Het veel kleinere Kraft-Heinz deed eerder deze week een poging om de Nederlandse multinational Unilever over te nemen.
Behalve de op geld beluste aandeelhouders vond eigenlijk niemand dat een goed idee. Dus ook de aandeelhouders die eerder iets hebben met het bedrijf, dan men de 'pegels', hebben hun bedenkingen. En gelet op de reputatie van Kraft-Heinz, als speelgoed van speculanten, was er zeker voor de werknemers alle reden om zich zorgen te maken, want die speculanten achter het merk staan bekend als 'harde saneerders'. Wat voor dat soort roofdieren ook bittere noodzaak is, omdat ze dergelijke overnames niet financieren met 'eigen middelen', maar met geleend geld, zodat het geld van hun 'eigenaren' buiten schot blijft. Maar 'de markt' rook al dat dit wel eens het einde zou kunnen zijn van het 'feestje'.
Spotgoedkoop 'geleend' geld, vers van de drukpers van de FED. En dat alleen al maakt dat we mogen spreken van een 'strategisch belang' voor ons land wanneer er sprake is van dit soort 'belangstelling'. Iets wat in Nederland niet snel aanslaat, omdat Nederlandse politici nog rondlopen met het romantische ideaal van de 'koopman'. En was het niet die 'koopman' die ons land groot heeft gemaakt? Maar dat was in de 'Gouden Eeuw', voordat banken grootschalig fiat-geld van de 'drukpers' trokken dat feitelijk niet bestond. De tijd dat mensen dus nog echt 'investeerden', en daarbij risico liepen, dat niet afgewenteld kon worden op de belastingbetaler als het misliep.
Hoewel er werd gesproken over een 'fusie', ontbraken vooralsnog de schetsen van de beoogde 'synergie-voordelen', die beide bedrijven in staat zouden moeten stellen te groeien, omdat langs die weg kapitaal wordt vrijgemaakt voor investeringen waar nu geen geld voor zou zijn. En degenen die voorzagen dat de kans groter was dat Kraft-Heinz driftig zou gaan hakken, Unilever leeg zou zuigen om de kosten van de lening te dekken, geselecteerde producten en productietechnieken aan de eigen portfolio toe zou voegen, en daarna de 'lege schil' weg zou gooien, hadden dan ook een punt.
Dit is anders dan destijds de verkoop van de KLM aan Air France bijvoorbeeld, waar Nederland ook een 'strategisch belang' had. Daar had de directie van KLM het door een reeks verkeerde beslissingen verknald, en ging het bedrijf zelf op zoek naar een gegadigde om de nagenoeg failliete boedel over te nemen voor een zacht prijsje. Iets wat lukte, omdat er op 'boekhoudkundig niveau' nog goede sier viel te maken met de rijk gevulde pensioenpotten van het personeel. En Air France er op dat moment warmpjes bij zat door een lawine aan staatssteun in de jaren daarvoor. Dit, het bod op Unilever, was anders. 'Vijandig'. Al zegt het concern nu dat dat nooit de bedoeling was.
De mogelijkheden die overheden hebben om overnames te blokkeren zijn per land, en per 'sector', verschillend. De Amerikaanse overheid blokkeerde in het verleden, en vér voor Trump, overnames door Chinese investeerders met een beroep op het 'strategische belang' van een onderneming. Obama blokkeerde zelfs de overname van een Duits bedrijf door Chinese investeerders om die reden. Australië blokkeerde een Chinese overname van een mijnbouwbedrijf. En toen de KLM nog goed bij kas zat, en haar oog had laten vallen op Northwest, kon KLM geen meerderheidsbelang bemachtigen in dat Amerikaanse bedrijf, omdat de Amerikaanse overheid luchtvaartbedrijven ook bestempelt als zijnde van 'strategisch belang'.
Het is dus een illusie dat de 'poster-boys' van de 'vrije markt', de Angelsaksische landen, die naam ook verdienen. In de praktijk zijn ze eerder extreem protectionistisch. Maar het was hun 'best bewaarde geheim'. Ook hun verbeten gevecht om wereldwijd het 'octrooirecht' erkend te krijgen, terwijl ze met geld strooiden waarmee Amerikaanse 'investeerders' patenten op konden kopen, om de industrie elders langs die weg te gijzelen, is daar een duidelijk voorbeeld van.
Als andere landen hun 'strategische belang' beschermen, zoals in de tijd dat Rusland de uitverkoop van Russisch gas, olie en andere grondstoffen terugdraaide, horen we het gehuil over het belemmeren van de 'wereldhandel'. Maar ook daar datzelfde beeld, direct na de val van het communisme. Met sloten niet-bestaand geld, vrijgegeven door Amerikaanse en Engelse banken, werden Russische stromannen opgezet die alles wat los en vast zat moesten opkopen. Vanuit het niets strooiden ze met miljarden 'geleend' geld. En dat 'roofdier-kapitalisme' brak de blijdschap van het eerste moment, nadat men in Rusland het juk van het communisme had afgeschud. En legde de basis voor het wantrouwen dat daar nu overheerst.
In dat licht mogen we deze overnamepoging van Unilever ook zien. Niks mis met een rijke investeerder die op zoek gaat naar een bedrijf dat zijn zuur verdiende centen kan laten renderen door te investeren in producten waar de consument op zit te wachten. Maar 'leveraged buyouts' zijn gif.