'Het is niet mijn schuld!'
De brug stond open. Ik had een lekke band. De wekker ging niet af. Het was de sneeuw. Mijn kind is ziek. 'Tom-Tom' stuurde mij de verkeerde kant op. Mijn handtekening staat er niet onder. De lijst met smoesjes is eindeloos. Zelf ben ik van een generatie waarin het verzinnen van uitvluchten niet geheel zonder risico was. Als je smoes werd geaccepteerd ontsnapte je aan straf. Als het werd beoordeeld als een smoes, kreeg je daar óók straf voor, bovenop de straf voor het oorspronkelijke falen. Dat maakte dat je goed moest nadenken voordat je de 'aflulmotor' startte. Of welke keuze je maakte als je vader of moeder, of de leerkracht of politieagent duidelijk maakten dat ze je niet geloofden, en je een herkansing gaven. En de straf voor het oorspronkelijke vergrijp, of de verwijtbare onachtzaamheid, maakte dat je in het vervolg beter anticipeerde, omdat die 'niet voor de poes' was. Je kwam niet weg met even gemakkelijk 'Sorry' zeggen.
Rond de jaren zeventig groeide het idee dat straf negatief was, en dat je beter kon belonen. Nou was men in de generatie waar ik het over heb niet tegen belonen. Zeker niet! Maar belonen hoorde bij gedrag, of een prestatie, die boven verwachting was. Binnen de lijntje kleuren was vanzelfsprekend. En als je er onderuit zakte, en dat was verwijtbaar, dan volgde straf, gericht op de persoon, vanuit de autoriteit die daartoe bevoegd was, waarna het boek dicht kon. De schuld was ingelost. Dat hele denken ging dus op de schop. We moesten af van straf, want uiteindelijk was alles 'overmacht', omdat we allemaal 'Goede Bedoelingen' hadden. En 'geniale' mensen in de 'menswetenschappen' kwamen aanzetten met behavioristische experimenten waaruit bleek dat je, statistisch gesproken, en op de korte termijn, betere resultaten had als je mensen beloonde voor het 'meedoen'. Als je ze omkocht, om te voorkomen dat ze zich zouden misdragen.
Degenen die daar grote vraagtekens bij zetten kregen het verwijt dat ze 'autoritaire trekjes' hadden, en 'zuur' waren omdat ze als ouder, of 'leidinggevende' niet meer 'mochten' straffen, terwijl ze als kind wel hadden 'geleden' onder de straffen van hun ouders, leerkrachten en andere autoriteiten. En nu was het hun beurt om te mogen straffen, en werd het afgeschaft! Alsof straffen leuk is. Alsof de verantwoordelijkheid niet een last is die je wel moet kunnen dragen. Maar de perversie was dat de omzetting ervoor zorgde dat mensen die het leuk vinden om 'machtsspelletjes' te spelen juist boven kwamen drijven. In de politiek. In de pedagogiek. In 'management'. En in de consensus-gedreven 'menswetenschappen'. Terwijl de mensen met traditionele inzichten voor de bus werden geduwd, of zelf afhaakten met een 'Bekijk het maar!'. Als je niet het recht hebt om, met open vizier, en conform algemeen erkende normen en waarden die de samenleving dienen te straffen en te belonen, kun je beter bedanken voor de verantwoordelijkheid. Laat degenen die het beter weten het voortouw maar nemen, en dan maar zien waar dat scheepje strandt.
Belonen vergt dat je de middelen hebt om dat waar te maken. Maar een systeem dat uitgaat van belonen werkt chantage en corruptie in de hand. Als je normaal gedrag gaat belonen, creëer je een verwachtingspatroon. En als je niet meer aan die verwachtingen kunt voldoen, gaan mensen 'stuiteren'. Ze hadden niet de intentie om zich te misdragen, maar als je hen tekort doet en niet beloont voor het 'meedoen', dan gaan ze op zoek naar wegen om jou als autoriteit pijn te doen. Ze gedragen zich niet zoals het hoort omdat een samenleving anders gedoemd is. Ze gedragen zich omdat het geld oplevert. Ze zijn een slaaf van de staat, zolang de staat het geld heeft om hen te vergoeden voor 'gewenst gedrag'. En de staat bepaalt wat dat is. Dat is fascisme.
En nu is het geld op. De gemeente Amsterdam heeft twee miljard schuld. Omgerekend 20.000 Euro per inwoner. En de rente stijgt. De provincies hebben schulden. De waterschappen. 'Den Haag' heeft onder Kaag kwistig lopen strooien met geld dat er niet was. De EU verzuipt in de schulden. En we verzinnen nog dagelijks meer bestedingsdoelen die kapitalen kosten waarvoor we de eerste cent niet hebben. En die ook nog eens niet renderen, zoals oorlogen, en een weelde aan 'welzijnsprojecten' waar ik in mijn vorige bijdrage over schreef.
U zult zich wellicht nog de aanvaring in de Tweede Kamer herinneren tussen Wilders en Rutte, waar Wilders verbolgen uitriep: 'Doe eens normaal man!' Rutte is nu afgelost door Wilders als de leider van de grootste partij, waar Rutte de verpersoonlijking is van het 'moderne leiderschap', het Machiavellistische 'Machtspolitieke' denken, de achterkamertjes, de 'Functies Elders', het 'nudgen', omkopen en manipuleren, wat ironisch genoeg in de wandelgangen nu 'Oude Politiek' is gaan heten. Zo erosiegevoelig is die corrupte benadering. Maar voordat u nu van mij verwacht dat ik Wilders aan u voorstel als de 'Verlosser', moet u even verder lezen.
Hoe een regering waarin de PVV de grootste is uitpakt voor Nederland kunnen we niet weten. Maar nu al is volkomen helder dat de grote schare kiezers die verslaafd zijn aan geld van de overheid zich niet zonder slag of stoot gewonnen geven. En dat is begrijpelijk. We hebben het over mensen die niet voor zichzelf hebben leren denken, of voor 'eigen rekening' keuzes hebben leren maken. Voor hen is het enorm bedreigend als hun 'rechten' worden weggenomen, en er 'plichten' voor in de plaats komen. Als je niet langer aanspraak kunt maken op subsidie als je je normaal gedraagt, omdat normaal gedragen vanzelfsprekend is. Echter……………
Binnen dat traditionele raamwerk waar ik in de inleiding een korte schets van maakte was wel degelijk ook sprake van verschillen van inzicht tussen mensen met de autoriteit om te straffen, en uiteenlopende vaardigheden als het er om ging leiding te geven, op te voeden, en invulling te geven aan de toebedeelde verantwoordelijkheid. De overheid stond op afstand, en had taken gedelegeerd aan mensen die geacht werden beter te weten wat nodig was, omdat ze alle betrokkenen kenden, en direct geconfronteerd werden met de consequenties als ze een situatie verkeerd in zouden schatten. Een verlangen naar restauratie van een maatschappelijk model dat in praktische zin dood en begraven is, dat niet afkerig staat tegenover straf, en gedelegeerde verantwoordelijkheid, kan verschrikkelijk uit de klauw gieren, en de weg vrijmaken voor uitgesproken autoritaire oplossingen, waarbij mensen die zelf niet geleerd hebben middels straf, en dat smoesjes consequenties hebben, ermee aan de haal gaan, en geen idee hebben wat ze aanrichten. En dat in een omgeving waarin het geld op is.
Wat mij hoop geeft, is dat de leidende politici van de PVV, NSC en BBB, die bereid zijn verantwoordelijkheid te nemen, zich verhoudingsgewijs mild uitlaten over mensen die hun bloed wel kunnen drinken, en elk machtsmiddel uit de kast trekken om te voorkomen dat zij het voortouw nemen, tot aan persoonlijke bedreigingen aan toe. Maar hun achterban heeft ook een eigen verantwoordelijkheid, en moet zich niet uit laten lokken, of de huid van de beer al verkopen terwijl hij nog ronddwaalt in het 'Grote Enge Bos' van de op machtsdenken gestoelde overheidsorganisaties, vol met mijnen en valkuilen. De klus is nog lang niet geklaard. Hij is amper begonnen. En ook Wilders, Omtzigt en van der Plas kunnen geen ijzer met handen breken. Ze hebben de hulp van elke fatsoenlijke Nederlander hard nodig, met inbegrip van elke Nederlander met een 'migratie-achtergrond', zoals dat dan heet. Waarvan velen op Wilders hebben gestemd, omdat ze 'sociaal conservatief' zijn, en weinig moeten hebben van alle ruimhartig gesubsidieerde 'fratsen' waar we de afgelopen jaren onder Rutte op getrakteerd zijn.
Sun Tzu wordt vaak aangehaald als de wijsgeer die zijn publiek voorhield: 'Keep your friends close, but your enemies even closer'. Als een directe quote niet te herleiden tot één van zijn geschriften, maar wel als een gedachte. Het is een waarschuwing tegen polarisatie, demonisering en machtspolitiek. Mensen die jou naar het leven staan moet je buiten de deur houden, en er bij gelegenheid zonder scrupules korte metten mee maken, bij voorkeur zonder zelf fysiek geweld te gebruiken als dat ook maar enigszins te vermijden is. Er zijn signalen dat de drie lijsttrekkers van de partijen die bereid zijn een regering te vormen die recht doet aan de verkiezingsuitslag dat begrepen hebben. Wilders roept de beide andere partijen op om haast te maken, en na het afhaken van machtspartij VVD stuurt hij dus aan op een minderheidskabinet met gedoogsteun. Een verstandige keus, maar delen van de achterban zullen verwachtingen hebben die al voor de verkiezingen onrealistisch waren, want strijdig met de grondwet, en algemeen geaccepteerde fatsoensregels, wat deze keer niet de schuld was van Wilders, omdat hij de opzettelijk polariserende slogans die verwachtingen in het leven roepen, of ondersteunen, deze keer achterwege liet. Mocht Wilders zich ontpoppen tot een wolf in schaapskleren, dan rust er een grote verantwoordelijkheid op de schouders van degenen die op hem hebben gestemd, of middels hun stem een regering met de PVV mogelijk hebben gemaakt, om daar een halt aan toe te roepen. Die angst lijkt mij op dit moment echter ongegrond, en daar heb ik goede argumenten voor. Maar de sfeer is er op dit moment niet naar om op basis van argumenten de dialoog te zoeken, dus koester uw vrienden, maar vergeet niet om ook voor de mensen die u lukraak beschuldigen te zorgen. Het is hun schuld niet dat ze verslaafd zijn aan 'gratis geld' en 'BullShit'-baantjes.