Hoe kan 'Jeugdzorg' nou verlies maken?
Het probleem is de schizoïde manier waarop we trachten de overheid 'op papier' niet te laten groeien, terwijl die overheid compleet uit zijn voegen is gebarsten, en veruit de grootste werkgever in ons land is. 'Jeugdzorg' is bij uitstek een taak van de overheid, in een tijd waarin ouders er niet meer aan toe komen, mede als gevolg van dat overheidsbeleid.
Op enig moment in het verleden bedachten economen dat het goed zou zijn taken van de overheid te 'privatiseren'. Door de concurrentie zou het allemaal véél goedkoper worden. Nou wisten onze betovergrootouders al dat 'goedkoop' niet zelden 'duurkoop' is. En dat 'zorg' en winst maken geen gelukkige combinatie is. Maar dat was die economen niet verteld. Hun modellen gaven duidelijk aan dat concurrentie uiteindelijk zorg zou dragen voor de juiste balans tussen kosten en baten. Adam Smith had ons de weg gewezen, zo hielden zij ons voor.
Nee, Adam Smith had ons juist voorgehouden dat bepaalde overheidstaken niet geprivatiseerd moesten worden. Nou schreef hij in een tijd waarin 'jeugdzorg' beperkt was tot tehuizen voor wezen, die vanuit de liefdadigheid werden opgezet, doorgaans vanuit de kerk om langs die weg zieltjes te winnen voor hun versie van het geloof. Kinderen waren in die tijd nog de verantwoordelijkheid van de ouders. Maar Smith pleitte wel voor collectief geregeld basisonderwijs, wat in die tijd een revolutionair idee was. Pas na zijn dood vond dat idee ingang.
Een andere overheidstaak die hij zeker niet wenste over te laten aan concurrerende 'marktpartijen', was het leger. Maar hij waarschuwde voor de neiging van overheden om de krijgsmacht uit te breiden tot ver voorbij wat nodig was voor de defensie, en weg te blijven van imperialistische en koloniale avonturen.
Goede kans dat hij in onze tijd wel meer taken zou identificeren als 'collectief belang', en daarmee als een overheidstaak, maar met de harde opdracht om ongebreidelde groei tegen te gaan, en de kosten te beheersen door paal en perk te stellen aan wat een 'dienst' kon leveren. Prima als je meer wilde dan dat, maar dan betaal je er zelf maar voor.
De onwerkbare, en peperdure praktijk van dit moment is een direct gevolg van een onjuiste interpretatie van het 'concurrentieprincipe', toegepast op klassieke overheidstaken. Een krankzinnig makende hoeveelheid regelgeving, en bijbehorend 'papierwerk', gaat ten koste van de feitelijke zorg, terwijl de overheid tevens actief streeft naar het belemmeren van de keuze van burgers om geen gebruik te maken van de 'diensten' die de overheid 'aanbiedt' door op bepaalde gebieden doelbewust de eigen verantwoordelijkheid van ouders te ondermijnen. Via een weelde aan allerlei vormen van belasting, tarieven, opslagen, premies en dwang wordt de burger vervolgens een poot uitgedraaid, zonder dat die burger aanspraak kan maken op kwaliteit. Althans, de overheid bepaalt de kwaliteit in een warrig proces van 'handjeklap' met de 'aanbieders' en gespecialiseerde 'wetenschappers' die zich weinig gelegen laten liggen aan herkenbare normen en waarden, ook al omdat ze voor hun eigen subsidiestroom afhankelijk zijn van de bereidheid zichzelf dagelijks opnieuw uit te vinden.
In mijn kijk op de wereld is het de taak van de overheid om te zorgen voor een fatsoenlijke basis die de burger de rust en veiligheid biedt om te werken aan zijn of haar ontplooiing. Derhalve ben ik voor een 'basisloon' zonder aanvullingen en franje, betaalbare huisvesting zonder luxe, gratis openbaar vervoer zonder luxe, degelijke zorg voor kinderen en volwassenen met fatsoenlijke kaders, primair gericht op de fysieke gezondheid, en begrijpelijke wet- en regelgeving, met politie en justitie die handhaven, en verder niets, terwijl militairen klaar staan om het land te verdedigen tegen imperialisten die menen ons land met geweld in te mogen nemen, en verder niks.
Volgens mij zou Adam Smith het met mij eens zijn, in dit welvarende deel van de wereld, en zich, net als ik, zorgen maken over het ontstaan van nieuwe feodale structuren, bij gelijktijdige ongebreidelde groei van imperialistische neigingen en op concurrentieverstoring gerichte wetten, tarieven, subsidies, sancties en internationale subversieve activiteiten om andere landen af te snijden van welvaartsgroei omdat hun 'kop' ons niet aanstaat. In elk geval zou 'Jeugdzorg' zoals die nu is ingericht niet bestaan, omdat Smith ons voor zou houden dat kinderen de verantwoordelijkheid zijn van de ouders die hen op de wereld zetten, en dat we er geen gesubsidieerde 'productielijn' van moeten maken, omdat het de groei van onze welvaart belemmert, en op termijn zelfs negatief beïnvloedt. In het bijzonder als op enig moment het geld er niet meer is, terwijl de regels en wetten onverminderd van kracht blijven, en de ouders geen idee meer hebben hoe ze een kind groot moeten brengen.