Omdat tal van serieuze problemen alleen maar groter worden, lijkt het alsof er sprake is van een complot.
Er is echter een veel logischer verklaring. Het menselijke vermogen om problemen op te lossen is, ondanks alle pretenties, bescheiden. Een dag heeft niet meer dan vierentwintig uur. En zelfs geniale mensen hebben hun beperkingen. Waar een zekere vaardigheid vereist is die om training vraagt, moet de ‘probleemoplosser’ goed voorbereid zijn, en over een zekere mate van aanleg beschikken. In bepaalde beroepen leidt dat tot een indrukwekkende financiële vergoeding. De dagelijkse routine vergt niet te veel van de mens in dergelijke beroepen, maar op het moment dat er iets mis gaat, wil geen ‘Hans Worst’ op de stoel van degene die de knopen doorhakt.
Niet alleen dat, maar je wilt voorkomen dat degene die het vliegtuig veilig aan de grond moet zetten, de racewagen op de baan moet zien te houden, het zeiljacht behouden een beschutte haven binnen moet loodsen, of de oorlog moet zien te winnen met het beschikbare materiaal, voor de voeten wordt gelopen door een bonte verzameling ‘Hans Worsten’ die nergens verstand van hebben, en aandacht vragen voor bijzaken. Terwijl hun jengelende partner en hun verwende kinderen ‘Hans Worst’ de kop gek zeuren omdat de gebraden kippen hen niet meer in de mond vliegen, en ze zich tekort gedaan voelen.
Zekere ‘trainers’ die tijdens een oefening toekijken en ‘evalueren’, komen na de oefening met een waslijst van dingen die de ‘probleemoplosser’ ook nog had kunnen doen. Waarom heeft de coureur in een spin vanwege een lekke band op het bochtige circuit niet alvast de monteurs gewaarschuwd? En was het geen uitgelezen kans om naar de fans te zwaaien? Nee, eikel. Ga iets nuttigs doen met je leven.
In enige omgeving waarin ‘Hans Worst’ en zijn probleemgezin aan het eind van de rit hun ’stem’ uit kunnen brengen, is de kans groot dat de ‘probleemoplosser’ zich de kop gek laat maken midden in een crisis, met een fatale, en spectaculaire crash tot gevolg. Alle aandacht ging naar bijzaken. De vormgeving, de presentatie, de roddels, de achterklap, de invloed van ‘humoristen’, ‘actievoerders’ en ‘politieke aasgieren’. En waarom kreeg het overlijden van een gestreste haan niet meer aandacht?
Het volstaat niet om te wijzen op het simpele gegeven dat iedereen zo zijn eigen prioriteiten heeft, en dat in een ‘democratie’ de ‘grootste gemene deler’ weliswaar vertragend kan werken, maar uiteindelijk toch het beste resultaat geeft. Dat veronderstelt namelijk dat alle burgers tenminste zicht hebben op wat echt hun hele leven kan verwoesten, en dat is de meeste mensen niet gegeven. En ‘deskundigen’ zijn veelal niet deskundig, maar hebben zich ingegraven in hun eigen persoonlijke visie op mens en samenleving, en de verhoudingen tussen landen en ‘wereldmachten’ op een wijze die hen juist nadrukkelijk tot een groter gevaar maken dan het jankende gezinnetje dat ze achter zich aan sleuren. Zij zijn de vleesgeworden ‘Hans Worsten’. In de praktijk gevaarlijker dan een terrorist. Maar wel met de ‘Beste Bedoelingen’. En een ’stem’ bij de volgende verkiezingen.
Mijn stelling blijft derhalve dat er geen sprake is van een ‘Groot Complot’ waardoor de beschaving die onze voorouders hebben opgebouwd nu acuut gevaar loopt. Het is die vermaledijde wens om de ‘Hans Worsten’ en hun onopgevoede, onvolwassen achterban te ‘pleasen’ die ons de kop gaat kosten. De Media spelen daarbij een sleutelrol, waar ze vreten van opgeklopte ontevredenheid en ruzie. Waar ze kunnen wakkeren ze tweespalt aan. Goed voor de 'business'. Ze vormen de ruggengraat van het ‘Militair-Financieel-Media’-complex dat ons de ‘Warparty’ in de maag heeft gesplitst. Dat de BBC en de ‘Guardian’ wanhopig hun best doen om de gigantische gaten in het ’Skipal-verhaal’ te verdoezelen vergt wel enige regie. En die regie is ook zichtbaar in het opkloppen van de spanningen tussen China en het spionageconglomeraat van de ‘Five Eyes’. Maar het verwijst niet naar een ultiem plan. Het is allemaal het product van geostrategische ‘Hans Worsten’ die driftig op het belletje voor de stewardess drukken, en luidkeels kenbaar maken dat ze een klacht in zullen dienen bij de maatschappij, omdat ze hun maaltijd nog niet hebben gehad, tijdens de laatste fase voor de noodlanding, waarbij iedereen die heeft opgelet al met het hoofd tussen de benen zit in afwachting van de klap.
Beeldspraak is zo langzamerhand nog mijn enige wapen, omdat het niet langer mogelijk is bepaalde urgente kwesties eruit te lichten, in de hoop dat de crisis daarmee bezworen is, en we weer kunnen doen alsof het gemekker van de ‘Hans Worsten’ iets om het lijf heeft. Maar begrijp mij goed, het is geen verwijt aan die ‘Hans Worsten’. Studies van crisissituaties hebben allang aan het licht gebracht dat doodsangst, en het besef dat men de controle kwijt is, bij mensen leidt tot een focus op dat wat ze nog net begrijpen, om de illusie van controle levend te houden. Dat geldt niet slechts voor de pretentieuze charlatan, en de over het paard getilde meute die ‘welvaart’ vanzelfsprekend vindt, en het beschouwt als een 'Grondrecht', maar net zo goed voor de geniale, en goed getrainde ‘probleemoplosser’. Voorbij een zekere grens houdt het voor iedereen op, en daarom is het zaak de bestuurlijke last niet moedwillig steeds complexer te maken, maar genoegen te nemen met een kleine, robuuste overheid die zich terdege bewust is van de eigen beperkingen, en ook ’Nee’ durft te verkopen.
We hebben onszelf enorm in de nesten gewerkt. Het is niet de schuld van één persoon, en er is ook niet één persoon die ons nu nog redden kan. Dit is het product van collectieve hoogmoed, en de verleiding van een wereldbeeld dat hiërarchisch is, maar niet op basis van kwaliteiten en vaardigheden die objectief meetbaar zijn, en in een ‘markt’ vanzelf boven komen drijven. Onze ‘westerse’ wereld liep van de rails toen we ons lieten verleiden door de predikers die ons voorhielden dat we op basis van onze gecultiveerde ‘unieke identiteit’ aanspraak konden maken op de gebraden kippen die elders door de ‘werkers’ worden bereid, terwijl wij in onze ‘Groene’ speeltuin kunnen doen alsof we ‘Adam en Eva’ zijn. Wie mooi binnen de lijntjes kan kleuren, krijgt een prijs. De ratio van de inrichting voor verstandelijk gehandicapten.