Voordat je kiest uit opties, moet je weten waar je uit wilt komen.
Op het moment dat Rutte voor de klas ging staan, en ons vertelde dat hij het roer uit handen had gegeven aan 'de wetenschap', had hij een 'punt-op-de-horizon' moeten zetten. Als hij dat gedaan had, had de échte wetenschap antwoorden gehad. En hadden de 'praatjesverkopers' geen grip gehad op het beleid. Dat is geen klacht, maar een kritiek. Een klacht is op persoonlijke titel. Bij een kritiek is de persoon van de afzender irrelevant, en eerder een distractie.
Een klacht is als je elke week een 'column' schrijft over het Koninklijk Huis om gedaan te krijgen dat het wordt afgeschaft. En als het daarnaast je bankrekening spekt, is dat mooi meegenomen. Tot op zekere hoogte verlicht dat de pijn die je voelt omdat er nog steeds zoiets is als een Koning en een Koningin. Een kritiek op de monarchie benoemt de bezwaren, voert argumenten aan om die bezwaren te onderbouwen, met zoveel mogelijk valide bewijs, waarna de discussie kan beginnen. Als je bankrekening er niet onder lijdt is de discussie al niet zuiver meer.
In DIT essay legt de auteur van 'Atomic Habits' uit waarom mensen niet (snel) zwichten voor feiten en wetenschappelijk bewijs. Bij hem ligt de nadruk overduidelijk op het effect van onze inspanning om anderen te overtuigen, en identificeert hij de situaties waarin dat een hopeloze opgave is. De narigheid is, dat het tevens een handleiding is voor kwaadwillenden, die er op uit zijn om te voorkomen dat feiten en wetenschappelijk bewijs het 'laatste woord' krijgen. Maar de aangedragen strategieën zijn daarbij ook niet 'Fool Proof'. Je kan een 'columnist' doodzwijgen, en hopen dat het overwaait, maar die passiviteit kan je ook gemakkelijk opbreken.
In uiteenlopende eerdere bijdragen heb ik getracht helder te maken dat een kritiek iets anders is dan een klacht. Sterker nog, wie voorziet dat de 'huizenmarkt' een 'Bubbel' is, zoals ik dat zelf zag voordat in 2008 de bom barstte, die kan daar zijn of haar voordeel mee doen. En dat heb ik ook gedaan, en ik ben er beter uitgekomen. Dito met de 'Dot-com'-bubbel. Ik heb geen klagen. Maar wel kritiek. En die kritiek delen met u is een 'community service'. In het bijzonder als die kritiek verschijnt terwijl er nog iets kan worden gedaan om de schade te voorkomen, of te verkleinen. Maar je kunt de 'community' niet dwingen. Als die als lemmingen de zee in rennen, of zich massaal laten 'vaccineren' met een experimentele gen-therapie, in weerwil van wetenschappelijke bezwaren, dan is dat een individuele keuze. De pijn bij mij zit 'm dan in het gegeven dat dit in mijn perceptie dan vaak een gevolg is van 'kuddegedrag', zoals in dat eerder genoemde essay geïllustreerd, waarbij men zelfs neigingen om te luisteren naar anderen zal onderdrukken om de aansluiting bij de 'kudde' niet te verliezen. 'Stupid', zegt Cipolla dan.
Het bovenstaande laat onverlet dat ook ik uiteraard de plank mis kan slaan. Een 'konijnenhol' in kan duiken waar ik slechts bewijzen vind die ik wil vinden, zonder ooit nog op feiten en argumenten van andersdenkenden te stuiten. Terwijl die als kritiek beslist nuttig zouden kunnen zijn om mijn eigen standpunt naar een hoger niveau te tillen. Mijn kritiek op die andersdenkenden spitst zich meer en meer toe op het gegeven dat ze feiten en de échte wetenschap verloochenen, en toegeven aan de 'verhalen'. En dat gebeurt als je als 'punt-op-de-horizon' iets vaags projecteert als: 'Een lekker leven'. Of: 'Gewoon weer normaal'. Of: 'Je weet wel…..'.
Waar het 'Covid' betreft was er aanvankelijk het idee van 'kudde-immuniteit' dat werd uitgedragen, maar wat al meteen verwaterde onder druk van 'belangen' en tenenkrommend slechte 'modellen', vol met onrealistische 'aannames', gebouwd door, en voor, 'politieke dieren' die zich voordeden als 'experts' en 'volksvertegenwoordigers', of 'journalisten'. Na twee jaar zwabberen, en klagen via de media, waarbij kritiek meer en meer buiten de deur werd gehouden als 'misinformatie', komt nu de 'Matrix' in zicht als einddoel. En dan heb ik het over die film. Een 'Virtuele Werkelijkheid' die geen relatie meer heeft met de realiteit, waarin iedereen geïsoleerd van die realiteit een 'Lekker leven' krijgt aangeboden in de 'Metaverse'. En daar heb ik kritiek op. Die ik hier met u deel. In de hoop dat we er samen beter uitkomen.
Zie het als de verwijzing in dat essay naar de functie van het 'boek', met elke dag een nieuw hoofdstuk. Eerder dan dat van een 'forum', 'debat' of 'praatprogramma'. Dat het in de praktijk nagenoeg een monoloog is, vergt dat ik scherp moet letten op 'de markt', om niet ergens in de stratosfeer te eindigen, geheel los van uw dagelijkse beslommeringen. Dat legt ook beperkingen op waar het de onderwerpen betreft. Maar omdat ik er anders in zit dan degenen die 'effectief' willen zijn, kan ik dichter bij de feiten en het wetenschappelijke bewijs blijven. Een luxe-positie, afgezet tegen de positie van de columnist, het lid van het Vorstenhuis, de cabaretier, de politicus, de kinderarts, de ethicus of de lobbyist voor de farmaceutische industrie, met hun belangen en klachten. De keuze voor (relatieve) anonimiteit, door geen 'Bio' op mijn blog te plaatsen, is vooral ongemakkelijk voor mensen die 'ergens bij willen horen', zoals beschreven in dat essay. Mijn identiteit is geen zorgvuldig gekoesterd geheim, want anders was dit ook geen 'https'-website. Maar ik wil dat het over de inhoud gaat. Over de feiten. Over de argumenten. En niet over mij. Of over de 'tribe' waar u mij bij in zou willen delen.
Als dat een ongemakkelijk gevoel geeft, omdat het zomaar zou kunnen dat u mij aardig zou vinden als we tegenover elkaar zouden zitten in de trein, terwijl u geacht wordt mij te haten, of andersom, dan is dat uw probleem, en niet het mijne. Voor dat probleem heb ik wel een oplossing: Minder uw oor laten hangen naar de 'autoriteit' binnen uw groep, en wat meer zelf denken, op basis van feiten en argumenten.