Er is en kans dat u, na het lezen van mijn vorige bijdrage, waarin ik stelde dat we niet langer bereid waren tot het sluiten van compromissen, niet begreep waar ik het over had.
Immers, in deze tijd doen we praktisch niet anders dan compromissen sluiten? De inkt van het ene compromis is nog niet droog, of er wordt alweer onderhandeld over het volgende. Hoe rijm ik dat met de stelling dat we alles willen, en nu?
Het probleem hier is, dat de betekenis van het woord ‘compromis’ in feite is opgeschoven. Waar het in het verleden betekende dat na intensieve onderhandelingen afspraken werden gemaakt die langere tijd stand hielden, tot de omstandigheden veranderen, betekent het in deze tijd ‘het maximaal haalbare’, waar verder geen verplichtingen uit voortvloeien. Sterker nog, het nodigt ons uit om te trachten wegen te vinden om dichter bij de totale bevrediging van onze gedroomde idealen te komen, waarbij elke ‘truc’ is toegestaan. Met inbegrip van het sluiten van compromissen om de ander op het verkeerde been te zetten, om hem of haar vervolgens een dolk in de rug te steken.
‘Post-ideologisch’ en ‘post-religieus’ zijn we de ‘maakbare samenleving’ binnengewandeld waar ieder voor zichzelf mag, maar ook moet ‘optimaliseren’. De tijd dat grote, overkoepelende organisaties, na een peiling onder de leden, aanschoven voor overleg, om het resultaat daarna ter goedkeuring aan diezelfde leden voor te leggen, is een gepasseerd station. Ook politieke partijen zien geen brood meer in het vasthouden aan beloften die men in ronkende partijprogramma’s kort voor de verkiezingen aan de burger voorlegt.
Wat we, met andere woorden, in deze tijd een ‘compromis’ noemen, behelst geen ‘Leven, en Laten Leven’-afspraak, maar is niet meer dan het opstapje voor de volgende aanval op degenen die jouw levensgeluk in de weg lijken te staan. Politiek ‘voorsorteren’. Wat een ‘gekwalificeerde meerderheid’ in het land wil, is als zodanig ook geen obstakel voor het doordrukken van een wet of besluit dat daar haaks op staat. Hooguit is het een uitdaging voor een cosmetische aanpassing, die je kunt verkopen als het bewijs dat je ‘geluisterd’ hebt. In die context spreekt men dan wel ronkend over een ‘compromis’, maar daar is dan in de verste verten geen sprake van.
De hele heisa over ’Nepnieuws’ is nauw verbonden met deze ‘dynamiek’, waarin woorden op ‘Orwelliaanse wijze’ worden verdraaid tot ’Newspeak’, en het verzinnen van gebeurtenissen geoorloofd is, omdat men immers het ‘Hogere Doel’ dient van het realiseren van de eigen idealen? In eerdere bijdragen heb ik u al wel verwezen naar het boek ‘Flat Earth News’, van de gerenommeerde Britse journalist Nick Davies, waarin hij de ergernissen van zich af schreef over de teloorgang van zijn professie, onder invloed van ‘commerciële jongens’, die het niet zo nauw namen met zaken als integriteit.
In dat boek, inmiddels een ‘klassieker’, dat echter per saldo niets heeft veranderd aan de praktijk, maar vermoedelijk alleen maar meer mensen met persoonlijke ambities op ideeën heeft gebracht, laat hij ook zien hoe het hele principe van ‘Hoor-en-Wederhoor’ totaal verkracht kan worden. Iemand die een volstrekt accuraat, feitelijk, en met argumenten onderbouwd relaas aan ons voorhoudt, wordt geconfronteerd met ‘wederhoor’ dat totale kolder is, vol met verzinsels en grove overdrijving, waar een zinnig mens zonder al te veel moeite grote gaten in schiet. Of, zoals ik het gisteren verwoordde, groot genoeg om een ‘compleet zonnestelsel doorheen te manoeuvreren, zonder dat iemand van zijn fiets hoeft te stappen’. Vervolgens wordt dat in de krant, of op de nieuwszender ‘neutraal’ gepresenteerd, wat de suggestie wekt dat de ‘waarheid wel ergens in het midden zal liggen’. En daarna wordt dat de nieuwe 'waarheid', en volgt de volgende kolder-aanval om het 'midden' nog verder uit het lood te trekken.
Op zich is het verdraaien van de feiten, en het verzinnen van gebeurtenissen, die vervolgens breed worden uitgemeten in de pers, waardoor de burger een vijand krijgt voorgezet die hem prikkelt om de kant van een oorlogszuchtige overheid te kiezen, allesbehalve een recente uitvinding. In de inleiding van een zeer uitgebreid, en goed onderbouwd artikel over de pogingen om mensen die onwelgevallig nieuws, en politiek niet-correcte meningen ventileren, zwart te maken, en te censureren, wordt Orwell aangehaald, die al over dat identieke fenomeen schreef vanuit zijn eigen ervaringen tijdens de Spaanse Burgeroorlog.
Het verschil tussen de propagandistische leugens en verdraaiingen van toen, en de wijze waarop wij allen nu met feiten en argumenten omgaan, is dat nu praktisch iedereen zijn eigen feiten kiest uit het aanbod, en er waar nodig verzinsels aan toevoegt, om de noodzaak van een ‘ouderwets’ compromis te omzeilen. En we zijn daar zo door geconditioneerd, dat we ons geen raad weten met iemand die feiten benoemt als feiten, omdat ze aantoonbaar juist zijn, en de speculatieve interpretatie van wat die feiten ons vertellen over de wereld om ons heen, en de bedoelingen van anderen in die wereld, open laat voor discussie. Dus meerdere 'complot-theorieën' als een mogelijke verklaring ziet voor de gebeurtenissen die we waarnemen, totdat het bewijs is geleverd voor de juistheid van die ene 'waarheid'. Dat is dan geen zwakte, of 'mist', maar de kracht van iemand die zijn hersens gebruikt. Iemand die de lef heeft te twijfelen, als niet alle feiten 'kloppen'.
Over het hele spectrum zie je, steeds weer, dat iemand die alternatieven voor de lezing van iemand met een zekere autoriteit aandraagt, wordt afgeserveerd als een ‘complot-denker’. Of, liever nog, als een ‘Trol’ die zonder zelf ergens over na te denken ‘disinformatie’ verspreidt, dat hem of haar wordt aangereikt door iemand met een ‘agenda’. Zonder dat men zich zelfs maar realiseert dat men zelf juist verstrikt is in een web vol angels en voetklemmen, waarin feiten er niet toe doen, maar alleen dat wat men gelooft, zoals Alexander Nix van ‘Cambridge Analytics’ het stelde. En ook als men wel beseft dat er geen bewijs is voor iets waarvan men gelooft dat het waar is, is dat niet langer een reden om af te zien van (gewelddadige) actie ter vergelding.
De aanval van de belangrijkste NAVO-landen, en Israël, ter vergelding van een vermeende ‘gifgas-aanval’ in Douma, is een fraai voorbeeld van hoe we tegenwoordig aankijken tegen ‘compromis’. Het ‘compromis’ was, dat die aanval moest voorkomen dat Rusland en de NAVO met elkaar in oorlog zouden raken. Het was het ‘maximaal haalbare’. Maar tevens het opstapje voor de verdere uitbreiding van de gewelddadigheden, nu onze vrienden in het Jihadistische en Salafistisch kamp de aftocht naar Idlib hebben geblazen. Ook als er geen bewijs voor het gebruik van gifgas door de Syrische luchtmacht gevonden wordt, betekent dat nog niet dat de NAVO-landen erkennen dat ze zich schuldig hebben gemaakt aan een oorlogsmisdrijf, en de schending van een hele batterij internationale wetten uit de tijd dat men nog échte compromissen sloot.
Geheel los van het hele geopolitieke gefröbel, ben ik ook van mening dat het ons maatschappelijk geen winst oplevert, die nieuwe benadering in het kader van de ‘maakbare maatschappij’. Het leidt tot een permanente, verbeten strijd van ‘allen-tegen-allen’, waarbij we verzuipen in het gevoel dat we op onze hoede moeten zijn, en alle andere mensen om ons heen er op uit zijn om ons de kaas van het brood te eten. Hoewel de meer individualistische Amerikaanse samenleving altijd al veel van dat soort trekjes had, is het nu alsof iedereen rondloopt met een handgranaat in de linkerhand, waarvan de pen alvast is verwijderd. En via de ‘modernisering’ van de economie in Europa zijn we ook hard op weg in diezelfde richting. Compromisloos strijdend voor de verwezenlijking van onze individuele idealen, in een maatschappij waarin ‘vrijheid’ betekent dat feiten en argumenten van anderen er niet langer toe doen, en de ‘vrijheid van repressie’, middels stevige compromissen, en eenduidige wetten, over de horizon verdwijnt.