Niet voor iedereen is dat incident met dat toestel van Ryanair een afgesloten verhaal.
Op de website van ‘MoonOfAlabama’ (MoA) heeft Bernhard zich er in vastgebeten, ondersteund door een keur aan geïnteresseerde volgers. Ik heb zelf ook enkele ‘commentaren’ geschreven. Veel berichtgeving in uw krant is uitgesproken onbetrouwbaar, en dat is een vriendelijke kwalificatie. Wel onderstreep ik nog maar eens dat velen die in hun ‘column’ hun licht over de zaak laten schijnen domweg gemakzuchtig zijn, en overduidelijk hun oor laten hangen naar wat ze zelf ergens gelezen hebben.
Op de ‘MoA’ website heb ik ook gevraagd om weg te blijven van doorgevoerde speculatie, waardoor je op enig moment een ‘konijnenhol’ in duikt dat leeg is. En maar graven! Geen konijn. De feiten zoals ze er nu liggen voeden bij mij het idee dat het beeld dat ons is voorgezet, van een KGB-actie om een onschuldige, vrijheidminnende journalist in de kraag te kunnen vatten, de minst waarschijnlijke uitleg is. En dat is dan nog geheel los van het gegeven dat die ‘journalist’ een rechts-extremistische fakkeldrager is die in Oekraïne dienst name bij de militie van ‘Rechtse Sector’ in Oekraïne, en daarbij ook gewond raakte. Door die bril bekeken is het niet onwaarschijnlijk dat de KGB van Belarus hem wilde hebben, en een list verzon langs de lijnen van de operatie van de NAVO-landen toen ze dachten Snowden uit het vliegtuig van Evo Morales te kunnen halen, maar dan wél succesvol.
Toch zijn er ontwikkelingen die in een andere richting wijzen. Op de website van ‘MoA’ vindt u veel meer relevante informatie, maar ik neem het hier even in vogelvlucht met u door. Enkele minuten voordat een vliegtuig van Ryanair het luchtruim van ‘Minsk’ ACC (Area Control Center) binnenvliegt, komt er in Vilnius een email binnen waarin wordt gedreigd het vliegtuig op te blazen. Vooralsnog is niet bekend wie de afzender was, en welke adressen die mail ontvingen, naast de luchthaven van Vilnius. Normaal gesproken zou dat ook niet van belang zijn. In bepaalde gevallen kan een ‘bommelding’ worden afgedaan als een ‘grap’ of opzetje om een vliegtuig te vertragen, als een passagier die dreigt te missen, of iets in die geest. Met een dreiging per mail tegen een vliegtuig dat reeds onderweg is, kun je niet lichtvaardig omspringen. Zelfs niet als het een warrige mail is, want ook ‘verwarde’ mensen plegen aanslagen.
De enige valide reflex in zo’n geval is uitzoeken waar dat toestel zich op dat moment bevindt, en via de verkeersleiding de gezagvoerder informeren over de dreiging, terwijl de maatschappij daarnaast ook wordt geïnformeerd. Naast een weelde aan experts op veiligheidsgebied. De gezagvoerder is degene die beslist hoe te handelen, maar alle andere autoriteiten brengen gevraagd, en ongevraagd, advies uit. Al was het maar om de gezagvoerder te attenderen op bepaalde mogelijkheden. In dit geval adviseert ‘Minsk’ het vliegtuig om uit te wijken naar de internationale luchthaven van Minsk. Een alleszins begrijpelijk advies, waar op dat moment een rechter bocht en een snelle daling het vliegtuig het snelst aan de grond brengen, zonder onnodige frequentiewisselingen. Dat geeft de bemanning de meeste tijd voor de noodprocedure, en het informeren van de cabine-bemanning en passagiers. Er verstrijkt echter enige tijd voor de gezagvoerder zijn beslissing kenbaar maakt, na overleg met de maatschappij in Vilnius (volgens een mededeling van Ryanair zelf). Die beslissing is om uit te wijken naar Minsk. Geheel conform de internationale procedure wordt het toestel van Ryanair op enige afstand gevolgd door een straaljager van de luchtmacht. Verhalen over een gevechtsvliegtuig dat het toestel van Ryanair gedwongen zou hebben in Minsk te landen, zijn simpelweg gelogen. En dat soort leugens is verdacht.
Na de landing wordt geen explosief gevonden, maar de jeugdige rechts-extremist en zijn vriendin worden na aankomst aangehouden. Direct na de beslissing van de gezagvoerder om naar Minsk uit te wijken, ontvangt de luchthaven van Minsk een tweede email, met daarin een uitgesproken dreiging tegen het vliegtuig, dat boven Vilnius zal worden opgeblazen. Die mail vindt zijn weg naar de media, omdat de autoriteiten direct na het incident volledige opening van zaken geven, met inbegrip van een volledige transcriptie van de communicatie tussen de vliegers en de luchtverkeersleider, waaruit ook zonneklaar blijkt dat er geen enkele druk op de bemanning wordt uitgeoefend om naar Minsk uit te wijken. Een door de Russische oligarch Michail Khodorkovsky, aartsvijand van Poetin, betaalde organisatie in Litouwen wijst de wereld er vervolgens op dat de eerste mail niet aan Minsk is verstuurd, alleen aan Vilnius en overigens niet opgehelderde andere geadresseerden, en dat Minsk ACC ‘dus’ niet kon weten dat er een bomdreiging tegen dat toestel was, anders dan dat de KGB van Belarus die zelf verstuurd zou hebben. Een hele wolk journalisten en redacteuren trappen er met open ogen in.
Die tweede mail, kennelijk exclusief verstuurd aan de luchthaven van Minsk, is beslist curieus. Maar normaal gesproken zou elke in de luchtvaart werkzame autoriteit die een serieus te nemen bomdreiging ontvangt geen enkel risico nemen, en de bemanning willen informeren via de kortste weg. In dit geval dus via de verkeersleiding van Minsk, want toestellen van Ryanair beschikken niet over de moderne communicatieapparatuur die inmiddels gangbaar is, uit zuinigheid. De verkeersleiding van Minsk hoefde dus helemaal die mail niet te hebben. Een collega in Vilnius die hen via de directe open verbinding op de hoogte bracht, met het verzoek die informatie door te geven, zou meer dan voldoende zijn geweest. Een telefoontje van veiligheidsexperts in Vilnius met hun collega’s in Minsk eveneens. Er kunnen lichtjaren tussen de politieke opvattingen van betrokkenen zitten, maar dat telt niet bij een bomdreiging tegen een vliegtuig.
Nadat het vliegtuig was uitgeweken, en die extremist en zijn vriendin waren aangehouden, kondigde Michail Khodorkovsky aan dat hij zijn anti-Poetin organisatie ‘Open Rusland’ in Rusland ophief, omdat hij verwachtte dat die het doelwit van de Russische staatsveiligheidsdiensten zou worden. De Engelse tak was in 2017 al in de ban gedaan. En aangescherpte wetgeving in Rusland vormde een bedreiging voor zijn organisatie, dus wat moet je? Hij werd op zijn wenken bediend, toen zijn ‘mannetje in St Petersburg’ van het vliegtuig werd gehaald. Waarom? Wilde Poetin zijn ‘vriend’ Michail Khodorkovsky helpen door zijn organisatie inderdaad op te rollen, waardoor hij weer krediet scoort in het westen? Of denken ze in Moskou dat Michail Khodorkovsky achter die valse bommelding, en het vreemde vervolg zit? Waarbij Roman Protasevich dan in het complot zat, of simpelweg werd geofferd? Dat alles met het doel nieuwe sancties af te dwingen, en een lusteloze, bijna doodgebloede ‘regime change’ operatie in Belarus en Rusland zelf weer nieuw leven in te blazen, met als bijvangst zijn geliefde Israël uit de wind van ‘Gaza’ te trekken, door een ‘Fake’ strijder van ‘Hamas’ met een ‘account’ bij het Zwitserse ‘Protonmail’ te gebruiken als afzender, van (in elke geval) de tweede mail. Over de eerste mail wil, of kan ‘Protonmail’ niks zeggen, maar dat die verzonden is staat vast.
Het is belangrijk dat u het door mij geschetste scenario niet omarmd als ‘absoluut waar’, maar het is niet in strijd met wat wij weten, en als de KGB van Belarus dit had bedacht, hadden ze nooit om een internationaal onderzoek gevraagd. Het zijn juist degenen die geen onderzoek nodig hebben, omdat ze al ‘weten’ hoe het zit, die nu in de schijnwerpers staan. Bedenk hoe waardevol gevangen ‘vrijheidsstrijders’ zijn, en dat Roman Protasevich achter de tralies meer waard is voor zijn ‘vrienden’ in het ‘regime change’ kamp, dan diezelfde jongeman die geen baan vast kan houden, en nogal avontuurlijk ingesteld is, kennelijk, te laten zwerven. In dit door mij geschetste scenario is medewerking van enige ‘veiligheidsdienst’ (CIA, MI-6 of wat dan ook) niet nodig. Het kan ook hen overvallen hebben. In welk geval ze nu door hun tovenaarsleerling op sleeptouw zijn genomen. Wat de tovenaar als regel geen prettige ervaring vindt. Reden genoeg in elk geval om dit incident niet als ‘afgedaan’ terzijde te schuiven.