Om vooruitgang te boeken, zijn in veel gevallen offers nodig.
Offers in de geest van kosten die voor de baten uitgaan. In sommige gevallen betaalt de ene generatie, om de generaties na hen te kunnen laten profiteren. Deze generatie, in ons deel van de wereld, is in zoverre uniek, dat er een gierende lust is om offers te brengen om dingen die in het verleden speelden te corrigeren. Om te betalen in de ‘munt’ van nu, alsof die destijds al bestond. En dat brengt geen vooruitgang, maar destructie. Afbraak.
Niet voor iedereen, uiteraard. Er zijn bepaalde groepen die er op vooruit gaan door claims neer te leggen bij degenen die schuldig zijn aan hun lijden. Nou is lijden altijd relatief, en waar een generatie offers brengt om toekomstige generaties te verheffen, betalen zij niet zelden een hoge prijs. De vele Chinese werkers die druk zijn met het realiseren van de ‘Nieuwe Zijderoute’ investeren niet zelden op een wijze waar zij zelf nooit de vruchten van zullen plukken. Maar de generaties na hen wel. Althans, dat is hun perspectief, en daaraan ontlenen zij de kracht om niet te verzaken.
In de ‘westerse’ landen liggen de kaarten anders. Daar ligt formeel, ‘politiek’, het accent op het corrigeren van misstanden door mensen die de boot gemist hebben voorrang te geven bij het toewijzen van banen, en op allerlei manieren douceurtjes toe te schuiven. Voorwaarde is wel dat je de sterren van de Hemel klaagt over wat jou is aangedaan.
In de praktijk is het echter niet zo dat dit perverse mechanisme leidt tot emancipatie, maar tot kaalslag. De meest bevoorrechte mensen ontwikkelen wel een neus voor wat ‘trending’ is, en passen hun ‘investeringen’ daar op aan, alsmede hun publieke imago, maar het zijn de ‘middengroepen’ die met de rekening blijven zitten. Overigens, en dat kan niet genoeg benadrukt worden, zijn het die ‘middengroepen’ die hier de gangmakers zijn. Het is hun schuldgevoel dat hierin leidend is.
Bij de ‘traditionele liberalen’ ging het niet om roofbouw, zoals Marx en de zijnen voor ogen stond. Bij die ‘traditie’ ging het om het bevechten van ‘toegang’. Elk mens moest gelijke kansen hebben. En als hij of zij die verprutste, was dat de eigen verantwoordelijkheid. ‘Ongelijkheid’ bestond in die visie slechts op dat niveau. ‘Toegang’ die niet eerlijk werd verdeeld. En ja, als je ouders het verprutsten, was je als kind niet te benijden. Maar door ook jou ‘toegang’ te verschaffen, had je gelijke kansen.
Dat systeem kan slechts werken als het collectief zorg draagt voor een solide basis. Wat heb je aan ‘toegang’ tot de universiteit, als je als kind al moet werken om niet van honger en gebrek om te komen? Wat dan echter essentieel is, is dat die basis voor eenieder identiek is. Met het toenemen van de welvaart kan die worden uitgebreid. Een elementaire gezondheidszorg kan op het ‘collectieve’ niveau worden verbeterd. ‘Toegang’ tot voorzieningen als elektriciteit en vervoer, een dak boven je hoofd, kan de productiviteit en mobiliteit doen groeien, wat het totaal ten goede komt. Maar steeds blijft het ‘toegang’, die op dat niveau voor eenieder volstrekt identiek is.
De ‘offers’ die gebracht moeten worden om dat collectieve deel, die solide basis, te verwezenlijken, worden door allen gebracht, in gelijke mate, als een ‘heffing’ die voor allen bij voorkeur identiek is als percentage. Dus een ‘flat tax’, en geen ‘subsidies’. Elke ongelijkheid is een straf. Een boete. De perversie van een systeem dat via ongelijkheid tracht ‘maatwerk’ te leveren, is dat het een ‘spel’ wordt boetes te ontlopen, via belastingontwijking, of -ontduiking. Terwijl anderen lopen te pronken met hun boetes, zoals de eigenaar van de snelle sportauto tijdens een feestje de verzamelde boetes als een trofee presenteert, waarmee hij of zij de weelde onderstreept waarin men baadt. Terwijl door de achterdeur de ‘subsidiepot’ wordt leeggeroofd via connecties met de overheid.
Dat we het nu afleggen tegen de combinatie van China en Rusland heeft primair te maken met de heersende mentaliteit. De Chinezen en Russen werden verlost van het Marxistische ideaal, terwijl wij in het ‘westen’ het nu, via een bizarre omweg, omarmen. Van ‘Marxisme voor de rijken’ via de interventies van de Centrale Banken om commerciële banken en aandelenkoersen overeind te houden, tot en met priviléges voor ‘minderheden’. In China en Rusland krijgen burgers nu ‘toegang’, maar wat ze ermee doen dat is hun zaak. Wel houdt de centrale overheid scherp toezicht op ‘vrede en veiligheid’, wat in ons deel van de wereld inmiddels gezien wordt als een inbreuk op de ‘individuele rechten’. Wat daarbij uit beeld verdwijnt, is dat er in China en Rusland, en vele andere ‘niet westerse’ landen, nog amper sprake is van iets dat men ‘verworven’ heeft. De centrale overheid is daar dan ook terecht nog steeds de belangrijkste opdrachtgever, waarbij ‘kapitaal’ tevens wordt aangewend om ‘toegang’ tot grondstoffen en afzetmarkten veilig te stellen. Waar van de burgers ‘loyaliteit’ wordt geëist, geldt dat voor ‘rijk en arm’, met het oog op de welvaartsgroei ten bate van toekomstige generaties. Als een ‘offer’ in de klassieke zin. Een investering. Als de Chinese 'tycoon' Jack Ma bijdraagt op een wijze die beschouwd kan worden als ‘conform het belang van de Staat’, omdat het een stap is op weg naar het uitgummen van de Dollar als ‘wereldhandelsmunt’, dan is dat vermoedelijk niet onder dwang, maar omdat hij een toekomstvisie heeft van een welvarend China die hij deelt met de leiders van dat enorme land. Zelfde beeld bij Huawei, waar het 'westen' nu de dochter van de grondlegger gijzelt in Canada, op basis van een dubieuze aanklacht in de Verenigde Staten, wat vooralsnog niet leidt tot capitulatie van dat bedrijf, of de Chinese overheid.
Waar ik van mijn kant hamer op het succes van China en Rusland, in weerwil van alle sancties, cyberoorlogen, ontwrichtende handelsoorlogen en politieke obstructie, neem ik het niet op voor de ‘vijand’, maar zeg ik: Nederland/Europa/Amerika, let op uw zaak! In gelul en schuldgevoel kun je niet wonen, je kunt het niet eten, en het houdt je niet warm. Historisch revisionisme en ‘soul searching’ houdt mensen bezig, maar noem het geen ‘werk’. Als je welvaart wilt offeren om boete te doen voor wat vorige generaties beter hadden kunnen doen, realiseer je dan wat je toekomstige generaties aandoet, en dat selectieve ‘toegang’ ter compensatie gegarandeerd uitloopt op een faillissement. Moreel en materieel.