De eerste tienduizend jaar waren het lastigst.
Ruwweg tienduizend jaar geleden ging de mens over op een sedentaire leefwijze, waarbij we ons vestigden op één plek, en het land in cultuur brachten. Met bepaalde vindingen werden stappen gezet op weg naar meer welzijn en welvaart, terwijl ook onze destructieve 'kwaliteit' met nieuwe uitvindingen groter werd. De gemiddelde levensduur van mensen nam toe door de beheersing van onze leefomgeving, en de stand van de medische wetenschap.
Met de komst van de 'Moderne Tijd', zo rond 1800, groeide het aantal door mensenhanden gemaakte gebruiksvoorwerpen waarvan de gebruikers niet goed wisten hoe ze precies werkten. Daarvoor waren er ook bepaalde processen die de vorm hadden aangenomen van rituelen, nadat mensen proefondervindelijk hadden vastgesteld dat je iets op deze of gene wijze moest doen om resultaat te hebben, of dat een bepaalde grondsoort beter geschikt was voor zekere gewassen, en dat teveel, of te weinig water de oogst negatief kon beïnvloeden, zonder dat men gedetailleerd op de hoogte was van het waarom. Kennis over 'de natuur' was van levensbelang, tot aan de 'Moderne Tijd'.
In de 'Moderne Tijd' groeide onze kennis en kregen we grip op de natuur, die we tot op zekere hoogte naar onze hand konden zetten door bepaalde ingrediënten toe te voegen, of uit de omgeving te 'filteren', en door zaden te 'veredelen'. Parallel aan die ontwikkeling kwamen er steeds meer voorwerpen, maar ook processen, die slechts door experts begrepen werden. Bedienen en participeren lukte nog wel, al waren er soms vaardigheden voor nodig die lang niet iedereen bezat.
Inmiddels zijn we in ijltempo een fase binnen getreden waarin zelfs de experts geen benul meer hebben van de processen, of gereedschappen die al worden gebruikt, omdat ze door 'Kunstmatige Intelligentie' zijn ontworpen en geproduceerd. De theorie achter die processen en gereedschappen kennen sommige specialisten nog wel, en hen lukt het ook nog wel om er invloed op uit te oefenen, en achteraf inzichtelijk te maken hoe die 'Kunstmatige Intelligentie' tot bepaalde keuzes kwam, maar dat groepje specialisten wordt snel kleiner.
In mijn eigen professionele omgeving begon ik met 'houtje touwtje', waarbij je kennis over het gereedschap waarmee je werkte dusdanig was, dat je het, bij wijze van spreken, op je zolderkamer kon nabouwen. En tegen het eind waren tal van systemen en processen ver gaand geautomatiseerd, en klonk uit de monden van de specialisten met enige regelmaat: 'Wat doet ie!?!', als er iets onverwachts gebeurde. En in bepaalde gevallen was het ook onmogelijk voor de specialist om nog invloed uit te oefenen, omdat de mate van instabiliteit zo groot was, dat de mens niet meer bij machte was de controle te behouden zonder hulp van een 'computer'. Dan hebben we het over een tijdsbestek van dertig jaar.
Inmiddels hebben we wereldwijd teveel experts, die nog slechts 'experts' zijn. Mensen die geen grip hebben op de processen en het gereedschap waarmee ze werken. En waar ze bepaalde processen proberen te controleren met behulp van 'Kunstmatige Intelligentie', zoals bij verkiezingen, waarbij de strategie wordt uitgedacht door een 'computer' die binnen 'modellen' rekent aan bepaalde 'scenario's', gaat het ook echt volkomen fout. Mensen zijn zichzelf niet meer. Ze zijn zelf een stuk gereedschap geworden, en trachten wanhopig om zich de hen toebedachte rol eigen te maken, en nog geloofwaardig over te komen. Maar het wordt steeds tenenkrommender. 'We luisteren naar de 'experts'……..'.
Van 'Voetbal-experts', 'Amerika-experts', 'Rusland-experts', 'China-experts' en dergelijke wisten we al veel langer dat ze uit hun nek kletsen. Ze hebben een enkele keer 'leuke inzichten', geschikt voor een 'praatprogramma', als 'entertainment', en sommigen krijgen er zelfs grof geld voor, ook als ze aantoonbaar keer op keer de plank volledig misslaan. 'Volgende keer beter'. Maar bepaalde keuzes maak je maar één keer in je leven, en daarna is je kans voorbij. Of het gepruts levert zo verschrikkelijk veel schade op, dat het beter is het wrak af te zinken, en een nieuwe ark te bouwen.
Dat is het verhaal van de 'Big Reset', zij het dat de 'experts' in dit geval al geruime tijd naar dit moment hebben toegewerkt. Niet in het geniep. Er is een weelde aan artikelen, filmpjes, presentaties en boeken over de naderende omslag. 'TED'-presentaties, 'WEF'-producties die op YouTube staan, van korte 'heads-up' samenvattingen, zoals ik gisteren als link gaf, tot uitvoerige beschouwingen met een weelde aan 'experts', die al wel weten dat hun rol binnenkort is uitgespeeld, omdat 'Kunstmatige Intelligentie' ons bij de hand heeft genomen op de meest uiteenlopende terreinen. Overigens is dat niet één geïntegreerd systeem dat 'met één mond spreekt', waardoor die 'experts', vertrouwend op hun eigen computers en 'modellen', allemaal wat anders zeggen. Het is niet hún eigen, hoogst persoonlijke inzicht dat ze met ons delen. Ze zijn niet meer dan de 'pratende hoofden' die het 'presenteren'. Aan de 'politici', die het 'vertalen' naar een 'politiek verhaal', om voor de camera te doen alsof ze het begrepen hebben. Maar niemand begrijpt het écht. Het is niet het eind van een besluitvormingsproces.
En ja, waar uiteenlopende systemen, elk met hun eigen 'focus', keuzes uitbraken, wordt het verschrikkelijk ingewikkeld. Elk voor zich zijn het 'Expert Systems', maar ze werken in een intellectueel vacuüm. Evenals de 'experts' die de uitkomsten 'presenteren'. Garantie tot de deur dat het ook werkt in de échte wereld. 'Operatie geslaagd, patiënt overleden' is een realistische uitkomst. Het kan een kwestie zijn van hoogmoed. Teveel hooi op de vork geladen, zoals met al die 'automatiseringsprogramma's' van de overheid standaard gebeurt, maar ook bij veel bedrijven. Of het kan een 'modellenbouwer/automatiseerder' zijn die meer oog heeft voor de eigen 'bottom-line', en die zichzelf 'onmisbaar' programmeert. Of bepaalde uitkomsten zijn in onze ogen wel kardinale missers, maar niet in de ogen van de 'modellenbouwers' die van ons af willen. Of in elk geval van ons als mens, met onze onvoorspelbare grillen, ingevingen, creativiteit en nukken.
Met andere woorden, een systeem, een 'model', of een proces kan ogenschijnlijk falen, omdat u er iets anders van verwacht, terwijl het als een zonnetje werkt. Je zit er naar te kijken, en je roept: 'Wat doet-ie nou!?!', maar de uitkomst is conform de specificaties. Dat het geautomatiseerde systeem of de robot, of het 'model' een onorthodoxe oplossing kiest, die immoreel of onethisch kan zijn, maar daarom nog wel werkt, is niet vreemd. Hoe complexer de systemen, het 'model' of het proces, hoe groter de kans op deviaties van wat wij zelf nog kunnen behappen. De 'maatregelen' rondom 'Covid' vallen u wellicht rauw op het dak, als u werkzaam bent, of was, in de 'toeristenindustrie', het 'zakenverkeer', de 'luchtvaart', de 'horeca', of de 'detailhandel', maar 'Greenpeace', 'GroenLinks' en 'D66'', zijn helemaal in hun nopjes. Die wrikken nog een keer extra met dat slagersmes waarmee die branches een doodsteek krijgen door de 'maatregelen'. U kunt zelfs donor, lid of kiezer zijn waar die groeperingen op steunden, zonder dat u begreep dat ze het op uw baan, en uw favoriete restaurant, uw kroeg, uw 'poppodium' en uw vakantie hadden voorzien.
Rond 2030, zo hebben de computers van het 'World Economic Forum' uitgerekend, zult u het begrijpen. Niet hoe die systemen, processen en 'modellen' werken, en waarom de 'experts' en 'politici' het lieten gebeuren. Maar u zult bezitloos gelukkig zijn, al dan niet met behulp van een op u toegesneden pil en geïmplanteerde chip, met op uw 'behoefte' toegesneden 'spelprogramma's' en 'praatprogramma's' met 'experts' en andere 'BN-ers', eten wat de pot schaft, wonen op de lokatie die u wordt toegewezen, en vol ontzag kijken naar de machines die maken waar mensen vroeger een eeuwigheid over deden, en halsbrekende toeren voor uit moesten halen. Dat is over tien jaar. Niet tienduizend.