Voor de waarde van uw koophuis zijn uiteindelijk maar drie dingen van doorslaggevend belang: Lokatie, lokatie, en lokatie.
Toegegeven, die wijsheid heb ik niet van mijzelf. En er valt het nodige op af te dingen. Maar goed beschouwd geldt dat eigenlijk voor alles van waarde. Met inbegrip van je eigen arbeid. Die is weliswaar mobieler dan een huis, en met moderne technieken zoals het internet moet je ook je 'profiel' in 'cyberspace' meetellen als een 'lokatie'. Je kunt echter in ieder opzicht de beste kandidaat zijn voor een bepaalde functie, maar als niemand je opmerkt, gaat die functie jouw neus voorbij.
Landen zijn meer als huizen. Waar ze gesitueerd zijn in de wereld, maakt een wereld van verschil. In de moderne tijd is het 'Gross Domestic Product' (GDP) internationaal de norm op het gebied van de waardebepaling van landen. En politici zeggen niet: 'We hebben mazzel dat we uitgerekend hier werden geboren!', maar kloppen zichzelf op de borst als het goed gaat met 'hun' land. En de burgers papegaaien hen na.
Uiteraard kunnen politici ook onwaarschijnlijk veel schade aanrichten, net als de eigenaren van huizen. En mensen op de arbeidsmarkt zijn ook niet zelden zelf hun ergste vijand als het er om gaat hun waarde op te krikken. Alle denkbare diploma's en vaardigheden, maar geen 'babbel', en je bent al snel een foto in het 'vergeetboek'. Maar dat heeft ook te maken met de wijze waarop we de maatschappij hebben ingericht. Zoals een huis op een toplokatie kan liggen, maar als u het in de verkoop zet, en u doet geen begin van moeite om het aantrekkelijk te maken voor kopers, dan zult u genoegen moeten nemen met een prijs die onder het maximale ligt.
Dat brengt mij terug bij dat 'GDP'. Net als bij een huis, is de 'waarde in het economische verkeer' bepalend voor het geld dat u kunt lenen, met dat 'GDP' als onderpand. In mijn bijdrage van gisteren verwees ik naar een grafiek waarop te zien is hoe spectaculair de schuld van ons land gestegen is, de afgelopen decennia. Zo presenteren politici en economen het zelden of nooit. Voor hen is bepalend hoe hoog de schuld is als percentage van het 'GDP'. Huizenbezitters die gevraagd wordt of ze een hoge hypotheek hebben, noemen in nagenoeg alle gevallen het bedrag, en de daaruit voortvloeiende maandelijkse lasten, die al dan niet dragelijk zijn. Ze zeggen niet: 'Vijftig procent', omdat dat het percentage van de waarde van hun onderkomen is. Al worden ze wel rauw met hun neus op de feiten gedrukt als die waarde daalt, en hun schuldenlast 'onder water' komt te staan. Dan klopt de bank aan met de mededeling dat de rente omhoog gaat, omdat er voor een deel van de hypotheek geen 'dekking' meer is.
Landen die hun eigen geld drukken kunnen simpelweg geld bijdrukken om daarmee de schulden af te lossen, maar dat leidt tot inflatie. En als je daarin iets té enthousiast bent, tot 'hyperinflatie', en zul je als burger merken dat een brood op zeker moment een miljard kost. En 'luxe', zoals een huis, eenvoudigweg onbereikbaar is, waardoor de waarde eerst nog oploopt met het stijgen van de inflatie, maar op zeker moment finaal door de vloer zakt, omdat er geen kopers meer zijn. Landen, of regio's die zelf schulden mogen maken, maar niet hun eigen geld kunnen bijdrukken, gaan feitelijk failliet. Maar voor dat moment daar is, zullen de schuldeisers hen het vel over de oren stropen, door onfatsoenlijke rente te vragen over de uitstaande bedragen. Kijk naar Griekenland, en inmiddels een hele waslijst met Amerikaanse staten, die snel groeit, door pensioenverplichtingen en andere sociale lasten die ze simpelweg niet kunnen ophoesten. Die verplichtingen zijn 'contracten' met de burgers, en vertegenwoordigen als zodanig een zekere waarde, die als 'schuld' op de balans van de overheid hoort te staan.
Ook als je huis op een schitterende lokatie staat op een zonovergoten Grieks eiland, zal die schuldenlast van de overheid van invloed zijn op de waarde van jouw woning. Maar in zeker zin is dat nog steeds 'lokatie'. Het gaat dus niet alleen om het uitzicht, of de nabijheid van winkels, scholen en café's, als u begrijpt wat ik bedoel. Politici die toegeven aan uw eisen om geld uit te geven aan 'snuisterijen', of door ruzie te maken met de buren, kunnen het aardig voor u verzieken! In een asociale buurt wil ook niemand wonen, al is het huis nog zo mooi.
Waarom het ene huis in dezelfde buurt meer waard is dan het andere, kun je eindeloos discussiëren, maar het gaat niet alléén over 'vierkante-' en 'kubieke meters', en de kwaliteit van de bouwmaterialen. Bij landen is dat nog een heel stuk diffuser. In 1634 maakte de 'Tulpenmanie' zich meester van Nederland. In zeer korte tijd steeg het 'GDP' van ons land spectaculair, terwijl iedereen tegen elkaar opbood om tulpenbollen, en 'Futures' in tulpen te bemachtigen. Deels met geleend geld. Drie jaar later keken de mensen elkaar aan, en zeiden tegen elkaar: 'Tulpen!?!' En het 'GDP' van ons land kelderde weer naar de waarde van voor die manie.
In deze tijd zijn er, door het oppompen van de inkomens van de aller- allerrijksten volop 'Tulpenmanies'. Stukken linnen met wat verf erop, in een fraaie lijst, veranderen voor tientallen miljoenen Euro's van eigenaar. Maar bij de lancering van de 'iPhone-8' in China kwamen welgeteld twee geïnteresseerde kopers opdagen. En mede door het groeiende besef dat die mobiele telefoons je privacy tot 'nul' reduceren, is er een trend naar 'simpel'. Of 'niet'. Maar dat heeft wel consequenties voor het 'GDP'. Mijn denigrerende opmerking over 'Kunst' hiervoor komt daarbij niet uit de lucht vallen. Ook in China produceren ze exacte kopieën van welk meesterwerk u maar wilt. Niet van echt te onderscheiden, behalve als u een laboratorium testen op de verf laat uitvoeren, en bepaalde 'pigmenten' nog niet bestonden in de tijd dat de schilder leefde. 'Tulpen!?!'
Zeker sinds westerse landen de productie van illegale drugs en prostitutie meetellen voor het bepalen van het 'GDP', moet je je toch echt serieus af gaan vragen of een schuld van 'vijftig procent' niet eerder een schuld is van vierhonderd procent. Niet alleen door die drugs en prostitutie, maar door een enorme hoeveelheid 'activiteiten' en waarde van 'bezittingen' mee te rekenen waarvan je je serieus af moet vragen wat daar nog van over zou blijven 'When the Shit Hits the Fan'. Daarom is het, in mijn ogen, een veeg teken dat overheden burgers proberen te dwingen hun hypotheek af te lossen. Want een huis is toch echt waardevoller in het reguliere economische verkeer, dan een schilderij van Mondriaan. Dus waarom zouden overheden wel extra geld mogen lenen voor hun hobby's, met de moderne variant van 'Tulpenbollen' als onderpand, terwijl zoiets als een woning 'riskant' wordt gevonden? Dat stinkt. Al helemaal waar diezelfde overheid dat 'eigen huis' vervolgens aanwijst als 'melkkoe', zodat ze de rente op hun openstaande schulden kunnen betalen, en zelf niet gedwongen worden om de tering naar de nering te zetten.
Binnenkort is het aardgas op in ons land, en is uw huis het 'Nieuwe Slochteren'. Ook als uw woning niet in Groningen ligt.