'Achteraf kijk je een paard in zijn hol', placht een oud collega van mij op te merken, als er weer iemand gratuit commentaar gaf vanuit de leunstoel.
'Onderzoekscommissies' wegen elke woord, en elke handeling op een goudschaaltje, en gaan met de stofkam door bergen 'data', waarna ze op zoek gaan naar de consensus binnen de 'Raad'. Ze nemen vele maanden de tijd, en soms zelfs jaren, waar degene die operationeel verantwoordelijk was in een 'mu-seconde' de knoop door moest hakken. Het relativeren van dergelijk onderzoek is begrijpelijk, maar toch heeft een zorgvuldige analyse zin, als het kan bijdragen aan het voorkomen van fouten in de toekomst.
Commentaar, of een 'Rapport', dat volledig is losgeweekt van de praktische besluitvorming, is niet alleen zinloos, maar een klap in het gezicht van degenen die niet te laf zijn om verantwoordelijkheid te nemen voor beslissingen die meer om het lijf hebben dan een keuze voor een nieuwe koffiemachine op het kantoor. 'Leven en Dood', of duizenden mensen brodeloos. Een generatie in het verderf gestort. Daarbij vergen veel belangwekkende beslissingen geen snelle keuze, en kunnen managers en directies, of politiek verantwoordelijken en hun ambtenaren, eindeloos bakkeleien over 'wel' of 'niet', en 'hoe'.
Goede regels, en gevalideerde procedures, zijn de basis voor elke opleiding van mensen die wél in een oogwenk moeten beslissen over 'Leven of Dood'. Wat niet wegneemt dat de praktijk niet zelden vraagt om improvisatietalent, besluitvaardigheid en verantwoordelijkheidsbesef die niet aan te leren zijn. Training helpt, in het bijzonder waar het de eindverantwoordelijke kan behoeden voor de val van het tonen van 'leiderschap' op momenten waar daar niet om gevraagd wordt, of het vergeten van anderen in het 'team', die niettemin cruciaal zijn voor het succes van de implementatie.
Beroepshalve heb ik mijn hele leven in zo'n omgeving gewerkt, waar veel van het werk routine is, maar op gezette tijden in een fractie van een seconde moet worden beslist over 'Leven of Dood', omdat de verkeerde handeling catastrofaal is. En ik heb besluiten moeten 'toelichten' voor commissies, en 'leunstoeldeskundigen', gelukkig altijd met een gunstig oordeel achteraf. En ik heb zelf mensen mogen beoordelen, vanuit de 'leunstoel'. Hopelijk op een wijze die hen tot voordeel strekte. Maar iedereen die wel eens in zo'n situatie heeft verkeerd, zal beseffen dat het geen gelopen race is aan het begin van zo'n 'onderzoek', of 'beoordeling'. Ongeacht of men nauwgezet de regels volgde, zelf logische oplossingen moest bedenken, omdat er geen regels voor die situatie waren, of de regels met voeten trad, omdat de situatie afwijkend was, en de regels niet volstonden. Of omdat iemand in het 'team' het liet afweten, en er geïmproviseerd moest worden om een totale ontsporing te voorkomen.
Die achtergrond en ervaring kleurt mijn perceptie van de actualiteit. Het voedt ook mijn scepsis over bestuurlijke initiatieven die beogen extreem complexe kwesties tot een goed einde te brengen door ingrepen waarvan je op het moment zelf al direct kunt zeggen dat het resultaat, op termijn, averechts zal zijn. Of dat de 'bijwerkingen' erger zijn dan de kwaal. Of dat de verwachtingen van de bestuurder, of manager, de capaciteit van het te besturen systeem veruit te boven gaan.
Voor politici, bestuurders en managers is het eindresultaat niet zelden minder belangrijk dan de indruk die men achterlaat. Dat het land volledig naar de verdommenis gaat, dat hele volksstammen omkomen, of dat er ook in de toekomst nog 'MH-17's' zullen zijn, interesseert ze hoegenaamd niks. Het enige waar ze in geïnteresseerd zijn, is een 'Mooi Rapport'. Naast het eerbiedigen van de regels, ook als de situatie om improvisatietalent schreeuwt, vergt dat het controleren van de 'Commissies' die onderzoek doen. Wie er zitting in hebben. Of ze loyaal zijn. En of ze bereid zijn regels te laten prevaleren boven gezond verstand. Voor dat doel scheppen ze moedwillig een wereld vol met tegengestelde wetten, regels, gedoogconstructies, onnavolgbare jurisprudentie, ondersteund door bataljons 'communicatiespecialisten' die tot taak hebben de feiten te 'spinnen' tot we er allemaal tureluurs van worden. Of in slaap zijn gevallen door de oeverloze haarkloverijen.
Operationeel uitblinkende beslissers zijn niet wars van regels, of 'feedback'. Integendeel! Ze bereiken die capaciteit door een 'gezonde twijfel' te cultiveren, en welbewust achteraf om te kijken, en zonder schroom te vragen wat er beter had gekund. Ze ondervragen zichzelf, en leden van hun 'team', en moedigen kritiek en discussie aan, maar dan wel op basis van feiten. Om van hun eigen fouten te leren, en niet primair om schuld toe te kennen. En al helemaal niet met de vooropgezette bedoeling om anderen in hun hol te laten kijken, terwijl ze afstand nemen van het peloton, met inbegrip van hun 'eigen' team.
Dat brengt mij bij twee relevante artikelen die duidelijk maken waarom de verwarring toeslaat in onze wereld. Het eerste artikel schetst waarom de coup in Bolivia een gegarandeerde misser is. Het tweede artikel maakt duidelijk waarom het 'OPCW' heeft afgedaan.
Het zijn slechts de topjes van een monumentale ijsberg, die geen last heeft van de opwarming van de aarde, en nog elke dag flink groeit. 'Communicatiestrategie' prevaleert op alle fronten. De verwijten van gefrustreerde burgers die meesmuilend afgeven op 'politiek correcte' dwingelanden, hebben een punt, maar missen het antwoord als ze uit het oog verliezen dat 'teamwork' nog altijd de beste resultaten oplevert. Mits de structuur van de organisatie solide is, en kwaliteit doorslaggevend is voor elke functie binnen het team. Dat kun je in deze tijd wel schudden. En daarom gaat er ook zoveel mis. In 'Europa'. In ons land. In bedrijven.
Ik zat naar dat incident op die brug over de 'Theems' te kijken, waar iemand die recent was vrijgelaten uit de gevangenis, na een eerdere veroordeling die 'terreur-gerelateerd' was, enkele mensen doodstak, alvorens een agent hem liquideerde. Althans, daar had het alle schijn van. En onwillekeurig denk ik dan aan die medelanders die zich de blaren op hun tong kletsen, en het eelt op hun vingertoppen typen, om te pleiten voor het terughalen van 'uitgereisde' Jihadisten, zulks met steun van de Nederlandse rechter en een niet onaanzienlijk deel van 'de politiek'. In het volste vertrouwen dat hun 'deradicaliseringsprogramma' het verschil gaat maken. Ik heb, en houd, mijn twijfels.
En wat nou als steeds meer 'verwarde mannen en vrouwen' links en rechts slachtoffers maken, op bruggen, pleinen en in winkelstraten, en het normaal wordt dat operationeel ingestelde agenten overgaan tot het liquideren van die messentrekkers? Ik wil gewoon niet dat dat 'politiek correcte' paard mijn karretje trekt! Ik wil niet dat vliegtuigen over levensgevaarlijke oorlogsgebieden vliegen. En ik wil niet dat agenten vrijwel dagelijks te maken krijgen met 'verwarde mensen' waarbij het 'deradicaliseringsprogramma' niet aanslaat, waardoor ik niet meer veilig over straat kan, en politieagenten in kogelvrije vesten en met automatische wapens in de verleiding worden gebracht om die lui dan maar te liquideren. Dat is toch niet vreemd? Als het niet in uw 'communicatiestrategie' past, hebben we een serieus probleem. Maar ik houd dan toch vol dat ik het niet ben die in verwarring verkeert.