Hoezo gratis OV?
In mijn bijdrage van gisteren gaf ik een ruwe schets van 'Mijn Wereld', met een 'Basisloon' (AOW) voor elke (volwassen) Nederlander met een Nederlands paspoort, en een (post-) adres in Nederland waar de 'Blauwe Envelope' naartoe moet, bij gelijktijdig opheffen van alle uitkeringen, regelingen en subsidies. Tevens sprak ik mij uit voor een terugkeer naar het 'Ziekenfonds', en gratis OV. En nog wat franje die als regel wordt beschouwd als 'socialistisch'. Maar ik ben geen 'socialist'. Ik ben een 'realist'. Dat 'privatisering' leidt tot kostenbesparing is een fabeltje.
'Privatisering' leidt tot kostenverhoging, en de overdracht van collectief bezit aan kapitaalkrachtige particulieren die binnenlopen, en de verdiensten wegsluizen naar 'belastingparadijzen'. Daarnaast wordt het hele beslissingstraject, en de aanbesteding en bouw stroperig door steeds complexer regelgeving. 'Gratis' is nooit gratis. Iemand betaalt. En waar een overheidsdienst zorgt voor voldoende passend vervoer, waarvoor men niet hoeft te betalen (of hooguit een symbolisch bedrag), betaalt de belastingbetaler als collectief. Dat is duur als u uitgaat van de bestaande kosten, vermeerderd met de wegvallende opbrengst van de kaartverkoop. Maar dat is onzin. Aan de kosten-kant is een schrikbarende reductie mogelijk. In het bijzonder als we meenemen wat er buiten de vervoersmaatschappijen zelf nog om dat hele circus heen zweeft aan bestuurders, overlegorganen, regelgevers, gesubsidieerde 'actiegroepen', juristen, 'zaal- en kantoorverhuurders', en noem het allemaal maar op.
Ineens hoeven we niet meer vijftien jaar te praten over spoorlijnen die er vervolgens toch niet komen. Als de Chinezen in die tijd een oogstrelend netwerk van hoge-snelheidslijnen in een onmetelijk veel groter land uit de grond stampen, mét als voordeel dat meer mensen ook meteen 'elektrisch' van 'A naar Beter' reizen, tegen beduidend lagere kosten dan wanneer ze zelf een elektrische auto aan zouden moeten schaffen, plus een 'laadpaal', waar het 'netwerk' niet op berekend is, waar zijn wij dan mee bezig? Wat is dat voor werkverschaffing? Stuur al die 'Bezige Bijen' huiswaarts, en je hebt al minder 'druk' op het OV, én minder file. En met gratis OV hoe dan ook minder auto's op de weg, dus ook daardoor minder files, dus minder 'uitstoot', en lagere kosten, bij zeeën van bespaarde tijd. 'Klimaatdoelen' gehaald, kunnen de 'Bezige Bijen' in die 'consensus wetenschap' ook naar huis. Wie het allemaal na wil rekenen mag wel een verduiveld slim computerprogramma meebrengen. Maar ik zeg u: We houden bergen geld over.
Dito in de zorg. Zorgmedewerkers moeten passend betaald worden, maar de stofkam door de 'Overhead'. En als een 'Ziekenfondsbril' goed genoeg is voor Youp van het Hek, dan is dat ook voldoende voor u en voor mij. En anders betalen we zelf maar voor een ander model. Duurdere medicijnen zijn soms beter, bijvoorbeeld door minder 'bijwerkingen', maar dat is dan voor rekening van de patiënt, die overigens, wat mij betreft, ook alleen nog maar aanspraak kan maken op geneeskundige zorg in 'engere zin'. 'IVF'? Zelf betalen. Cosmetische chirurgie? Zelf betalen. Ik ga hier niet een waslijst behandelingen 'voorschrijven' die geschrapt moeten worden, maar u begrijpt waar ik naartoe wil, toch? En nee, zwangerschap is geen ziekte. Als je niet zwanger wilt worden, pas je je gedrag daar dan op aan, of betaal anders zelf voor de 'anti-conceptie'. (En denk even na over wat die troep met je lichaam doet).
In eerdere bijdragen noemde ik 'overheidsdienaren' die niets produceren, behalve regelgeving en ergernis, 'uitvreters', maar dat is in zekere zin een ergernis opwekkende term, waar het eerder 'Bezige Bijen' zijn die wel degelijk hard werken, maar helaas geen honing produceren. Hen valt niks te verwijten. Ze doen keurig wat er van hen verwacht wordt, en vaak meer dan dat. Maar we moeten toe naar een systeem waarin ze niet nodig zijn, en iets nuttigs kunnen gaan doen met hun leven. En dat geldt niet slechts voor de 'Bezige Bijen' in overheidsdienst, maar ook voor de 'Bezige Bijen' die er tegenaan schurken. In het bijzonder al die voormalige overheidsdienaren die mooie mogelijkheden zagen om als 'commerciële dienstverlener' véél meer geld binnen te harken, en daarom de eigen afdeling 'privatiseerden'. Wat zéker ook opgaat voor die gewatteerde sofa waar afgedankte politieke coryfeeën bij de NS en elders op belanden nadat ze in 'Den Haag' een spoor van vernielingen hebben achtergelaten. Dat is op en top cynisme. In het bijzonder waar ze het geld voor hun overbemeten 'vergoeding' legitimeren door de service te strippen, zoals het wegbezuinigen van de toiletten in bepaalde treinstellen, die alleen daardoor ook niet meer overal ingezet kunnen worden, maar 'op papier' goedkoper.
Zonder, of met zeer geringe reiskosten (en dus ook geen 'regelingen'), en een overheid die moet zorgen voor voldoende capaciteit van een fatsoenlijke kwaliteit, vervallen die kosten als een bezwaar tegen het accepteren van werk op grotere afstand van waar men woont. Zonder files wordt Nederland een prettiger en schoner land, met minder stress en 'road-rage', en méér plekken waar men harder kan rijden dan stapvoets. Terwijl de leuterfabriek in 'Den Haag' weer minder 'confetti' heeft voor haar 'feest van de democratie'. Stroomlijnen, standaardiseren, rationaliseren, en 'Red Tape' doorknippen en met de vuilnisman meegeven. Geen 'inspraak', en geen slepende juridische procedures, maar wel luisteren naar individuele bezwaren, en schade voor burgers (in overleg) fatsoenlijk oplossen. Beter meer dan de 'marktprijs' neertellen, dan een wolk juristen moeten betalen, en zaaltjes gevuld met gesubsidieerde 'actievoerders' te woord staan.
En ja, ik begrijp hoe critici mij voor de voeten zullen werpen dat die benadering er ook zomaar toe kan leiden dat ook de 'uitkoop' van boeren in een stroomversnelling kan komen. Dat is zonder meer het geval, en dáár is uiteindelijk ook niks mis mee. Waar dat plan niet deugt, is dat we de voedselzekerheid, en laatste sectoren die nog iets produceren voor de export slachten, en we er een roedel wolven in een afgesloten natuurgebied voor terugkrijgen. Dan ben je krankzinnig aan het worden wanneer je dat nastreeft. Dito met het verbieden van cruiseschepen om naar Amsterdam te varen, vliegtuigen om Schiphol aan te doen, of China verbieden om de producten van ASML te kopen, en 'Northstream' opblazen. Of miljarden dumpen in 'Project Oekraïne'. Dat is suïcidaal.