Op 17 juli 2014 stortte vlucht MH-17 neer boven het oosten van Oekraïne.
Onmiddellijk kwamen de speculaties over de toedracht op gang, en we zijn nog niet echt opgeschoten, omdat degene die met een luchtdoelraket schoot op dat toestel tot op de dag van vandaag nog niet is achterhaald. Elke 'reconstructie' bevat mede daardoor speculatieve elementen.
Op zich was het geen uniek incident, want het komt vaker voor dat vliegtuigen vol passagiers worden neergehaald. Ukrainian International Airlines vlucht 752 was voorlopig de laatste, bij mijn weten, als we het recent door Ukraine neergehaalde ongewapende Russische vrachtvliegtuig dat vol met hun eigen landgenoten, krijgsgevangen militairen die onderweg waren naar Belgorod voor een gevangenenruil niet meerekenen. Doorgaans betreft het 'trigger-happy' militairen in een conflictgebied die zelf ook risico lopen dat hun installatie wordt geraakt als ze niet als eerste op de 'Vuur'-knop drukken, of onjuiste 'target-information'.
Met enige fantasie valt het neerhalen van Iran Air vlucht 655 daar ook nog onder te schuiven, maar dat was zo ontzettend 'in your face' fout, omdat de bemanning van de USS Vincennes die het toestel neerschoot over de modernste apparatuur beschikte om vast te stellen dat het een burgervliegtuig was, dat het daar nauwelijks kon worden verklaard als een vergissing. De Amerikaanse president weigerde echter om verontschuldigingen aan te bieden namens de Verenigde Staten, zonder dat landen zich vol walging van hem afkeerden en sancties instelden.
Dan was er nog Siberia Airlines vlucht 1812, die door de strijdkrachten van Oekraïne uit de lucht werd geschoten met een Buk luchtdoelraket tijdens een oefening in 2001, waar het vele jaren duurde voor Oekraïne toegaf dat er iets mis was gegaan. En tot slot in dit rijtje Itavia vlucht 870 die met een lucht-lucht-raket uit de lucht werd geplukt, afgevuurd door een straaljager, wat onder het tapijt werd geschoven, en daardoor leidde naar 'complot theorieën'. Onder andere dat het geen fout was, maar boze opzet, omdat 'iemand' dacht dat Gaddafi aan boord zat. Wat herinneringen oproept aan de aanslag op Zhou En Lai in 1955, toen de Taiwanese 'KMT', met hulp van de CIA, een bom aan boord van een passagiersvliegtuig plaatste om de Chinese minister van buitenlandse zaken van het leven te beroven, wat mislukte. Wel vonden zestien onschuldige mensen de dood.
Tot er 'klip-en-klaar' bewijs is dat een zekere toedracht de enige mogelijke uitleg is, houd ik graag ruimte voor alternatieve verklaringen van die delen die vooralsnog speculatief zijn. De veroordeling van mensen die betrokken zouden zijn geweest bij het transport van een Buk-Telar installatie op grond van reconstructies gebaseerd op wat de veiligheidsdienst van Oekraïne, al dan niet via 'Bellingcat', de 'cutout' van de NAVO waar die club behoefte heeft aan 'onafhankelijke amateur onderzoekers' aanleverde, overtuigt allerminst. Wat nog iets anders is dan stellig beweren dat het niet waar kan zijn.
Hier op mijn blog heb ik, vrijwel vanaf het begin, mijn ontzetting uitgesproken over het gegeven dat overheden, en de NAVO, die wisten dat er in dat oorlogsgebied aan beide zijden Buk-Telar installaties beschikbaar waren, luchtvaartmaatschappijen niet informeerden over het gevaar. Oekraïne bombardeerde de Donbas actief, en verscheidene vliegtuigen en helicopters waren al neergehaald boven het gebied. Terwijl Oekraïne zelf grossierde in 'complot theorieën' over Russische vliegtuigen die deelnamen aan de strijd, wat betekent dat ook hun eigen Buk-Telar installaties op 'scherp' stonden. Ik heb getracht uit te leggen dat zogeheten 'Manpads', schouder-gelanceerde luchtdoelraketten, wereldwijd veel worden gebruikt in oorlogsgebieden, maar dat zij geen gevaar vormen voor hoog vliegende vliegtuigen. Straaljagers die elkaar beschieten, en installaties als een Buk-Telar, is andere koek. Daar wil je niet bij in de buurt komen als ze operationeel zijn. En het Nederlandse ministerie van buitenlandse zaken, alsmede de NAVO, waren op de hoogte van de inzet van die systemen, en de bereidheid van de strijdende partijen om ze te gebruiken. Bijgevolg hadden ze vluchten over dat gebied minimaal moeten waarschuwen, maar eigenlijk hadden ze het moeten verbieden voorzover het binnen hun jurisdictie viel om dat te doen. Het is uitgesloten dat de bemanning van die vlucht, een partner van de KLM, met KLM afhandeling, een waarschuwing in die geest naast zich neer had gelegd. KLM vloog zelf ook over dat deel van Oekraïne, maar maatschappijen van anderen landen waren door hun veiligheidsdiensten wél adequaat geïnformeerd. Daarnaast hadden ze er bij Oekraïne op aan moeten dringen om het luchtruim waar die wapens actief waren per NOTAM te sluiten, zoals de Russen in het luchtruim ernaast wel hadden gedaan.
De installatie die volgens de uitspraak van de rechtbank is gebruikt zou in handen zijn geweest van de 'rebellen'. Het betrof geen volwaardige installatie, voorzover bekend. De 'Target Acquisition Radar', in een apart voertuig, ontbrak, waardoor het systeem beperkt was in haar mogelijkheden om doelen te identificeren. Dat maakt de kans op fouten groter. Het valt allerminst uit te sluiten dat de bemanning van het systeem niet op vlucht MH-17 schoot, maar dat vliegtuig wel geraakt werd omdat dat het grotere object was nadat de 'lock' op het beoogde doel was verbroken. Naast de mogelijkheid dat vlucht MH-17 werd aangezien voor een legitiem doel binnen het kader van het gegeven dat het daar oorlog was, en nu nog steeds. Daarover kunnen we alleen uitsluitsel krijgen als we de man of vrouw opsporen die op de 'Vuur' knop drukte. En als het bij nader inzien toch niet een installatie was die in handen was van de 'rebellen', groeien de mogelijke scenario's ons helemaal boven het hoofd.
Een verweer uit de hoek van de NAVO, waar men wist dat installaties die deel hadden uitgemaakt van wat Oekraïne bezat in handen was gekomen van de 'rebellen', was dat die installaties defect waren. Maar defecte installaties kun je repareren. Ook het verhaal dat het complexe systemen zijn waar je voor getraind moet zijn, en dat de 'rebellen' niet zomaar aan de slag konden met dat systeem, imponeert allerminst, daar grote delen van het leger van Oekraïne waren 'overgelopen' naar de 'rebellen'. Op zich al een dubieuze invalshoek, omdat er na de staatsgreep in februari feitelijk geen legitiem gezag meer was, en het land in tweeën werd gescheurd. Enerzijds de ultra-nationalisten die helemaal in hun nopjes waren met die coup van Victoria 'Fuck the EU' Nuland en haar team, en anderzijds die Oekraïners die geen vrede hadden met het beëindigen van de democratie, teneinde Oekraïne in te lijven bij de EU en de NAVO.
Oorlogvoerende partijen maken hun eigen afwegingen, en het volstaat niet om uit te gaan van intenties, regelgeving of afspraken als je de burgerluchtvaart, of de scheepvaart, wilt beschermen tegen calamiteiten. Indien er sprake is van ongelijkwaardige capaciteiten, zoals de NAVO die in Afghanistan huishield, waar de Taliban niet de beschikking had over geavanceerde luchtafweer of straaljagers, ligt het evident anders dan in een conflict waar beide partijen (potentieel) kunnen beschikken over dergelijke systemen. Bijgevolg wijk ik niet van mijn standpunt dat in die oorlog in het oosten van Oekraïne, die in 2014 met steun van de NAVO werd afgetrapt, de NAVO en de regeringen van de NAVO-landen daar een eigen verantwoordelijkheid hadden. En dat het niet volstaat als je je probeert te verschuilen achter een land als Rusland, dat onmiskenbaar niet afzijdig aan de kantlijn bleef staan kijken hoe 'slim' de NAVO zich meester maakte van 'Kiev'. Wie die Buk leverde, of repareerde, en of degene die 'm bediende de Oekraïense nationaliteit had, of als 'huurling' was over komen waaien, doet er niet toe.
In Oekraïne wemelt het sinds 2014 van de militairen uit NAVO-landen met een onduidelijke status, terwijl die NAVO-landen er geen begin van enig geheim van maken dat ze het streven van Oekraïne steunen om met geweld de grenzen van 1991 te herstellen, waarbij gemakshalve tevens wordt 'vergeten' dat de Krim een autonome status had binnen de federatie, en door die coup van Victoria Nuland en consorten niet langer gehouden was aan de bepalingen die daaraan ten grondslag lagen. Het vervult mij met walging als ik zie hoe die onschuldige slachtoffers aan boord van dat vliegtuig, en hun nabestaanden, worden geprostitueerd in een geostrategisch 'spel' dat mij de koude rillingen bezorgt.