Een crisis is een situatie waarin betrokkene geen uitweg meer ziet.
In acute gevallen is de nood zo hoog, dat er sprake is van blinde paniek, of 'bevriezen'. In die gevallen waarin iemand in paniek is, is de impulsieve reactie vechten of vluchten. 'Bevriezen' kan inhouden dat de hogere hersenfuncties letterlijk worden ontkoppeld, en het organisme nog slechts die functies overeind houdt die nodig zijn om te overleven, of zelfs dat niet. Het kan echter ook betekenen dat men kiest voor 'onderhandelen'. Dat laatste werd naar voren gebracht door onderzoekers die zagen dat vrouwen met hun kinderen in een acute noodsituatie niet vluchten, en niet vechten, maar 'onderhandelen', omdat ze hun kinderen niet willen verlaten, terwijl vechten geen optie is.
Het is raadzaam om weg te blijven van een crisissituatie. De kans op fouten, een dodelijke afloop, of onherstelbare schade, welke keuze men ook maakt, is onaanvaardbaar groot. Zelfs een 'narrow escape' is als regel traumatisch, en daarmee voor de rest van het leven een last. Aan de andere kant is een beetje 'spanning' wel de slagroom op de taart. Maar elk individu heeft eigen limieten, die tot overmaat van ramp door 'aandoeningen' of ervaringen ook nog geleidelijk, of tamelijk abrupt kunnen veranderen. Dat maakt onder andere dat tal van beroepen 'beperkt toegankelijk' zijn, en regelmatige tests en keuringen geen overbodige luxe. Het gegeven dat je al jaren veilig rijdt, betekent niet dat je morgen mee kunt doen aan de kwalificatie voor de F-1 race in Azerbeidzjan. Wat niet louter is terug te voeren op een gebrek aan ervaring met dat specifieke type auto's, maar ook met het gegeven dat je bij de eerste bocht al in paniek boven op je rem zou gaan staan, of een wilde stuurbeweging zou maken en in de bandenstapel, of tegen de muur zou eindigen, als je de 'stress' niet aankunt. 'Above your Pay Grade'.
De selectie van de teams in die wereld van de 'Formule 1' is een complex geheel, waar ze uiteraard allemaal het liefst die ene, unieke 'Koele Kikker' willen die de sterren van de Hemel rijdt, en die het publiek en de sponsors in vervoering brengt, maar die is duur. Dus speuren ze de circuits af naar veelbelovende 'rookies', waarvan velen vervolgens bij 'Via-Play', of iets soortgelijks belanden in een 'commentaar-positie', omdat ze toch 'te licht' werden bevonden. Wat die teams in elk geval onder geen beding ooit zouden overwegen, is het publiek laten kiezen uit een stel 'rookies' na een 'televisiedebat'. Ik hoop dat u begrijpt waarom. En het is ook prettig dat u de bemanning van uw vliegtuig, taxi of boot niet zelf hoeft te kiezen uit een 'Line-Up' kort voor vertrek, en dat de garage de monteur uitzoekt voor het onderhoud aan uw auto.
Wat voor de individuele capaciteiten opgaat, gaat ook op voor het collectief. Het is geen goed idee om een warrige, ad hoc samengestelde groep mensen te laten beslissen over oorlog en vrede, of om te luisteren naar wat het 'publiek' wil. Poetin stelt, zonder zijn woorden te wegen, en zonder zijn stem te verheffen, dat als de NAVO-landen Oekraïne toestemming geven om lange-afstandsraketten in te zetten om doelen in Rusland mee te beschieten, het betekent dat de NAVO in oorlog is met Rusland. Wat dat concreet inhoudt, dat laat hij in het midden, maar als ik ons was dan zou ik stoppen met escaleren, want dat gaat niet goed aflopen. Ook al staat het publiek op de banken, en scandeert het 'Meer! Meer! Meer!', zou ik nu toch niet nog even wat meer gas geven om er een ongeëvenaard rondje uit te persen. We zijn al véél te ver gegaan, en bevinden ons in een 'Cul de Sac', een doodlopende steeg.
Probleem is hier vooral dat er bijna geen beleidsterrein is waar we níet de controle al kwijt zijn, en op goed geluk maar wat doen. 'Op goed geluk' houdt hier in dat we handelen op basis van het 'Gezonde Volksgevoel', danwel de 'consensus'. We wéten niet of de keuzes die we maken de juiste zijn, maar we spreken elkaar moed in, en doen aan 'Team-Building' terwijl de stukken van de wagen vliegen. Problemen met exploderende 'eerwraak', huisvesting, kosten, groepen die hun oorlog 'daar' bij ons voortzetten, gerechtelijke procedures die langer dan een mensenleven duren, organisaties die elkaar voor de voeten lopen, en bittere verwijten maken. Bestuurders die 'oplossingen' propageren die niks oplossen, maar het probleem verleggen.
Noem mij één beleidsterrein in ons eigen land waar alles op rolletjes gaat, en waar je niemand over hoort. Het is een levensbedreigende schiettent, waarin iedereen op een onbewaakt moment nietsvermoedend door een dodelijke 'MeToo'-kogel getroffen kan worden als het sentiment onverwacht omslaat. Als iemand die werkzaam was in een beroep waar veiligheid 'Nummer 1' was, en voor ging op *alles*, weet ik hoe snel het verschrikkelijk uit de hand kan lopen als mensen een té grote broek aantrekken, en menen dat ze dat 'varkentje' wel even zullen wassen. Danwel een taak delegeren aan 'Beun de Haas'. Of die een kijkje komen nemen terwijl je aan het werk bent, en dan uitroepen: 'Jullie doen ook niks!', om er dan als 'manager' nog enige taken aan toe te voegen. Ik realiseer mij dat ik op gezette tijden over kom als iemand die een lage dunk heeft van mensen in bepaalde beroepen, maar dat is niet gestoeld op minachting, of het idee dat ik het zelf beter kan. Ik vind daar gewoon dat we het *niet* moeten doen wat zij doen, omdat het leidt tot bestuurlijke overbelasting. Houd het simpel.
Dat laatste, die overbelasting, is praktisch gegarandeerd als je je bestuurders 'kiest' na een 'Song-Festival'-achtige competitie, op basis van de meest bizarre criteria, waarbij de vraag of iemand ook kan zingen amper nog een rol speelt. En als de 'ambtenarij' die geacht wordt de bestuurder te ondersteunen er voornamelijk voor zichzelf zit, en ook geen overzicht heeft, maar strijd levert met andere 'ministeries', andere 'provincies', andere 'gemeenten', én 'Brussel', dan kán het niet goed gaan. Robert Kennedy, als onafhankelijke kandidaat voor het presidentschap van de weg gereden door 'zijn' Democratische partij, merkte op dat de klassieke liberale democratie in zekere zin in het nadeel is vergeleken met een dictatuur, waar de besluitvorming minder 'stroperig' is. Een terechte observatie, maar geen argument om dan tóch maar te opteren voor een dictatuur, en méér 'Big Brother', zou ik zeggen. En dat was ook zijn conclusie. Toch is dat ons lot in het hier en nu, omdat we druk zijn met het oplossen van problemen die we grotendeels zelf hebben geschapen, of uit de klauw hebben laten gieren, waardoor we niet eens meer door hebben dat we in een race-auto zitten, die met dodelijke snelheid een haakse bocht nadert. Remmen!
De komende week ga ik er op uit met mijn vrouw, en concentreer ik mij op veilig rijden, en genieten van wat Europa ons nog voor moois, en leerzaams te bieden heeft. Daarbij hoop ik dat de aangekondigde grenscontroles, omdat het bewaken van de buitengrenzen jarenlang verwaarloosd is, ons bespaard blijven. Volgende week weer terug op deze plaats, zo is de planning. Geniet van het leven, en van elkaar. En kijk nog eens goed naar die steeds groter wordende olifant in de kamer, die zinloze oorlog in Oekraïne, en vraag u af of dat huisdier niet teveel plek inneemt.