‘De gelegenheid maakt de dief’.
Ooit een ‘tegeltjes-wijsheid’ waarmee men elkaar voorhield dat je anderen niet in de verleiding moest brengen om strafbare feiten te plegen. Pronken met je spullen, en ze laten slingeren, was niet zozeer onverstandig, maar onfatsoenlijk. Bezit was als zodanig niet immoreel, en ‘bij gelegenheid’ tonen dat je het niet slecht had, was zelfs in het Calvinistische Nederland geen schande. Maar iemand die niet wist of hij de volgende dag iets te eten zou hebben alleen laten met je geldbuidel was ‘vragen’ om moeilijkheden.
Rijkdommen werden dan ook liefst getoond in de vorm van donaties aan gemeenschappelijk bezit. Het maakte de religieuze instellingen schat-hemeltje-rijk. En waar men een overbemeten woning liet bouwen, in de vorm van een protserig kasteel, zorgde een verstandige Dagobert Duck ervoor dat hij als werkgever geen slechte naam had in de directe omgeving. Anders dan de rovers die hen voorgingen, en ook overbemeten onderkomens voor zichzelf en hun familie regelden, maar dan als een fortificatie, en niet als een gestileerd sprookjeskasteel.
Dat inzicht zit niet in de mens ingebakken. En in onze huidige maatschappij zie je het eigenlijk niet meer terug. Sterker nog, regelmatig steken er mensen hun hoofd om de hoek van de deur die menen dat je dieven uit moet roken door hen in de verleiding te brengen. ‘Lok-fietsen’, ‘Lok-tieners’, ‘Lok-terroristen’ zijn in de mode. Tegelijkertijd zien we die ‘tegeltjes-wijsheid’ wel weer terug in de verdediging die criminelen en terroristen, vaak met succes, aanvoeren als ze door de mand vallen.
Dat is een instabiele visie op mens en maatschappij, die wel moet leiden tot een breed gedragen onvrede. Waarbij de ‘Lok-meute’ inzet op meer en meer bevoegdheden, en repressie, terwijl daar tegenover een brede consensus ontstaat van lieden die menen dat daders niet gestraft horen te worden, als ze maar ‘Sorry’ zeggen. Merkwaardig genoeg zijn er zelfs velen die kunnen schakelen binnen deze schizoïde benadering, en naar behoefte kunnen tappen uit het ene, of het andere vaatje. Afhankelijk van de uitkomst, en zolang zij het maar niet zelf zijn die aan het kortste eind trekken.
Het is niet een fenomeen dat je louter op lokaal, of nationaal niveau tegenkomt. In het westen is het de ‘modus-operandi’ van onze leiders. Het maakt van onze samenleving een doodzieke patiënt, die met voorrang in therapie moet. De ‘Lok-meute’ eist meer en meer ‘surveillance’, en heeft er geen problemen mee om complete landen ‘uit te lokken’, om ze vervolgens plat te bombarderen wegens ‘criminele activiteiten’ die we zelf hebben uitgelokt. Terwijl de ‘Sorry-meute’ met open armen bij de grens staat om criminelen een warm welkom te heten. Ja, hij heeft een bus opgeblazen, maar hij zegt toch ‘Sorry’? Ja, hij deelde de eerste klap uit, maar hij behoort tot een ‘kwetsbare groep’. Ja, zij verstoort de orde, maar zij is ‘zwart’. En vrouw……..
Het gaat mij er niet om dat het onredelijk zou zijn om rekening te houden met de omstandigheden waardoor iemand tot zijn of haar daad komt. Juist niet! Maar in combinatie met een de bereidheid om criminele, onfatsoenlijke of terroristische keuzes uit te lokken, is het een dodelijke cocktail. Al helemaal op het wereldtoneel, waar iemand het ene moment door ‘de Russen’ aan de overwinning is geholpen, om zich vervolgens te ontpoppen als ‘Lok-eend’. Zoals ik hier blijf volhouden, tot het tegendeel bewezen is, geloof ik niet in die ingenieuze, alles overziende ‘elite’ die met een briljante strategie de overwinning naar zich toe trekt. Ik zie het als het product van een pathologische conditie die via onze belangrijkste culturele instituten wordt doorontwikkeld, omdat er ‘verleiders’ in zitten waar we geen weerstand aan kunnen bieden. En zo beroven we onszelf van onze toekomst, en beschaving. Omdat we denken dat we er, als puntje bij paaltje komt, mee wegkomen door ‘Sorry’ te zeggen. Terwijl we de kosten alsnog af kunnen wentelen op de oorspronkelijke slachtoffers door ergens anders de ‘tarieven’ te verhogen. Of de ‘rente’ te verlagen. Nog wat geld bij te drukken. Van naam te veranderen. Of door een andere president, premier of directie aan te stellen.