De afgelopen week schreven verscheidene kranten over de 'nuchtere' Nederlander die zich de kop niet gek liet maken door 'Corona'.
Zelf heb ik aan dat beeld bijgedragen door u op te roepen niet te geloven dat u beter alvast afscheid kan nemen van het leven, zoals de meest duistere scribenten ons voorhouden. Dat lijkt aan te slaan, want elk 'straatinterview' is een ware carnavalsoptocht van mensen die doen of er niets aan de hand is, terwijl de overheid in Nederland ook geen enkele reden ziet om evenementen af te gelasten. Wel hoor je politici zeggen dat zij er zelf geen verstand van hebben, en dat we gewoon moeten luisteren naar wat de meneer van het RIVM, en de mevrouw van de GGD zeggen. Die laten Rutte nu zeggen dat je elkaar geen hand meer moet geven, waarna Rutte direct het hoofd van de RIVM een hand geeft om hem te bedanken voor dat waardevolle advies.
Uiteraard vermijden de mensen die niet zo volgzaam zijn, en hun eigen plan trekken, die microfoon waar iedereen in staat te blazen en te spugen, of komen ze zelfs niet eens meer buiten, zodat er een 'natuurlijke selectie' plaatsvindt op 'positief nieuws' die voor geïnstitutionaliseerde 'bias' zorgt. Iets wat men zich bij de media niet realiseert, omdat men naïef is? Volgzaam, lethargisch, apathisch en goedgelovig? Dan ben je niet nuchter, maar een 'zombie'. Een kuddedier.
Er zijn wel veel aanwijzingen dat dat laatste eerder het geval is. Of je besmet raakt, of niet, en hoe groot het risico is dat die besmetting fataal zal zijn, heb je nauwelijks in eigen hand, zoals de vlag er nu bijhangt. Deskundigen geven zinnig advies, maar de één vertelt ons dat het niet meer is dan een griepgolf, en de ander concludeert dat het toch wel beduidend ernstiger is dan dat. Maar het is geen 'Mort Subite'. Dat betekent dat iedereen voor zichzelf een afweging moet maken of het nu juist hét moment is voor die 'stedentrip', of dat men zich opsluit met 'Netflix' en mijn blog, en pas weer buiten komt als de epidemie voorbij is, wat nog wel even kan duren.
Maar ik spreek mensen die zich, vermoedelijk terecht, geen zorgen maken over de risico's voor hun eigen gezondheid, omdat zij een eventuele besmetting vast wel overleven, maar die ook doen alsof er helemaal níets aan de hand is. Persoonlijk zou ik nu niet een extra hypotheek nemen om mijn huis te gaan verbouwen als dat huis toch behangen is met schuld. En ik hoor de onvermijdelijke Sjoerd Sjoerdsma op de televisie zeggen dat de regering die miljarden die ze vorig jaar over hadden nodig in de de economie moeten storten, waarmee hij dan doelt op zulke projecten als het synchroon vertalen van het 'MH17 showproces' in het Russisch, en 'Groene hobbies'. En zijn tafelgenoot Han ten Broeke meldde tussen neus en lippen door dat er inmiddels al drie onderzoeken zijn naar ons 'koloniale verleden'.
Als je nuchter naar de ontwikkelingen in de wereld kijkt, dan zie je andere dingen dan wanneer je apathisch, lethargisch, volgzaam, dociel en goedgelovig naar de wereld kijkt. De nuchterheid gebiedt bijvoorbeeld te concluderen dat het van start gaan van een écht proces, als daar sprake van zou zijn, geen zekere uitkomst garandeert. Maar in Nederland twijfelt er helemaal niemand aan de schuld van de verdachten, en Rusland. En de onrust op de 'markten' herkent men niet als een mogelijke 'systeem-crash'. Het betekent dat al die mensen niet zozeer nuchter zijn, maar totaal onvoorbereid op 'slecht nieuws'.
Tot nu toe lukte het om gruwelijke mislukkingen af te boeken op onfortuinlijke wendingen die niet voorzien konden worden, of op 'de Russen'. Maar het moment van de waarheid komt nu wel érg dichtbij. En waar ik dan bang voor ben, is blinde paniek en 'bijltjesdag'. Dat is geen recente vrees. In gesprek met een goede vriend die economie doceert stelde ik in de jaren na de 'bijna-systeemcrash' van 2008 dat er bij de volgende klap, als die tot een échte systeemcrash zou leiden, gevaar dreigde voor economen die ons van de ene naar de andere 'Bubbel' hebben geleid, op basis van bewezen onjuist economische modellen en theorieën. En als 'Corona' niet een 'zware griep' blijkt, maar veel ernstiger, en het 'MH17-bewijs' geen stand houdt in de rechtbank, kunnen er ook onvoorspelbare reacties volgen als mensen hun hoofd verliezen.
Je bent nuchter als je ziet dat de moord op Ghadaffi een zee vol rubberbootjes en lijken heeft opgeleverd. Als je ziet dat onze steun aan Al Qaida en soortgelijke organisaties in Syrië, Irak en Afghanistan nu al miljoenen het leven heeft gekost, terwijl de teller nog niet tot staan is gebracht. Je bent nuchter als je na 'MH-17' concludeert dat burgervliegtuigen beter niet over gebieden kunnen vliegen waar bommenwerpers actief zijn die worden beschoten met luchtdoelraketten die ook de hoogte kunnen bereiken waarop die burgervliegtuigen vliegen. Je bent nuchter als je er rekening mee houdt dat het neerhalen van 'MH-17' een vergissing was, en geen aanslag. En je bent nuchter als je naar de huidige 'marktontwikkelingen' kijkt en concludeert dat het wel eens wat meer kon zijn dan een 'dipje'.
Je bent nuchter als je ziet dat we in Europa niet volledig 'self-supporting' zijn, omdat we op tal van gebieden niet buiten import kunnen. Van grondstoffen, halffabricaten en eindproducten, en dat we die sectoren waar we écht geld mee verdienen nu niet moeten slachten, of droog moeten laten koken met verwijzing naar de 'economische theorie' dat die 'zuiverende werking' van faillissementen en overnames gezond is, terwijl je het geld dat er nog in kas is uitgeeft aan nieuwe onderzoeken naar ons koloniale verleden, het aanpassen van de maximale snelheid, een 'oprotpremie' als bedrijven functionerende energiecentrales willen sluiten, of het betalen van plaatsvervangers voor zwangere of zieke volksvertegenwoordigers, waardoor het een duiventil wordt van deeltijd-activisten, inplaats van gekozen vertegenwoordigers.
Naast nuchtere Nederlanders en slaafse volgers, zijn er ook de Nederlanders die zich domweg volledig hebben afgekeerd van de maatschappij, en er ook niks meer van verwachten. Ze concentreren zich op hun eigen beperkte wereld, en als het noodlot hen treft, hoor je ze verder niet klagen. Die lethargische, of apathische houding komt als regel voor bij mensen die moegestreden zijn, of allang de moed hebben opgegeven. Ze zien wel wat er misgaat, en dat er wagonladingen geld worden uitgestrooid ten bate van de heilige 'werkgelegenheid', terwijl het beter weggegeven had kunnen worden, of opgespaard voor momenten zoals nu. Maar ze zien het wel gebeuren. Ik kan hen die houding niet kwalijk nemen. Die groep vormt als zodanig geen bedreiging, omdat ze niet verrast zijn als het allemaal anders blijkt dan beloofd. Die groep gaat niet in een microfoon op een marktplein opgewekte onzin verkopen. Ze schuiven niet aan bij de Sjoerdsma's, en worden daar ook niet voor uitgenodigd. En ze ergeren zich aan gesubsidieerde actiegroepen, waar ze zelf ooit op eigen kosten, en in hun eigen vrije tijd, met van huis meegebrachte versnaperingen probeerden enige nuchterheid in het maatschappelijke debat te introduceren op vergaderingen, inspraakbijeenkomsten en demonstraties.
Die laatste groep is niet uitgeblust, want ze volgen het allemaal wel. Maar ze zijn zo nuchter om te onderkennen dat ze geen kans maken de feestende meute op andere gedachten te brengen, wat hen droevig stemt, omdat het allemaal zo mooi had kunnen zijn. Waarmee ik slechts probeer te schetsen hoezeer de motivatie voor weinig commotie bij naderend onheil kan verschillen tussen mensen. Er valt uit deze schets geen 'maatman/vrouw' te destilleren, ook al omdat niemand weet wat er blijft staan, en wat er omvalt. Het is makkelijker om kalm te blijven en nuchterheid uit te stralen als je niks kwijtraakt, of in elk geval minder dan je buurman of buurvrouw. En sommigen zijn daarin zelfs zo labiel, dat als hun 'Groene Identity Droom' in de ijskast verdwijnt, omdat we het geld dringend ergens anders voor nodig hebben, en we hun showproces niet in het Russisch kunnen vertalen, er geen 'ruime' vergoeding komt voor een niet aangelegde kazerne, die hele kazerne niet doorgaat, of dat het geld voor Al Qaida op is, ze stampvoetend eisen dat er iemand gefusilleerd wordt.
Het worden interessante tijden, zoveel is zeker.