Maar ik doe het niet voor mijzelf!
Kerst en 'Oud-en-Nieuw' zijn bij uitstek de momenten waarop we onze 'Goede Bedoelingen' volop in de schijnwerpers zetten. Alom mensen die de hoop uitspreken dat de donkere wolken wegtrekken, en de mensheid het 'Licht' zal zien, om verder in vrede en veiligheid, en met een goede gezondheid, hun leven te kunnen leven zoals zij wensen, en '24/7' niets dan geluk te ervaren.
Een utopie, en bovendien ongezond volgens mensen zoals ondergetekende, die menen dat een zekere existentiële 'stress', weerstanden die overwonnen moeten worden, en verloren wedstrijden niet slecht zijn voor het karakter van de mens. Sterker nog, dat een leven in een 'Gouden Kooi' geen pretje is. Terwijl je ook niet terecht wilt komen in een dystopische wereld die niets te bieden heeft behalve kwellingen en lijden. Iets tussen de Hemel en de Hel is niet slecht voor een mens. Maar het wordt 'ziek' (pathologisch) als een mens de tegenslag en het lijden opzoekt, zonder reden. En het wordt puur gif als iemand zo'n masochistische keuze tracht te slijten als iets wat men voor een ander doet, als een opoffering. 'Maar ik doe het voor jou!'
Ergens tegen het eind van de jaren zestig verschoof de aandacht van productiviteit als graadmeter voor de waarde van het individu binnen de samenleving, naar het 'empathische' vermogen. Oorspronkelijk niets meer, en niets minder dan 'inlevingsvermogen'. De vaardigheid om anderen te 'doorgronden'. Of je na dat 'doorgronden' die ander een knuffel moest geven, of een 'schop onder de kont', dat hing ervan af wat je aantrof als je je 'inleefde'. Waarbij je eigen directe belang geen enkele rol mocht spelen bij die afweging. De keuze werd ingegeven door wat die ander nodig had. Van jou. Wat pas een 'offer' was als het je dwong iets te doen waar je eigenlijk niet veel voor voelde, omdat het jou 'kostte'. En niemand kon je daartoe dwingen.
Of je dat 'offer' bracht, of niet, bepaalde je mate van egoïsme. Met andere woorden, iemand die niets liever doet dan anderen 'helpen' en 'knuffelen', doet dat voor zichzelf, en niet voor die ander. En ongeacht of die voorkeur het gevolg is van de aanleg van betrokkene, of zijn of haar conditionering (opvoeding). Alleen is er in dat laatste geval een ongezonde spanning met de onderdrukte gevoelens, die in bepaalde gevallen explosief uitbreken, waarbij iemand het masker compleet laat vallen, en de blinde haat alles en iedereen verzwelgt, met inbegrip van de man of vrouw die we tot dat moment slechts kennen als een 'Goed Mens'.
Als je er heel even over nadenkt, en je aangeleerde schuldcomplex terzijde schuift waardoor je '24/7' iedereen 'knuffelt', dan begrijp je dat 'empathie' je niet dwingt om iedereen stroop om de mond te smeren, conflicten te vermijden, en hen te 'belonen voor het meedoen'. Sterker nog, die doortrapte hypocrisie is allesbehalve sympathiek, en nagenoeg altijd contraproductief. Fatsoen, beleefdheidsvormen, en anderen ruimte bieden is ook geen expressie van 'empathie', maar van afspraken waarvan is vastgesteld dat ze onnodige wrijving tussen mensen voorkomen.
Uitgangspunt hier op dit blog is, dat we de neiging om over onze kist heen te regeren beter kunnen voorkomen, in het bijzonder daar waar we niet absoluut zeker weten dat wat we doen precies dat zal weten te realiseren wat we beloven. Dat we ons moeten beperken tot die maatregelen die de bestaande welvaart beschermen, alsmede het elementaire respect voor fatsoen en beleefdheidsvormen, deels vastgelegd in de grondwet. Maar die trein is al geruime tijd geleden vertrokken richting een geheel ander universum, en het landschap waar die trein nu doorheen rijdt bevalt een groeiend aantal mensen allerminst, en geeft mij het prangende gevoel dat deze spoorlijn eindigt aan de rand van een peilloos diep ravijn, terwijl de machinist nog extra kolen op het vuur gooit. Die donkere wolken, dames en heren, worden eerder steeds donkerder, toch?
Een intelligente, productieve medemens, gezegend met 'empathische' vermogens waardoor hij of zij 'ziet' wat anderen nodig hebben, bevrijd van 'politiek correcte', door een 'wetenschappelijke consensus' aangemeten keurslijf, handelend vanuit verantwoordelijkheidsgevoel, bereid om te 'knuffelen', en om iemand die dat nodig heeft een 'draai om de oren' te verkopen, omdat die ander dat nodig heeft, zelfs al staat het hem of haar tegen dat te doen, is maatschappelijk een aanwinst. Die mensen komen in onze hedendaagse maatschappij niet bovendrijven. Ze krijgen volop kritiek (of erger) van 'assertieve' egoïsten, maar ook van de geconditioneerde 'Goedmutsen' die iedereen knuffelen, en prijzen geven voor het meedoen, tot en met de terrorist, de neonazi en de crimineel aan toe, omdat het 'ook mensen zijn'.
Voor die laatste groep is iedereen die niet dankbaar is voor een knuffel en een prijs voor het meedoen een egoïst, in het bijzonder de intelligente, productieve, 'empathische' medemens met verantwoordelijkheidsgevoel, die als veel bedreigender wordt gezien dan de échte, spijkerharde, totaal gevoelloze egoïst. Terwijl de egoïsten die 'empathische' groep alleen maar een 'sta in de weg' vinden. Die egoïsten bekeren tot een menselijke benadering is bijna altijd onbegonnen werk. Maar die groep die zichzelf wijsmaakt dat ze stijf staan van de (verkeerd begrepen) 'empathie' omdat ze zichzelf volkomen wegcijferen om te kunnen 'helpen', veelal van de wal in de sloot, maar wel vol met 'Goede Bedoelingen', moeten we echter wel vertellen dat die veewagen waar ze in zitten niet naar het idyllische vakantiepark onderweg is, maar naar het vernietigingskamp. En dat is ook geen sinecure.