Hoe kom je een goede acteur op het spoor?
Voordat ik die vraag hieronder ga beantwoorden, moet ik preciseren wat dat is. Wanneer is iemand een goede acteur? Voor mij is dat niet (noodzakelijk) iemand die triomfen viert als ‘ster’ van het ‘witte doek’, of in het theater. Sterker nog, veel puike acteurs halen hun neus op voor die branche. Een goede acteur is een mens met tamelijk unieke kwaliteiten, die hem of haar in staat stellen om zich in te leven in een rol, zodanig dat je hem of haar niet meer herkent als de persoon waar je zojuist nog gezellig mee keuvelde. Een geboren ‘Shape Shifter’. Een leugenaar zonder weerga.
Het overgrote gedeelte van de acteurs wordt ‘gecast’ als ‘type’. Ze ‘spelen’ zichzelf. Ook waar ze een excentriekeling aan ons voorzetten, zijn ze in het dagelijkse leven net zo gek. Ik zat op school, en stond in de kroeg met mensen die van het acteren hun broodwinning maakten, met wat destijds nog werd aangeduid als (typisch Nederlands) ‘experimenteel theater’, en die waren in hun jonge jaren al ‘experimenteel’ vanaf het moment dat ze ’s ochtends hun ogen opendeden, totdat ze ’s avonds uitgeput en ’stoned als een garnaal’ in hun sponde de ogen sloten. Waar ik zelf ooit, als liefhebberij, producties maakte voor een theater, maakte ik gebruik van ‘type-casting’, waarbij je iemand zocht die niets hoefde te veranderen, maar ik heb ook gewerkt met goede acteurs en actrices die volledig ‘buiten zichzelf’ konden treden.
Dat er een groot verschil was tussen een goede acteur, en iemand die zichzelf speelde, ontdekte ik al op de lagere school. Die school was geen bijzondere school, maar wel ‘vooruitstrevend’, met om de veertien dagen voorstellingen die de klassen zelf verzorgden. De ene keer de ‘even’ klassen, en de andere keer de ‘oneven’ klassen. Naast ‘zang en dans’, ook de nodige theaterstukjes, en in het gros van de gevallen was het ‘Wim’ die ‘Wim’ speelde, in een kostuum, met teksten die niet bij hem hoorden. Maar als de regisseur (in de jongste klassen de leerkracht, later ook een collectief van leerlingen, of ambitieuze creatieveling in de klas die graag de leiding had), er kijk op had, dan werd het stuk zodanig aangepast dat de teksten bij de acteur pasten, waardoor het geen tenenkrommende vertoning werd. Sommige ‘Wims’ herkende je echter niet als ze op het toneel stonden. Ze waren geloofwaardig iemand anders.
Dat soort ‘geboren’ acteurs krijgen vaak niet de erkenning die ze verdienen, omdat het publiek wil dat ze dat ‘typetje’ zijn waar ze zo verzot op zijn, met als gevolg dat die échte acteurs een afkeer krijgen van hun fans, en de ‘Showbizz-programma’s’ die hen opjagen. Als ze vervolgens ‘onderduiken’ in de wereld van alledag, en acteren op momenten dat ze daar zelf behoefte aan hebben, verandert dat niet zelden ook hun kijk op mens en maatschappij. Ze ‘Shape Shiften’ ten bate van hun eigen ‘Bottom Line’, omdat hun talent niet op waarde wordt geschat als ze trachten er als acteur van rond te komen, en dan is het niet denkbeeldig dat ze van hun anker slaan, en op zeker moment niet meer weten wie nou hun échte ‘ik’ is.
Voor u, en voor mij, is het belangrijk om dergelijke goede acteurs op te sporen, en door de ‘Act’ heen te prikken om in contact te komen met die échte ‘ik’. Niet noodzakelijk om hen ter verantwoording te roepen, of te ‘Cancellen’ omdat ze leugenaars zijn. Dat is grof, ‘Uneducated’, ongecultiveerd, en uiteindelijk in de meeste gevallen puur destructief. Het ‘coaten’ van de échte ‘ik’ smeert relaties als de acteur zijn of haar talenten gewetensvol inzet. In eerdere bijdragen stond ik al stil bij het fenomeen van ‘Rollenspel’ om personeel van een bedrijf te wapenen in de confrontatie met ‘giftige’ mensen, in het bijzonder in beroepen waar het product staat of valt bij de perceptie van de klant, en ‘Teamwork’. Maar owee als iemand al doende verdwaalt en niet meer weet wie hij of zij zelf is, of waar men verslingerd raakt aan het liegen. Het gaat ook niet goed als iemand zichzelf forceert, en veel teveel van zichzelf moet geven om naar behoren te acteren.
Merkel en Hollande, die deden in 2014 alsof ze uit waren op vrede in Oekraïne, zetten een acteerprestatie van formaat neer, waar de Russen met open ogen intrapten. Althans, dat is mijn lezing, op grond van wat Merkel en Hollande daar nu zelf over naar buiten hebben gebracht. Maar anderen blijven twijfelen, en vermoeden eerder dat ze pas later zelf begrepen dat het ‘Minsk-Akkoord’ een dode letter was, omdat de NAVO andere plannen had. Dat is uiteindelijk een minder bedreigende conclusie, maar ik vrees toch dat ze van meet af ook zelf ‘aan boord’ waren, en wisten dat het slechts een ‘Akkoord’ was om tijd te rekken, zodat de NAVO Oekraïne beter kon bewapenen, en een plan kon uitwerken om op het moment dat de NAVO er klaar voor was de ‘allesbeslissende’ oorlog met Rusland te ontketenen. Met andere woorden, dat ze nu naar buiten treden met hun onthullingen over hoe fenomenaal ze destijds voor de Russen verborgen wisten te houden wat hun ware bedoelingen waren, is niet nu een leugen om hun eigen zwakte en gebrek aan ruggengraat uit te gummen, maar om te onderstrepen hoe effectief ze waren.
Poetin (Rusland) heeft nu alle akkoorden en verdragen met Europa opgezegd, omdat onze vertegenwoordigers evident niet te vertrouwen zijn. Niet alleen hun woord is niks waard, maar ook hun handtekening heeft geen enkel gewicht. Het was in feite een ‘Good Cop/Bad Cop’-act, en je kunt slechts bewondering hebben voor de Oscar-waardige ‘Good Cop’, het duo Merkel en Hollande, terwijl de ‘Bad Cop’, de Amerikanen, de Britten en de Nederlanders, gewoon hun ‘John Wayne’-act deden die hen op het lijf geschreven is, en waarvoor ze zich niet hoefden in te spannen. Oorlogszuchtig van huis uit, en altijd gretig om de wapens te laten spreken, en hun schouders onder een ‘Regime Change’-operatie te zetten om ‘Orde op Zaken’ te stellen, of dat nou betekent dat je boeven overhoop schiet, of een sheriff die je niet bevalt om zeep helpt. Jouw ‘Rules’. Het 'Wilde Westen'.
Als de Russen nu stellen dat ze ernstig teleurgesteld zijn in hun Europese ‘Partners’, in de ‘Good Cop’ die niet ‘Good’ blijkt te zijn, dan liegen ze niet. Uit alles blijkt dat ze bij de aftrap van de ‘SMO’ in maart vorig jaar geen begin van moeite hadden om te begrijpen waar ‘John Wayne’ op uit was, en dat er met die ‘supremacist’, die ’24/7’ eigen-rechter speelt, geen land te bezeilen is. Ze hielden er tevens rekening mee dat Europa (Duitsland en Frankrijk) geen ruggengraat zouden blijken te hebben, maar ze gokten erop dat die landen, die in 2014 al opzichtig hadden gefaald om de democratie in Oekraïne te beschermen, toen ze de naleving van een akkoord tussen de gekozen president en de oppositie niet eens meer nastreefden nadat Nuland en haar team de dag daarop een staatsgreep pleegden, daarvan geleerd zouden hebben. Dat het allemaal theater was, was een bittere teleurstelling. Maar waar ze er noodzakelijk ook rekening mee hadden gehouden dat Duitsland en Frankrijk een ‘Coco Chanel’-act zouden doen, en schielijk met de ‘Revolverheld’ tussen de klamme lappen zou duiken, lagen de plannen al wel klaar voor een veel groter militair conflict. Alleen ziet het er naar uit dat ‘Coco’, de ‘Good Cop’ in het theaterstuk, zich niet heeft verdiept in de consequenties, en zich ook geen beeld heeft gevormd van de reactie van het teleurgestelde ‘publiek’. Naast de Russen, ook de Chinezen, en eigenlijk iedereen buiten het theatergezelschap.
Ook voor ‘Coco’ liep het uiteindelijk niet goed af, zoals u weet. Maar ze krabbelde na de oorlog weer op, en nu geurt haar nalatenschap de mensen die het zich kunnen veroorloven weer als vanouds. Maar ik vrees dat ‘John Wayne’ uit de gratie is, en bezig aan zijn laatste kunstje. Van mijn kant zou ik graag zien dat we de goede acteurs weer zouden leren waarderen in het theater, en op het ‘witte doek’, waar ze nu verdreven worden door hun programmeerbare virtuele concurrenten, maar dat we het landsbestuur overlaten aan mensen met een geweten, en verantwoordelijkheidsgevoel, voor wie ‘Afspraak is Afspraak’ geldt, en die zo goed zijn als hun woord, ook al vergt hun vak dat ze ‘diplomatiek’ zijn, en dus bedreven in het ‘rollenspel’. Het luistert nauw. Vandaag gaan we uitvinden of ‘Coco’ in Ramstein alsnog bij haar positieven is gekomen, en het zinkende schip verlaat voor de laatste reddingboot vertrokken is, of dat ze er voor kiest om aan de zijde van ‘Haar John’ te sterven in haar ultieme rol. Als het dat laatste wordt, zal de geur van bederf en rottende menselijke resten overheersen en zal haar tot in lengte van dagen het verwijt worden gemaakt dat ze die dementerende ‘John’ had moeten redden van zichzelf.