Een Britse wijsheid zegt: 'Never change a winning team!'
Toch stellen ze ook daar Bobby Chartlon en George Best niet meer op. Het zou een dooie boel worden. 'Never' is dus hoe dan ook betrekkelijk. Die wijsheid is vooral gebaseerd op de observatie dat 'euforie' een niet te onderschatten kracht is in de mens. Het geeft ons extra energie, en lef, wat in het edele voetbalspel tijdens topwedstrijden leidt tot 'creativiteit' en 'spelinzicht'. Maar als de concentratie er niet is, omdat de tegenstander onder de maat is, leidt het net zo makkelijk tot zelfoverschatting en knullig balverlies, en wordt het tijd dat de coach ingrijpt, en 'gretige' spelers inbrengt.
Met 'euforie' alleen redt je het ook niet, op den duur. Dan komt een Nederlandse wijsheid om de hoek kijken: 'Hoogmoed komt voor de val!' We hebben in ons land inmiddels zeventien miljoen topcoaches, maar geen team dat nog een deuk in een pakje boter slaat. Ondanks torenhoge 'vergoedingen' voor de spelers en staf. Sprak een paar weken terug nog met een sterspeler uit de gloriedagen van het Nederlands voetbal, een 'vaste waarde' in zijn team, die na zijn afscheid verder ging als verkoper van verzekeringen. In deze tijd zou hij vanaf zijn zeventiende op de bank hebben gezeten bij een club in het buitenland, met een 'vergoeding' van een paar miljoen per jaar, en af en toe een invalbeurt als de coach een 'gretige' speler nodig had, omdat de vedetten 'uit vorm' waren tegen FC Kudelstaart.
In de entourage van het spel wordt dus nog altijd grof geld verdiend. Ik krijg van 'Google' voor mij 'geselecteerd' nieuws van de Nederlandse media waarin de 'weetjes' over voetbal een prominente plaats innemen, omdat ik niet wil dat 'Google' mij volgt, en ik dus te 'vreten' krijg wat de gemiddelde Nederlander aan opgewarmde kliekjes volksvermaak door de strot geschoven krijgt. Dus waarom dit hele exposé over voetbal, als het mij verder niet echt interesseert?
Omdat wij allen zo euforisch zijn over de staat van onze nationale economie.
In de gloriedagen van het Nederlandse voetbal, toen de clubs en het nationale elftal nog meededen, leken de bomen tot in het bos te groeien. Het nationale elftal verraste onder van Gaal nog één keer door met elf man voor het doel te gaan liggen, terwijl de tegenstanders 'aanvallend voetbal' verwachtten. Maar toen die 'topcoach' in Manchester het Engelse 'top-team' mocht gaan leiden, en Nederlandse 'sterspelers' meenam, zakte dat team compleet door het ijs. Het hielp ook niet dat de coach geen Engels sprak, en het niet uit kon leggen. Niet aan de fans, maar vermoedelijk ook niet aan de spelers. Waarmee ik maar wil zeggen dat het uiteindelijk een kwestie is van 'chemie'.
Dat geldt ook voor de economische prestaties van een land. Een land dat gedoemd lijkt om honger en gebrek te kennen vanwege een 'volksaard' die de productiviteit schaadt, kan onverwacht opveren, en 'vleugels' krijgen. Andere landen, die op voorhand verzekerd lijken van een plaats op het podium, kunnen de wind tegen krijgen, en in minder dan geen tijd sportief in de vergetelheid raken, ook al zul je dan zien dat de structuur van de 'vergoedingen' nog naijlt, en iedereen blijft doen alsof het eremetaal bij het volgende treffen weer 'ouderwets' een zekerheid is. Terwijl het hele 'team' urgent op de schop moet. Schone lei. Frisse wind. Dat de fans nog seizoenskaarten kopen voor dat stelletje uitgebluste miljonairs, en die fantasieloze, ongeïnspireerde 'technische staf', die meer heeft geïnvesteerd in 'media-training' dan het 'scouten' van nieuw talent, en het volgen van ontwikkelingen bij de tegenstanders, is 'krediet'. En dat is eindig.
Economisch en staatkundig leven we in 'geleende tijd'. We teren op onze roem. Iedereen klopt elkaar op de schouder, en onderhandelt over 'nieuwe contracten' alsof we nog steeds de sterren van de Hemel spelen. We importeren praktisch alles wat we nodig hebben, en betalen ervoor met geld dat we geleend hebben van onze kinderen en kleinkinderen. Met onze oudedagsvoorziening als onderpand. Zeventien miljoen Nederlanders houden elkaar bezig door de beste opstelling te bespreken, en dat noemen we dan 'dienstverlening'. Op het niveau van 'Voetbal International' doen we het uitmuntend! Maar op 'het veld' oogt het amateuristisch, en zijn de prestaties om te janken. Al doende vergooien we ons 'eerstgeboorterecht' door het te verbrassen in het Casino (van 'Wallstreet').
Aan de andere kant van 'De Muur' wordt gewerkt aan 'Grootse Plannen', en vinden we spelers die bereid zijn het 'gras op te vreten', terwijl wij in Nederland kissebissen over spelers die een patatje naar binnen werken, alsof dat doorslaggevend is voor de spelprestaties. We hebben 'glimmend gepoetste' spelers, die bionisch getrimd zijn conform de laatste berekeningen van gespecialiseerde wetenschappers, in nagelnieuwe, ultra moderne stadions, en 'gelikte' presentaties. En we hebben 'Johan Cruijff'………..
Ehhhhh. Die is dood. En van Basten en Gullit zijn gepensioneerd, en beter in golfen dan coachen.
Wie in '74' had gewaarschuwd voor dreigend verval in het Nederlandse voetbal, was uitgelachen. Dat was logisch. Het was te vroeg om je zorgen te maken. We waren een 'Winning Team!'. Prachtige spelers zaten nog in de pijplijn. Voor zo'n klein land deden we het onwaarschijnlijk goed. Nu hebben we alleen nog het 'Waterhoofd'. En wie weet keert die 'chemie' van '74' weer terug voordat het verval zelfs de opgefokte beleving aanvreet, maar dan moet er wel wat gebeuren! En dito waar het onze economie en staatshuishouding betreft. In de sport weten we het alleen nog te winnen door complete landen van deelname uit te sluiten, of door clubs af te vullen met misselijkmakende schulden, en geld van landen en 'flitsmiljardairs' waar elk mens met een geweten zich van heeft afgekeerd. En ik besef dat het geen populair verhaal is, maar dito voor onze economie als geheel. Het gas is op, en de inkomsten uit onze 'dienstverlening' in de vorm van ons 'belastingparadijs' (voor anderen dan wijzelf) loopt op zijn eind. Los nog van het feit dat het immoreel is om geld dat bedrijven en particulieren elders verdienen in Nederland een vrijhaven te bieden.
Als we straks, net als de meeste andere Europese landen, gas moeten importeren, de 'Made in China'-producten weer zelf moeten gaan maken, goedkoop gas uit Rusland geen optie meer is, en 'belastingvlucht' door de landen die nu nog een oogje toeknijpen wordt afgestraft, wordt het interessant. We hebben kwaliteiten, anders dan dat we leuk kunnen kletsen over hoe anderen het moeten doen. Maar het bederf zit diep. En dan bedoel ik niet dat we allemaal wel eens zwichten voor een 'patatje', maar dat we zijn gaan geloven in een streven naar 'perfectie' en 'gelikte presentaties' als de sleutel naar de weg omhoog. In dit land vol 'professoren' zal het steeds lastiger worden om nog mensen te vinden die het in zich hebben het 'gras op te vreten'. We zijn al langer geen 'team' meer, behalve als we winnen. Zeventien miljoen individualisten met een telefoon, een 'lifestyle', en een onstuitbare consumptiebehoefte.
Het is, kortom, niet ons gebrek aan potentie dat ons de kop gaat kosten, maar die 'hoogmoed'.