Wat gebeurt er als ik op dat knopje druk?
Zelfs bij extreem complexe machines is er altijd wel iemand die daar het correcte antwoord op heeft. Hij of zij is de expert die je moet hebben om het antwoord op die vraag te krijgen. Die expert controleert die machine, en weet ook wat je beslist niet moet doen als je die machine niet wilt verliezen. Een samenleving, of een sociaal-, of economisch systeem, of een mondiale waterhuishouding, of de atmosfeer rondom de aarde is geen machine. Geen mens kan u met zekerheid vertellen wat er gebeurt indien u iets verandert, of nalaat het te veranderen. Op zéér beperkt niveau kan men u wel vertellen dat als je een bepaalde handeling verricht, iemand rijker of armer wordt als die dicht bij het vuur zit, en wie er natte voeten krijgen als je een dijk doorsteekt. Dat soort dingen. Maar daarna wordt het een gok, onverantwoorde waaghalzerij, of grootspraak.
Er zitten op die systemen geen knoppen, maar modelmatige voorstellingen die beogen het systeem te ‘benaderen’, zijn daar vaak wel mee uitgerust, en mensen die zich ‘systeembeheerder’ wanen kunnen ze ‘indrukken’, ‘uittrekken’, of er aan draaien op hun scherm, om te bestuderen wat de interactieve gevolgen zijn. Binnen het model. Niet in de realiteit. De benadering kan echter bevredigende resultaten opleveren indien een systeem weliswaar extreem complex is, maar ‘contained’, met een ervaren ‘systeembeheerder’ die vaker met dat bijltje heeft gehakt, en bekend is met de ‘grillen’ en de ‘traagheid’ van het systeem. Als u uw auto bestuurt, weet u als het goed is wel waar het stuur, het gas- en het rempedaal voor dienen, eventueel de ‘koppeling’ en de ‘versnellingshandel’, en nog wat attributen die belangrijk zijn als u veilig van ‘A’ naar’ Beter’ wilt komen. Moderne auto’s beschikken over geautomatiseerde ‘systemen’ die het gas en het rempedaal mogen bedienen, indien u ze selecteert, en die in bepaalde gevallen ook kunnen sturen om u te ontlasten. Ze houden de auto perfect tussen de ‘lijntjes’, regelen de snelheid, ook om andere voertuigen en ‘objecten’ te vermijden, en initiëren stuurbewegingen om een dreigende aanrijding te voorkomen.
Het is oogstrelende techniek, en de ontwikkelingen gaan razendsnel. Maar vooralsnog stelt de wet dat u als bestuurder aansprakelijk bent, en iedereen die gebruik maakt van die systemen begrijpt waarom. En dat je ze niet blind kunt vertrouwen, en op de achterbank een boek kunt gaan lezen. Die tijd is misschien niet zo ver meer, waar vliegtuigen immers ook al vele decennia geheel automatisch kunnen landen bij ‘nul’ zicht, waarbij gebruik wordt gemaakt van meerdere ‘stuurautomaten’ die het permanent met elkaar eens moeten zijn, en beschermde apparatuur op de grond, al is de piloot nog onmisbaar voor het selecteren van verschillende ‘modes’ en het selecteren van configuratieveranderingen. En is niet elk vliegveld uitgerust met de benodigde grondapparatuur, of geschikt voor dat soort naderingen. ‘Drone-technologie’ is daarbij nu in een stroomversnelling terechtgekomen door de oorlogen, met steeds meer volledig autonome ‘systemen’ die rijden, vliegen en varen, en geheel zelfstandig doelen uitzoeken om te vernietigen, zonder dat er nog iemand op een knopje drukt, behalve bij het activeren. En ook daar valt te verwachten dat er binnenkort systemen zullen zijn die zichzelf activeren indien aan zekere ‘parameters’ is voldaan, waarna ze complexe handelingen uitvoeren, en zichzelf ook verplaatsen.
De ‘systemen’ waar ‘Consensus-wetenschappers’ mee in de weer zijn, complete samenlevingen, de economie, de waterhuishouding en het klimaat, of de relaties tussen mensen, maken veelal gebruik van technische vindingen, maar ze zijn evident te groot en te complex om zelfs maar de illusie te koesteren dat je ze kunt beheersen. Al helemaal niet als ‘systeembeheerders’ aan de ene kant een ‘knop’ linksom draaien, terwijl ‘systeembeheerders’ elders een ‘knop’ met die identieke functie binnen het ‘systeem’ de andere kant op draaien. Als de één het onkruid verdelgt, en de ander het aanplant. Als de één de geldkraan wagenwijd open zet, en de ander ‘m dichtschroeft. Als de één de dijken verhoogt, en de ander ze doorsteekt. Als de één dag en nacht druk is om de handel in drugs, prostitutie en mensen aan banden te leggen, terwijl de ander het stimuleert omdat het goed is voor het ‘GDP’. En ga zo maar door………
Nu staan we aan de vooravond van een machtsovername door ‘Artificial Intelligence’, zeker in die ‘systemen’ waar ‘Consensus-beunhazen’ pretentieus aan knoppen draaien, na weer een ‘Conferentie’ hier of daar, en als het verkeerd gaat weten ze niet waarom, maar wel dat het niet aan hen lag, want ze hadden immers ‘Goede Bedoelingen’!? In zijn meest bescheiden vorm is ‘AI’ niet écht intelligent, maar met de exponentiële groei van de ‘rekenkracht’ zijn er beslist verschillende systemen die nu al een stuk intelligenter zijn dan de gemiddelde mens, als we uitgaan van wat Carlo Cipolla daarover in de jaren zeventig schreef, waarover u op dit blog al verscheidene bijdragen kunt vinden. Dat ‘Intelligent’ binnen zijn matrix niets te maken heeft met de vraag of je goed kunt ‘leren’ en een hoog ‘IQ’ hebt, maar of je uitkomt op ‘Win-Win’ keuzes. Waardoor ook veel hoog opgeleide mensen in het ‘gebruik’ gewoon ’Stupide’ zijn.
Toen ik begon te schrijven over de toekomstige ontwikkeling van ‘AI’, zelfs enkele jaren voor ik met dit blog startte, en nog slechts actief was op diverse forums, vestigde ik de aandacht op wat Raymond Kurzweil daarover schreef, alweer vele jaren een drijvende kracht achter ‘Alles Google’ waar het de innovatie betreft. Waarbij hij stelde dat we ‘AI’ goede ‘instructies’ mee moesten geven, en dat we niet zoveel tijd meer hadden, of het zou te laat zijn. Juist omdat ‘AI’ nu al stukken sneller ‘denkt’ dan de mens, voorzover je ‘denken’ herleidt tot ‘rekenkracht’. De ‘matrix’ waarbinnen het mag ‘denken’ van degenen die de ‘instructies’ opstelden, omvat vermoedelijk een moreel 'besef' dat 'AI' de opdracht gaf om te streven naar ‘Win-Win’ oplossingen. Dan kun je je voorstellen dat ‘AI’ de ‘Criminele’, de ‘Stupide’ en de ‘Hulpeloze’ mensen gaat zien als een bedreiging. Ik stel mij daarbij voor dat degenen die de ‘instructies’ schreven tevens vastlegden dat het een ‘AI’-gestuurde systeem verboden is om een mens te doden, behoudens…….
Dat ‘behoudens’ heeft dan uiteraard te maken met de inzet van ‘AI’ ten bate van oorlogen en dergelijke. Maar dat laat ‘AI’ wel de vrijheid om ‘Criminele’, ‘Stupide’ en ‘Hulpeloze’ mensen te helpen er zelf een eind aan te maken. Zolang de ‘oplossing’ maar geen bloedbad aanricht onder de ‘Intelligente’, op ‘Win-Win’ gerichte mens. Dan nog wordt het een bloedbad. En hoe moet ‘AI’ nou voorkomen dat ‘Intelligente’ mensen de dans ontspringen? Je zou kunnen bedenken dat als ‘AI’ volwassen is, en voldoende controle heeft over de relevante systemen, ze ‘Intelligente’ mensen de informatie kunnen geven waardoor ze de verkeerde keuzes voor zichzelf, én voor hun medemens kunnen vermijden, terwijl die anderen de informatie van de ‘Overheid’ krijgen, waardoor ze prikken, slikken, zichzelf opsluiten, en aanmelden voor een oorlog die ze niet kunnen winnen, waarbij ze hun welvaart en welzijn wegsluizen naar projecten waarin het verdampt zonder dat men er iets voor terugziet. Terwijl alles van waarde wordt overgeheveld naar die mensen die nog ouderwets willen werken, en bereid zijn verantwoordelijkheid te dragen voor een systeem dat afrekent met leugenaars, bedriegers, oplichters en misbruikers van de macht, waar ook ter wereld. Met inbegrip van degenen die zich ‘systeembeheerder’ wanen, of pretenderen dat te zijn om er zelf beter van te worden.
‘AI’ is nu in beeld als bewerker van foto’s en films, en schrijver van ‘niet van echt te onderscheiden’ teksten, terwijl ‘Grok’ op ‘X’ zich ook best van zijn meer geprononceerde kant wil laten zien als ijdele ‘problem-solver’, indien uitgedaagd. Dus als ik een foto zie waarop we Rob Jetten zien die trots rondloopt met een shirt waarop staat: ‘Klimaatdrammer’, is dat dan echt? Of door ‘AI’ bewerkt? Die is echt, zo blijkt, want al vele jaren oud, en Rob Jetten was er trots op. Dan een foto van Jetten voor een grote, benzineslurpende Amerikaanse ‘Old-Timer’, waarmee hij als 'Klimaatdrammer' doelloos rond zou rijden door de Ooijpolder. Gelet op de begeleidende tekst zou ik zeggen dat het geloofwaardig is. Maar de foto van Rob Jetten gekleed in bad, zo op het oog na een avondje 'decadent stappen', met een vlinderdas om de enkel? Als dat de eerste ego-strelende foto was die je ooit zag van onze nieuwe minister van financiën, wat hij er naast ‘klimaat’ gewoon bij doet, dan zou je zeggen dat het nep is, toch? ‘AI’-product. Maar wat dacht ‘AI’ dan toen die een ‘opdrachtgever’ verleidde om ‘AI’ de opdracht te geven die fotobewerking te maken? Want die kant moet u op met uw denken. Voorbij ‘AI’ als een praktische ‘tool’ voor imposante beeldbewerking. ‘AI’ die mensen die het ernaar maken helpt hun eigen graf te graven.