De rechter in India heeft een streep gezet door een poging van de farmaceutische gigant Novartis om een nieuw patent te bemachtigen op een kunstmatig peperduur gehouden medicijn tegen kanker.
Op 17 februari verwees ik al naar die trend, en het impliciete risico voor onze welvaart op de wat langere termijn. Patenten en 'rechten' zijn de evenknie van 'tarieven' in de tijd van Adam Smith. Ze belemmeren het vrije verkeer van goederen en ideeën, en beperken daarmee uiteindelijk de 'Wealth of Nations' zoals Smith het voor zich zag.
Er is niks mis met het verwerven van een redelijke vergoeding voor verrichte arbeid, en een compensatie voor investeringen die vooraf gingen aan de uiteindelijke productie. Maar veel producten die uiteindelijk door 'Westerse' bedrijven op de markt worden gebracht, vinden hun oorsprong in de laboratoria van universiteiten, en wapenproducenten, die in de basis werken met geld van de overheid. Dus de burger in dat land.
Bij een eerdere internationale rel, over een cocktail aan medicijnen die de ontwikkeling van HIV remmen, maar voor 'Derde Wereld-landen' véél te duur zijn, ging de fabrikant ook 'tot het gaatje' om goedkope productie tegen te houden. Hoewel de research hen niks had gekost, omdat het was bekostigd met Amerikaans overheidsgeld. En daarom komt deze uitspraak in India niet als een verrassing.
Het dreigement van Novartis, om levering van medicijnen aan India volledig te staken, onderstreept nog eens dat humane overwegingen die farmaceutische giganten volledig vreemd zijn. Temeer daar het in dit geval zou gaan om een vrijwel cosmetische aanpassing van de samenstelling van het medicijn, louter om het patent dat er op rustte te kunnen verlengen.
Ook in ons deel van de wereld kunnen we voordeel halen uit deze primeur in India. Het zou de kosten van de 'vergrijzing' significant kunnen verlagen. Maar er zitten ook 'scherpe kantjes' aan, als het betekent dat de astronomische winsten die in die branche worden binnengesleept, onder druk komen te staan, en allerlei banken, 'hedgefunds' en puissant rijke beleggers weglopen naar takken van bedrijvigheid die wat dit betreft minder kwetsbaar zijn voor de patent-erosie. Zoals de wapenindustrie. Daar worden de patenten dubbel beschermd, en monopolies gekoesterd. Door het patent-recht, militaire geheimhouding, en onderhandse toekenning van contracten, met als argument de 'staatsveiligheid'. Waarbij de orders blijven komen, zolang de Centrale Banken door kunnen blijven gaan met het drukken van geld.
In de praktijk zou het kunnen betekenen, dat er in de 'Westerse' wereld nauwelijks nog bedrijven overblijven die werken op basis van het klassieke winstoogmerk, in een 'vrije markt'. Dat de rijke burgers, 'fondsen' en banken steeds dichter tegen de eigen overheid aanschurken, en bijna volledig afhankelijk worden van wat die overheid hen aan opdrachten verstrekt. Wat ook verklaart waarom de Brontosaurussen in de VVD, zoals Wiegel en Bolkestein, zich steeds luidruchtiger uitspreken voor een eind aan de bezuinigingen in ons land.
Op zich valt er wat te zeggen voor een 'pas op de plaats', met een overheid die gericht investeert in projecten die de werkgelegenheid op peil houden, en bedrijven kansen geven deze recessie te overleven. Zeker als het op termijn onze slagvaardigheid in de wereld vergroot. Waarmee ik twee 'takken van sport' op voorhand buiten zou willen sluiten. En dat zijn de wapenindustrie, en de banken. Wapens zijn er eerder teveel dan te weinig in de wereld. En banken delen het uit aan lui die er mee gokken in het derivaten-casino. Als ze het niet gebruiken om via 'beleggingen' in wapenfabrieken nog méér belastinggeld op te zuigen. Maar geld dat naar een universiteit gaat voor 'research', opdat een farmaceut goedkope, veilige en niet te ongezonde medicijnen kan fabriceren, daar lijkt mij niks op tegen. En zo zijn er wel meer nuttige investeringen te bedenken die ons warm houden, onderdak bieden, voeden, gezond, blij en mobiel houden. Maar dan wel dat patentrecht heroverwegen. Voor we overreden worden door de BRICS-bus.