Met groeiende welvaart komt er meer ruimte voor ‘scholing’.
Adam Smith, algemeen beschouwd als de ‘grondlegger’ van het ‘kapitalisme’, door zijn boek ‘The Wealth of Nations’, waarin hij een lans brak voor de ‘Vrije Markt’, en een kleine, dienende overheid met een bescheiden aantal taken, stelde al dat onderwijs één van die taken was, zij het dat hij daarmee niet dacht aan het ‘Hoger Onderwijs’. Hij schreef zijn werk in de vroeg-industriële periode, waarbij de snel groeiende welvaart in het bestuurlijk anarchistische Nederland hem inspireerde. Nederland was vooral sterk in handel en nijverheid in die tijd, maar mede door de richtingenstrijd op religieus gebied, en een hoerige adel, die wisselend loyaal was aan deze of gene vorst in een ander Europees land, was er weinig vertrouwen in bestuurders.
Evident hechtte Smith wel degelijk veel waarde aan ‘Hoger Onderwijs’, waar hij zelf een exponent van was, Hij beschouwde het, zoals ik zijn werk lees, en wat er over hem geschreven is, niet als een ‘luxe’, maar het kwam hem voor dat talent dat uit het basis-onderwijs boven kwam drijven wel een ‘sponsor’ zou vinden. Of anders dat iemand die na de basis-educatie ergens werk vond wel de tijd zou vinden om zichzelf te ‘scholen’, uit nieuwsgierigheid, of ambitie, en dat toelating van degenen die niet nieuwsgierig of ambitieus waren alleen maar een rem zou zijn op de ontwikkeling van anderen, en kostbaar voor de samenleving bovendien, waardoor de welvaartsgroei in gevaar kwam. Vraag mij niet om met het ondubbelzinnige bewijs te komen dat hij er exact zo over dacht. Het is meer ‘tekstverklaring’.
Gisteren stuitte ik op een ‘YouTube-kanaal’ dat mij bij de lurven greep en volop nieuwe energie gaf. Het kanaal heeft als ‘handle’ @unsolicitedadvice9198, en een uitermate ‘belezen’ jonge man heeft daar het afgelopen jaar meer dan negentig video’s op gezet over filosofen en schrijvers van naam en faam met een indringende kijk op de samenleving in hun tijd. Voor mij was het niet nieuw, maar ‘verfrissend’, en ik heb gisteren de ene na de andere video afgespeeld. Voor iemand die een ‘Crash Course’ zoekt in wat mensen als Nietzsche, Schopenhauer, Dostojevski, Kafka, Orwell, Camus en andere ‘Grote Namen’ te melden hadden over onze plek in de schepping, danwel evolutie, is er volgens mij geen beter adres. Eén video die eruit sprong, was een cursus ‘Hoe verziek ik het debat’.
Voor mij was het decennia geleden dat ik Schopenhauer las, niet direct de meest opbeurende onder de ‘klassieke’ filosofen, maar wel een ‘messcherpe’ geest. Die ene video, waarin de presentator laat zien hoe je een debat kunt winnen ook al heb je ongelijk, door een weelde aan ‘trucjes’, die dus al eeuwen bekend zijn, zien we dagelijks overal voorbij komen op de ‘Treurbuis’, en voor wie daar actief is, op ‘X’. Kies op het internet het kanaal waar ze tonen hoe het er in de Tweede Kamer, of in de diverse ‘Commissies’ aan toe gaat, en het gelijk van Schopenhauer druipt van je scherm.
Filosofie is zelf de bakermat voor het volledige spectrum van de ‘Consensus Wetenschappen’, met inbegrip van de economie, waar Smith zichzelf zag als filosoof toen hij zijn ideeën op schrift zette. En nergens is het ‘verzieken’ van de waarheidsvinding zo geperfectioneerd als daar. In die zin is het opsplitsen van de filosofie in delen een tragische fout waar we beter af waren met ‘scherpslijpers’ die elkaar over de volle breedte met woorden bestreden in boeken en sociëteiten, dan met bakken vol ‘experts’ die het geheel niet meer overzien, en zich ook niet bewust zijn van de dominantie van ‘debating-techniques’ in hun eigen métier, waar de ‘Heilige Consensus’ weinig of niets meer te maken heeft met solide bewijsvoering, en de jacht op wat ‘waar’ is, en wat niet.
De naam van dat video-kanaal is intrigerend, waar ‘Unsolicited Advice’ in de psychologie, één van de ‘Consensus Wetenschappen’, een uitgesproken negatieve connotatie heeft. Volgens psychologen is ‘Unsolicited Advice’, waarbij iemand zich opdringt aan zijn of haar omgeving, verantwoordelijk voor ‘ongezonde-stress’, omdat het de schapen in de kudde onzeker maakt. Ik geef grif toe dat ik zelf ook zo’n ‘hork’ ben die er totaal geen moeite mee heeft om de ‘Goede Sfeer’ onder hoogspanning te zetten door ‘contrair’ te reageren op mensen die in gezelschap de meest baarlijke nonsense zitten uit te kramen, vanuit mijn eigen kijk op de materie. Niet om die ander ‘op zijn/haar nummer’ te zetten middels mijn eigen ’superieure’ kennis, maar om een pad vrij te maken voor een zinvol debat. Anders dan die verspilling van tijd, energie en publiek geld waar ik hierboven naar verwijs als de ‘bagger’ op de ‘Treurbuis’, in de ‘volksvertegenwoordiging’, en op de ‘Sociale Media’ waar zelfs het streven naar diepgang en zorgvuldigheid met grote argwaan wordt bejegend.
Die weerzin tegen ‘sfeerbederf’ en het streven naar maximalisatie van geluk, was iets waar Nietzsche fel tegen van leer trok in zijn beschrijving van de ‘Last Man’, en ik kan de omstreden filosoof daarin prima volgen. Sterker nog, ik realiseer mij door die video die ik gisteren zag, en waarnaar ik hiervoor verwijs middels een ‘link’, dat het zaadje voor mijn eigen denken heel goed geplant kan zijn door mijn eerdere kennismaking met het werk van Nietzsche, bijna vijftig jaar geleden, omdat ik nieuwsgierig was naar het werk waarvan ‘boze tongen’ zeiden dat het zo belangrijk was geweest voor de Nazi’s, waardoor de filosoof in die tijd, en tot op de dag van vandaag, een slechte naam kreeg. Ten onrechte volgens mij, omdat hij zeker geen fan geweest zou zijn van die gemesmeriseerde kudde zichzelf verloochenende idioten die met hun brein ‘op slot’ hun eigen ondergang tegemoet gingen. Ik haalde het er in elk geval niet uit. Integendeel!
Maar met elke gesproken of geschreven tekst is steeds de vraag wat iemand er voor zichzelf uit haalt? Een goede, hoog opgeleide vriend van mij las nog niet zo lang geleden ‘Crime and Punishment’ van Dostojevski, en zei dat het waarschijnlijk het meest indrukwekkende boek was dat hij ooit had gelezen. Maar vervolgens begon hij over wat het hem had geleerd over ‘de Russen’ en waarom Poetin was wie hij was, en liet hij mij in een wolk van verbazing achter zich. Ook dat boek had ik al vele tientallen jaren geleden gelezen, maar wat hij erin had gevonden kwam mij helemaal niet bekend voor. Na het zien van de videopresentatie op dat kanaal waar het boek wordt besproken, op een wijze die nauw aansluit bij mijn eigen interpretatie van de betekenis van de verschillende karakters, werd nog eens benadrukt hoe belangrijk het is om je niet af te sluiten voor ‘Unsolicited Advice’, en het meningsverschil te verwelkomen als een mogelijkheid om te leren op een wijze die zoveel waardevoller is dan via een ‘indoctrinatie-programma’ waarna de deur dichtslaat om de sfeer goed te houden.
Met andere woorden, als u hier komt om te worden gestreeld en bevestigd in uw langgekoesterde vooroordeel, dan is dit blog voor u een beproeving, want dat soort comfort heb ik niet in de aanbieding. Ik ben niet in de wieg gelegd voor ‘Influencer’.