Gelijk hebben is één ding, maar gelijk krijgen is de kunst.
Sinds Arthur Schopenhauer 'Eristische Dialektik' schreef, postuum uitgegeven in 1864, vertaald als de 'Kunst van het gelijk krijgen', is er veel veranderd in de wereld. Retorische trucs zijn nog altijd in zwang, maar het arsenaal is fors uitgebreid met de komst van de 'massacommunicatie', en de ontwikkeling van de psychologie. Naast zorgvuldig uitgedachte strategieën, zijn er mensen met een bepaalde gave die op de één of andere manier feilloos lijken aan te voelen hoe ze een 'moment' kunnen gebruiken om hun eigen persoonlijke gelijk erdoor te drukken.
Sinds Edward Bernays zijn verhandeling schreef over 'Propaganda', waarbij hij zwaar leunde op het onderzoek naar de psyche van zijn oom, Sigmund Freud, is de wereld niet meer hetzelfde als in de tijd van Schopenhauer. Bernays had zijn oog laten vallen op propaganda als een techniek om klanten zo gek te krijgen bepaalde producten te kopen. Ordinaire reclame, dus. In hoeverre hij al vóór de publicatie van 'Propaganda' in 1928 begreep dat het bruikbaar was voor het verkopen van politieke boodschappen is een punt van discussie. Maar dat Goebbels er gebruik van maakte, staat vast.
Op dit blog sta ik met grote regelmaat stil bij alle leugens en halve waarheden die ons iedere dag weer worden verkocht. En sinds Bernays is propaganda niet meer weg te denken uit ons leven. Toch waarschuw ik er hier ook voortdurend voor dat iemand die leugens verkoopt, niet per definitie slechte bedoelingen heeft. Sterker nog, in verreweg de meeste gevallen zullen die mensen zwemmen in de goede bedoelingen, zij het dat er een grote kans is dat u niet van hun visie op mens en maatschappij overtuigd bent. Het opsporen van de aanstichters van een bepaalde 'meme' verheldert vaak al heel veel. Waar ik regelmatig aandacht besteed aan de 'leugenfabriek' in het Verenigde Koninkrijk, aangestuurd door een informele 'Thinktank' van puissant rijke en invloedrijke mensen die in bed liggen met de Angelsaksische geheime diensten, ook wel de 'Five Eyes' genoemd, is dat evident omdat ik meen dat zij een verwoestende invloed op ons denken hebben.
Het denken binnen die gemeenschap is niet homogeen, en staat sterk onder invloed van paranoïde geesten, en 'Epstein'-organisaties met een geheel eigen dynamiek en belang. Het volkomen immorele karakter van het eindproduct is niet wat elk van de contribuanten op het netvlies heeft staan als einddoel. Wat hen bindt, is een verlangen naar de grandeur van 'Empire'. De onduidelijke notie dat een betere wereld onder handbereik is, mits weerstanden worden gebroken en opgeruimd. En het doel heiligt de middelen. Waar gehakt wordt, vallen spaanders. Voor obstinate schreeuwlelijken is geen plek in het Walhalla.
Het verlangen naar 'Empire' kan voortkomen vanuit een offensieve, of defensieve strategie. Zowel een 'Dat Nooit Weer!'-angst, die maakt dat je de wereld wilt zuiveren van boosaardige types, zonder dat je beseft dat die insteek jou tot een boosaardig mens maakt. Als het nostalgische verlangen naar de 'grandeur' van verloren gegane invloedssferen. In de basis onverenigbare grootheden, die beiden op de verkeerde weg zijn. En ingevangen in die constellatie vinden we daarnaast lieden die er uitsluitend voor de individuele winst zitten, en die het geen zier interesseert of ze de wereld naar de verdommenis helpen, of dat er onverwacht toch nog iets moois uit tevoorschijn komt. Een bont gezelschap dat op iedere denkbare manier gelijk wil krijgen, en elke technische vinding benut om tegenstanders te ontregelen en tegen elkaar op te zetten.
Geen wonder dat dit resulteert in een spoor van 'failed states', en de promotie van een 'Groene' toekomst voor de héle planeet. ('Empire'). Waar 'bevrijde' landen imploderen tot een 'vluchtelingen-fabriek', en 'Groene' initiatieven van een niet bijster florissante uitgangspositie iets maken dat nog veel erger is, komt geen enkele 'klant' op de gedachte dat er iets mis is met die producent. Ingevangen door de reclame marcheren we verder op de ingeslagen weg, waarbij noodgedwongen de strijd tegen opponenten, die vol ongeloof vanaf het trottoir roepen dat de Keizer geen kleren aanheeft, steeds harder wordt.
De middelpuntvliedende kracht die zijn oorsprong vindt in 'Identity Politics', leent zich niet voor het streven naar 'Empire' langs de lijnen van het vergelijk, de redelijkheid, respect voor andersdenkenden en 'best practice' als optimaal antwoord op prangende vragen. Wat ons bindt in de wereld van vandaag, is de identificatie van vijanden die verslagen dienen te worden. En vijanden herken je aan het simpele gegeven dat ze gehakt maken van 'goede bedoelingen', waarna het vervolg in de praktijk uitdraait op een wrede, of verspillende mislukking. Maar dat doet er niet toe, want we hadden goede bedoelingen, en er was haast bij..........