Mij werd de vraag gesteld of ik geloof in ‘Intellectuele Eigendomsrechten’.
Nee, daar geloof ik niet in. Het hele idee achter ‘marktwerking’ zoals Adam Smith het zag, was dat enig product daar gemaakt diende te worden waar dat het goedkoopst kon, opdat de ‘Nations’ steeds welvarender zouden worden. ‘Kapitaal’ zou dan daarheen vloeien waar de productie de hoogste winst opleverde voor mens en maatschappij, wat per saldo een grote bijdrage zou leveren aan vrede en veiligheid op aarde. Mits die winst weer terugvloeide naar de economie in de vorm van investeringen.
‘Intellectuele Eigendomsrechten’ is de moderne variant van het monopolie van het ‘Gilde’ in de tijd van Smith, waar hij tegen streed, omdat het verstikkend werkte en innovatie in de weg stond. Ook in onze tijd zijn er voorbeelden te over van de remmende werking van ‘Intellectuele Eigendomsrechten’, tot en met door grote oliebedrijven aangekochte ‘octrooien’ die verhinderen dat vervoersmiddelen het zonder olie kunnen stellen, of minder brandstof zouden verbruiken. En dan heb ik het nog maar niet over de ‘octrooien’ waardoor medicijnen die voor een appel en een ei gemaakt kunnen worden, en wereldwijd enorm veel ellende kunnen voorkomen, onbetaalbaar worden gehouden, of gemaakt.
Daarnaast moeten fabrikanten soms diep in de buidel tasten voor het ontwikkelen van alternatieven van simpele oplossingen, die echter beschermd worden door ‘rechten’ en ‘patenten’, waarbij niet alleen de eigenaar van die ‘rechten’ de ‘export’ in de weg staat, maar ook landen het gebruiken als hefboom om andere landen te kunnen onderwerpen, door er een ’strategisch belang’ aan toe te kennen. Het hele concept van ‘Intellectuele Eigendomsrechten’ zoals het nu is ingericht, onder dwang van westerse landen, is de reden dat we niet in een kapitalistische wereld leven met een ‘vrije markt’ en bloeiende internationale handel, en welvarende landen, maar op voet van oorlog verkeren, met een selecte groep puissant rijke uitvreters, die zelf nog nooit iets hebben bedacht waar de wereld beter van werd, maar die toegang hebben tot de ‘geldpers’.
Wie een alleraardigst voorbeeld wil hebben van de grootschalige corruptie die in het leven is geroepen door dit systeem van ‘Intellectuele Eigendomsrechten’, moet vooral de biografie van Nicola Tesla eens lezen. Hoe anderen er met zijn ‘Intellectuele Eigendom’ vandoor gingen, en wat er nog ergens op de plank zou liggen, begraven onder ‘Intellectuele Eigendom’ van mensen die zijn ideeën hebben gejat om het van de markt te halen voor militaire toepassingen die het commerciële gebruik blokkeren.
Enige beperkte bescherming voor de uitvinder zelf, of voor de muzikant, filmproducent of schrijver, kan ik nog wel billijken, maar dat is het niet waar we het in deze tijd over hebben als landen elkaar in de haren vliegen over het schenden van ‘rechten’. Ook de grondleggers van het liberalisme vonden dat het eigendom beperkt diende te blijven tot wat men zelf had geproduceerd, of had gekocht op een écht vrije markt, en dat het eigendom van een stuk grond nog niet betekende dat je ook een claim kon leggen op wat de aarde voortbracht aan grondstoffen. Degene die die grondstoffen uit de aarde haalde, die mocht het eigendom claimen. Dat is in die vorm niet praktisch, dus een extensie van rechten die de mijnbouwer toegang geeft tot een bescheiden gebied om in alle rust te kunnen graven of boren, is niet onredelijk. Maar wat wij ervan gemaakt hebben, waarbij grote multinationals hele stukken van Afrika opkopen, om vervolgens met bulldozers de lokale ‘schatgravers’ te begraven, omdat ze geen ‘recht’ hebben, is té gruwelijk voor woorden.
Hoe absurd is het, dat muzikanten op enig moment de rechten op hun eigen muziek kwijtraken, omdat deze of gene die ‘rechten’ gekocht heeft van een firma die ze in bezit had? ‘Use It or Lose It’ wordt volop gebruikt door bedrijven om werknemers te dwingen verlof op te nemen voor een bepaalde datum, maar we zouden beter af zijn als het zou gelden voor ‘Intellectueel Eigendom’, dan konden we na de verbeurdverklaring van al die niet gebruikte ‘rechten’, en de productietsunami die daar het gevolg van zou zijn, allemaal met pensioen, en iets nuttigs gaan doen met ons leven.
Om kort te gaan zie ik dus meer in ‘Open Source’ en ‘Fair Share’ (maar dan niet de ‘Loterij’ die die naam gejat heeft, wat een ‘Doublespeak’-perversie van het concept is), waardoor veel zaken waar we nu nog voor moeten betalen gratis beschikbaar komen voor wie het nodig heeft. Het betekent ook, onverbiddelijk, dat veel mensen om zullen moeten zien naar een andere bron van inkomsten. Al die juristen, hele volksstammen die werkzaam zijn in wet- en regelgeving, en administratie, het hele kaartenhuis aan advies- en communicatiebureaus, bestuurlijke- en politieke lagen in de samenleving die van het in stand houden, uitbouwen en controleren van die structuur van ‘Intellectueel Eigendom’ hun broodwinning hebben gemaakt.
Als geen ander realiseer ik mij dat de weerstand daartegen zó groot is, van ‘Links’ én van ‘Rechts’, terwijl ‘Centrum’ helemaal nergens over na wil denken, dat ik mij realiseer dat de kans érg klein is dat we goedschiks die ‘draai’ gaan maken. Toch is die ontwikkeling in feite onafwendbaar, en betekent het dat de kade het schip gaat keren. We weten al héél lang dat het belonen van ‘gewenst gedrag’ averechts werkt. De eerder door mij aangehaalde econoom Jonathan Aldred verwijst naar een boek dat in 1963 werd gepubliceerd over een ‘beloningsstrategie’ voor de donatie van bloed, omdat er te weinig donoren waren. Waar de verwachting was dat er meer aanbod zou komen als mensen geld kregen als ze bloed afstonden, gebeurde exact het tegenovergestelde. Donoren die handelden vanuit hun nobele inborst bleven weg, en kwamen ook niet meer terug, omdat doneren ‘besmet’ was in hun beleving. En niet alleen dat, maar de kwaliteit van het bloed dat nog wél binnen kwam holde achteruit, omdat de mensen die er een leuke bijverdienste in zagen doorgaans in kringen verkeerden waar de levensstijl niet echt gezond was door het gebruik van alcohol en drugs, en andere gezondheidsproblemen.
Aldred noteert zuinigjes dat zijn collega’s, overtuigd van hun eigen modellen die zeiden dat belonen juist méér donoren op zou leveren, die bevindingen simpelweg van tafel veegden, en opmerkten dat je gewoon de prijs moest verhogen. Na ruim vijftig jaar conditionering is onze hele maatschappij doortrokken van de leugen dat iedereen een ‘prijs’ heeft, en dat je volkomen gestoord bent als je iets gratis deelt met anderen om de ‘Wealth’ van jouw land te bevorderen. In China en Rusland heeft Adam Smith wél gehoor gevonden, zo is mijn betoog, en dat gaan we niet winnen.
Het voorbeeld van die donatie is bij lange na niet het enige voorbeeld. En daarbij viel tevens op dat waar men experimenteerde met het belonen van gewenst gedrag via een financiële vergoeding en moest constateren dat het niet hielp, maar het de situatie juist slechter maakte, het weghalen van die beloning de mensen die eerder zonder vergoeding het goede deden niet terugbracht. De stank van morele corruptie had hen permanent vervreemd.
U zult misschien denken dat ik afdwaal, maar waar het op neerkomt is dat ons ‘Intellect’ geen monopolisering en corruptie verdraagt. Het wemelt echt van de échte ‘uitvinders’ die tevergeefs op de deur bonken nadat ze met lede ogen moesten toezien hoe hun vinding nooit de ‘markt’ bereikte, of werd verwrongen tot iets dat voor hen onherkenbaar is. De uitvinder van het ‘Internet’, en de grondlegger van ‘Google’, en de ‘startups’ die hun bedrijf aan die ‘begrafenisonderneming’ verkochten, zijn prominente voorbeelden. Maar de lijst is eindeloos, en omvat ook musici, kunstenaars en andere ‘cultuurdragers’ en wetenschappers, die zien hoe charlatans zich meester maken van de ‘markt’, zoals eerder gebeurde met de markt voor bloed. Met alle gevolgen van dien.