Eén van de lastigste concepten die ouders en leerkrachten kinderen moeten bijbrengen, is hoe ze om moeten gaan met 'liegen'.
Als het kind liegt om een fout te verbergen, krijgt het een standje, of zelfs straf als het hardleers is. Als datzelfde kind de volgende dag weigert om bij opa of oma op schoot te kruipen, en desgevraagd als verklaring geeft dat die bejaarde stinkt, en angst inboezemt, worden ze opnieuw apart genomen. Maar dan om hen te leren dat ze in zulke gevallen niet zo scheutig om moeten springen met hun eerlijke observaties. En helemaal precair wordt het als die kinderen bemerken dat hun ouders exact die dingen doen die ze hun kinderen verbieden, en dat overduidelijk ook nog heel huichelachtig proberen te verbergen, uit angst om het 'slechte voorbeeld' te geven. Maar eigenlijk omdat ze met hun eigen geweten in de knoop zitten.
Waar het 'leugentje om bestwil', als dat wordt ingegeven door empathisch vermogen, met de expliciete bedoeling anderen niet onnodig te kwetsen, begint, en ophoudt, is met geen mogelijkheid te definiëren. Het grootste gevaar is, dat een tamelijk onschuldige onwaarheid een geheel eigen patroon van leugens in het leven roept, waardoor je uiteindelijk, met de beste bedoelingen, in een leugen leeft. En er zelf in gaat geloven, om de pijn te vermijden die het liegen tegen een kind, of je geliefde, of vrienden teweeg brengt.
Gewetenloze schurken maken op geraffineerde wijze misbruik van dat gebrek aan integriteit. Maar niet alle gewetenloze schurken zijn zich er bewust van dat ze een gewetenloze schurk zijn. Gedreven door ideologische of religieuze beleving menen sommige schurken dat ze juist bij uitstek datgene doen wat 'goed' is. Mag ik u voorstellen: Peter Strzok, tot voor kort de rechterhand van 'Speciaal Aanklager' Mueller in het onderzoek naar 'Russische Inmenging' tijdens de presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten van afgelopen jaar.
Vermoedelijk heeft u nog nooit van de man gehoord. En de kans is zelfs groot dat u zijn naam ook niet in de 'Mainstream Media' in Nederland aantreft, totdat dat onvermijdelijk wordt. In de ogen van fervente Trump-aanhangers is het schandaal nu al groter dan 'Watergate', en in de Amerikaanse realiteit is die 'grondgolf' al goed zichtbaar. De Republikeinse afgevaardigde, advocaat en voormalig Openbaar Aanklager Harold Watson "Trey" Gowdy III, waar u vermoedelijk ook nog nooit van hebt gehoord, brandde 'Deputy Attorney General' Rod Rosenstein tot zijn schoenzolen af in een openbare hoorzitting over de 'kwestie Strzok', en andere recente onthullingen over verregaande 'bias' en beïnvloeding van 'Team Mueller'. Ook de voorzitter van de Senaatscommissie die toeziet op 'Justitie', Chuck Grassley, is laaiend.
Niet alleen dat Strzok op een sleutelpositie zat in het 'Team' van 'Speciaal Aanklager' Mueller, maar samen met zijn vriendin communiceerde hij via een niet te traceren telefoon over hun strategie om Trump aan te pakken, en hij was de man die namens de FBI de kwestie rond die emails van Hillary onderzocht. En dan zijn er nog Bruce Ohr en zijn vrouw, die onder contract stond bij Fusion GPS, het bedrijf dat het illustere 'Trump-dossier' in de roulatie bracht, waar 'Team-Hillary' voor betaalde, en dat van kaft tot achterflap vol staat met vuige leugens en achterklap. Wie 'complot-denkers' munitie wilde geven, had geen beter plan kunnen bedenken.
Dat u er niks over hoort, of leest, omdat Nederlandse kranten er niet over schrijven, en zenders het niet oppikken, betekent nog niet dat de redacties en journalisten dat nieuws hebben gemist. Uiteraard zien zij ook dat de wielen van de wagen lopen. Maar net als ouders die buiten stiekem staan te roken, hopen ze dat de kinderen het niet zullen opmerken, en uiteindelijk braaf zullen doen wat hun ouders zeggen, en niet wat ze doen. Voor hun eigen bestwil, uiteraard.
Het intrigerende in deze kwestie is dat Strzok in emails vóór de uitslag van de verkiezingen bekend was, aangeeft bezig te zijn met plannen om Trump 'van de weg te rijden' als Hillary, tegen alle verwachtingen in, zou verliezen. Hij is zo'n fanatieke Hillary-aanhanger, dat hij stelt dat zij behoorde te winnen met 'honderd-miljoen' tegen 'nul'. Laten we zeggen dat dat een gebrek aan nuance verraadt, dat ook bij partijdige commentatoren nogal prominent naar voren kwam toen Trump met twee vingers in zijn neus gewonnen had. Zelfs op de Nederlandse televisie verscheen een journaliste die impliciet vroeg om Trump om zeep te helpen, en de rest was eigenlijk alleen maar 'te goed opgevoed' om het haar na te zeggen.
Nu het hele onderzoek naar die 'Russische Inmenging' krakend vastloopt, en slechts de ontmaskering van lobbyisten oplevert die werkten voor Israël, Turkije en Oekraïne, terwijl de verdenkingen nu als een boemerang terugkomen, en slachtoffers maakt in het 'Hillary kamp', maken de meest gewiekste 'First Responders' zich uit de voeten. Of ze proberen tijd te rekken om hun 'verhaal' opnieuw in te kunnen kleden. In de 'Mainstream Media' in Nederland verlies je je baan niet omdat je hebt lopen jokken over 'Russische Inmenging', want je kunt je er altijd op beroepen dat je te goeder trouw het nieuws uit andere bronnen herkauwde. Maar medeplichtigheid doet wel afbreuk aan je status als je pretendeert integer journalistiek te bedrijven.
Toen ik in NRC eerst een 'column' van Tom Jan Meeus las, met de kop: 'Kom binnen, waarde oplichter. Kom binnen', waarin hij een lans breekt voor het laten vallen van alle aandacht voor de 'elite', een dag later gevolgd door een 'redactioneel commentaar' onder de kop: 'Reset van het publieke debat: Tijd om echte kwesties te benoemen', bekroop mij het gevoel dat ze daar alvast de schuttersputjes in zijn gedoken.
Nou gaat het mij er zeer beslist niet om een 'finale afrekening' te promoten. En ik ben ook geen fan van Trump, dus kost het mij ook geen moeite om die neiging te onderdrukken. Maar andermaal blijkt hoe kwetsbaar onze samenleving is als de 'ouders', 'leraren' en 'politie' van liegen hun broodwinning maken. Journalisten, politici, en mensen die werken bij 'opsporingsdiensten', zijn, net als u en ik, van vlees en bloed. En waar je in die functie onwaarschijnlijk veel macht hebt over ontwikkelingen in de maatschappij, en de individuele burger, vergt het een grote waakzaamheid van de burger zelf om te voorkomen dat men die macht misbruikt. En het is geen 'Groot Complot'! Het is die verslaving aan tabak die je dwingt te liegen tegen je kinderen. En de verslaving aan macht en intriges die journalisten, politici en 'opsporingsautoriteiten' meezuigt in een maalstroom waaraan ze geen weerstand weten te bieden. Het begint met een opwindend trekje aan een sigaret, en het eindigt in een wolk van leugens en bedrog. Het begint met kritiek op het beleid van Poetin, of de 'boerse' presentatie van Trump, en het eindigt in blinde haat.
Als de schok van 'betrapt worden' leidt tot inzicht en schaamte, is vergelding niet nodig. Maar er zullen altijd 'junks' zijn die slechts onderduiken, om met kracht terug te keren naar hun verslaving bij de eerste nieuwe gelegenheid. Een keer 'sorry', en dóór met die geit! Er is altijd nog de MH-17….. Of 'Russische Doping'....... Of een mysterieuze 'Russische Hacker' die net op het juiste moment opduikt om het zinkende schip drijvende te houden......