Het totale volume van wetten, regels, voorschriften en verordeningen, met hun uitvoeringsbepalingen, gedoogconstructies en jurisprudentie, heeft in Nederland zo’n omvang bereikt, dat in de praktijk sprake is van totale wetteloosheid.
Meer en meer mensen ‘doen maar wat’. De noodkreet van de Amsterdamse stads-ombudsman, die zelfs de Amerikaanse pers haalde, dat het in Amsterdam ’s avonds een ‘stadsjungle’ is, werd gevolgd door een ‘rechts-geluid’ van de kersverse ‘Groen-Links’-burgemeester van de uitgaanshoofdstad dat er meer ‘blauw’ op straat moet komen. Het is een bestuurlijke reflex die zich niks aantrekt van de ‘kleur’ van de politicus.
Gaat dat het verschil maken? Ik ben bang van niet. Nadat Halsema bij Grapperhaus extra belastinggeld voor meer ‘blauw’ heeft losgepeuterd, zal er wel weer een ronde volgen van nieuwe ‘verordeningen’. En wie o wie heeft het overzicht nog?
De praktijk van het ‘organisch handhaven’ heeft al tal van aansprekende YouTube-producties opgeleverd. Velen daarvan doen mij denken aan een raadseltje uit mijn jeugd. ‘Wat is het toppunt van brutaliteit?’ Antwoord: ‘Een agent in zijn laarzen pissen, en vragen of hij natte voeten heeft!’ Destijds hilarisch, want niemand die zoiets in zijn hoofd zou halen. Maar dat was toen.
Het probleem voor mij is dat ik geen typische ‘Law-and-Order’-man ben. In een eerder concept van deze bijdrage had ik ‘links’ toegevoegd naar dat YouTube-materiaal, van over politieauto’s lopende jongeren, helden die een boot van de politie-te-water bekogelen met blikjes, en een scholier die de leraar de klas uitzet. Topje van de ijsberg. En niet zelden gebracht door websites die niet opvallen door hun fatsoen en respect voor autoriteit, om het maar bescheiden te formuleren.
Je kunt misschien maar beter niet gestudeerd hebben om te begrijpen waar ‘m de schoen wringt, en waar dit eindigt, denk ik wel eens. Het bestaat niet dat iemand in Nederland weet heeft van al die ‘regelgeving’. Dat is Godsonmogelijk. Zelfs mensen die jarenlang ‘rechten’ hebben gestudeerd, en er hun brood mee verdienen, waardoor ze de hele dag niks anders doen dan dat, kunnen slechts een klein deel van het totaal behappen. Dan nog is dat deel waarin zij zich hebben ‘gespecialiseerd’ zó complex, dat er duidelijke kwaliteitsverschillen zitten tussen de ‘confraters’. En wil je naam maken voor jezelf als uitblinker in je vakgebied, dan is wetskennis nog altijd minder belangrijk dan je ‘netwerk’, en kun je er maar beter voor zorgen dat Jeroen Pauw, Eva Jinek of Matthijs van Nieuwkerk je zo af en toe wat ‘zendtijd’ cadeau doet.
Wat wel mag, en wat niet, en welk gezag, in welke situatie, het laatste woord heeft, hoort simpel te zijn, zodat iedereen het kan begrijpen. Maakt niet uit of je homo, hetero, transgender, blank, zwart, geel, lang, klein, man of vrouw, arm of rijk bent. Mag wél, of mag niet. En in geval van twijfel heeft ‘deze’ meneer of mevrouw het laatste woord. Prettige dag verder.
In een wereld waarin de politie een rector arresteert en in een politiecel opsluit, omdat hij een leerling fysiek het klaslokaal uitwerkt, nadat een leraar hem heeft gesommeerd, maar het joch weigert, mag je niet verwachten dat iemand het nog begrijpt. Het is ‘Kafka’. ‘Russische Roulette’. ‘Orwell’. ‘Lettersoep’. Willekeur.
En ja, als je de ‘nuances’ weglaat uit je wet- en regelgeving, en je belast ‘deze’ meneer of mevrouw met het handhaven van de orde, zal er ook zeker sprake zijn van willekeur. Maar de kans dat je de zaak onder controle houdt groeit daarmee wel significant! Wat in een bepaalde situatie de betere handelwijze is, kun je onmogelijk bedenken in je studeerkamer. Dat is geen ‘digitaal’ proces, dus kun je maar beter zorgen dat het ‘orgaan’ dat het laatste woord heeft begrijpt wat ‘fatsoen’ is, en is opgewassen tegen haar taak. Maar in de huidige praktijk is het enige waarop wordt geselecteerd het geslacht, de religie, de huidkleur en de ‘lifestyle’. Een geest van elastiek en blinde gehoorzaamheid strekken tot aanbeveling, terwijl je ook voldoende ‘zitvlees’ moet hebben om al het papierwerk op tijd in de ‘database’ te parkeren, waar je ’superieuren’ op terug kunnen vallen als er klachten komen, zodat ze je een doodschop kunnen geven op grond van een wet, regel, voorschrift, verordening, uitvoeringsbepaling, gedoogconstructie of jurisprudentie die één of andere ‘specialist’, bekend van radio, krant en televisie, heeft opgegraven.
Waar dit toe leidt?
‘Robocop’ en de ‘Terminator’. Digitaal te programmeren vanuit je studeerkamer, en onmenselijk.