Goed idee, doen we niet.
Onlangs schreef ik negatief over Rob Jetten, en bij extensie zijn partij, omdat ik geen hoge pet op heb van 'Bestuurskunde' als studierichting, en een partij vol met dat soort types. Zelfde verhaal als bij 'management-opleidingen' en een weelde aan studierichtingen in de 'consensus-hoek'. Ofschoon ik wel degelijk inzie dat bepaalde technieken die zorgen voor 'verbinding' waardevol zijn in een gemeenschap. En ik heb zelf ook zeker baat gehad bij 'cursussen' die dergelijke vaardigheden onder de aandacht brachten bij 'Beta'-rakkers die niet zelden grote weerstand oproepen als ze in discussies hun opponenten 'affikken', omdat zij 'gelijk' hebben, en hun opponent een 'sukkel' is die er niks van begrijpt.
Om het allemaal in het juiste perspectief te zetten wil ik het even wegtrekken uit de wereld van de politiek. De zomer is weer in aantocht, traditioneel de tijd waarop mensen met kinderen op vakantie gaan. Terwijl ook de mensen zonder kinderen niet achter de geraniums blijven zitten als ze (nog) mobiel zijn. Al zullen die de vakantie liever plannen in een periode die rustiger is, en daardoor minder kostbaar. Per gezin of 'stel' zijn er verschillen. Sommigen bezitten een vakantiehuis(je), of een boot, of een 'camper', en zijn daardoor 'veroordeeld'. Niet anders dan degenen die jaar in, jaar uit, naar dezelfde camping gaan, of datzelfde leuke hotelletje. Mooi als dat in goede harmonie als vanzelfsprekend wordt gezien door alle leden van het gezin, maar er zijn ook 'stellen' en gezinnen waar dat 'wrijving' geeft.
Ongeacht de situatie, en of de routine bevalt, of dat er jaarlijks 'heisa' is over de bestemming, is dat een moment waarop 'management-skills' kunnen voorkomen dat het uitdraait op een 'uitslaande brand', of 'zure gezichten' tijdens de vakantie, of ergernis als verschillende leden van het gezin hun eigen plan trekken. Maar ook waar de routine is ingesleten en er geen weerstand is, kan iemand met 'management-skills' bedenken dat de kater achteraf komt, als de ongeïnspireerde ouders het verwijt krijgen dat ze hun kinderen belangrijke ervaringen onthouden hebben. Het is overigens geen gegeven dat iemand die een goede 'manager' is op het werk bij een bedrijf, of in overheidsdienst, thuis ook intelligent en creatief zoekt naar 'Win-Win'-oplossingen. En de vakantie is evident niet het enige keuzemoment in de privésfeer waarop 'management-skills' het verschil kunnen maken.
Iemand die geen enkele aanleg heeft voor 'managen', maar wel bruist van de briljante ideeën en oplossingen, kan wel wat hulp gebruiken van een partner, of een getalenteerd kind in het gezin, die 'bestuurlijk' vaardig is. Ideaal gesproken vullen de partners elkaar aan in dit opzicht, maar in de praktijk zal het ook vaak voorkomen dat men besluit samen verder te gaan, en een gezin te stichten, op basis van een toevallige gelijkloop, soms niet veel meer dan een gedeelde bewondering voor een bepaalde muziekstijl, 'Lifestyle', of nog smaller, die ene 'band'. Of men komt elkaar elk jaar tegen op dezelfde camping, met dezelfde routine van de BBQ en de rosé die rijkelijk vloeit, wat niet hoeft te betekenen dat men de rest van het jaar ook op dezelfde pagina zit.
Afijn, u begrijpt hopelijk het punt dat ik wil maken. 'Op elk potje past een dekseltje', maar die 'deksels vaardige manager/bestuurder' past niet op alle 'potjes'. Een gemeenschap van 'managers', 'bestuurders', en 'therapeuten' mag op papier ideaal lijken, maar leg uw oor eens te luister bij gezinnen waarin beide ouders 'manager', 'bestuurder' of 'therapeut' zijn, en je krijgt toch een ander beeld. Enige politieke partij die uitpuilt van de 'verbinders' mag electoraal hoge ogen gooien, omdat ze zo heerlijk 'verbindend' kunnen kletsen en geoliede campagnes op weten te zetten die zijn toegesneden op het verleiden van de kiezer, die vervolgens blij achter de partij met al die 'sympathieke' lui aansjokt, om er vervolgens achter te komen dat het allemaal geen 'substantie' heeft. Gebakken lucht. 'Doorgerekende' plannen, maar onuitvoerbaar. Ruzie in de tent.
Dat patroon van een overdaad aan 'management-skills' kan een verwoestende uitwerking hebben op je relatie, een 'VVE', of noem maar op, maar ook een heel land, of zelfs dat wat we inmiddels het 'Collectieve Westen' noemen kan erdoor verbranden. De 'manager', 'bestuurder', 'therapeut' en de hele 'consensus sector' is getraind om oplossingen te bedenken om weerstanden te overwinnen. 'Goed idee, doen we!' En vervolgens gaan ze aan de slag om het te realiseren. Niet 'Hands On', want van de technische aspecten hebben ze geen kaas gegeten, maar door te 'enthousiasmeren'. Smeren met geld, of vage beloften, 'iedereen een prijs, voor het meedoen', en waar de weerstand langs die weg niet overwonnen kan worden, middels 'social shaming' of ontslag ('Cordon Sanitaire'). Alles om de inhoudelijke discussie te ontlopen.
Als de wielen van de wagen lopen, de koetsier geen goede paarden meebrengt, omdat hij is geselecteerd op zijn kwaliteiten als 'verbinder', als 'gastheer', en het gaat regenen terwijl de 'platte kar' die men gehuurd heeft geen dak heeft, komt er weinig van de 'fijne vakantie' terecht die in de folder stond. En omdat het hele budget nu op is, en goede raad duur, beseft iedereen, te laat, dat iemand had moeten zeggen: 'Goed idee, doen we niet!'
Volgens Adam Smith, die van de 'Vrije Markt', was dat mechanisme zonder aangestelde 'bestuurders' of 'managers', maar vertrouwend op 'natuurtalenten' (ondernemers) om een passende organisatie te formeren optimaal om ideeën te beoordelen op hun haalbaarheid, hun 'winstgevendheid'. Optimaal, niet maximaal. Falen is in dat systeem niet uitgesloten, en er zal dus, binnen het systeem, altijd sprake zijn van verlies, van verspilling, maar het genereert 'zelflerende' organisaties die robuust zijn, en toch 'lean', met de laagst mogelijke kosten. Het voorkomt dat je mensen op de troon hijst die uit alle macht een groot vierkant blok door een steeds kleiner wordend rond gaatje proberen te rammen, omdat dat hun opdracht is. 'Goed idee, doen we!'
Geen beter voorbeeld in het heden, vanuit mijn perspectief, dan dat idee om Rusland te overbelasten en uit balans te brengen door Oekraïne te gebruiken als lokaas, nadat Poetin in 2007 had gewaarschuwd dat dat tot oorlog zou leiden. De wielen lopen nu van de wagen. De paarden zijn magere, ondervoede scharminkels en het is pure dierenmishandeling om ze in te spannen voor onze platte kar. En nu zitten we ook nog midden in een wolkbreuk. Het geld is op, en we zijn aangewezen op bijdrukken. Tom Poes, verzin een list! Waarom hebben we niet geluisterd naar de mensen die zeiden: 'Goed idee, doen we niet!'? En waarom doen we dat nog steeds niet? Wat is dat voor een suïcidale mentale conditie? 'All Chiefs, No Indians'.