In 1970 maakte de schaapherder Norman Greenbaum de hit ‘Spirtit in the Sky’.
Iemand schreef op ‘YouTube’ onder een versie van die hit: ‘Imagine listening to this on a helicopter in Vietnam’. Zes jaar eerder, in 1964, trok president Johnson, die de functie in zijn schoot geworpen had gekregen na de moord op JFK, de pen uit die handgranaat, en hij keek niet meer om. Ontelbare Vietnamezen en vele Amerikanen stierven een zinloze dood. Naaste familie van mij, een paar jaar ouder dan ik, vertrok met zijn Amerikaanse moeder naar de Verenigde Staten toen hij vijftien was, en ik twaalf, enkele jaren na het overlijden van zijn vader. Nog net zestien werd hij opgeroepen voor militaire dienst, en na een korte training naar Vietnam gestuurd. Hij heeft het overleefd, maar er een leven lang ‘PTSD’ aan overgehouden, en hij wilde geen kinderen, uit angst dat ze mismaakt ter wereld zouden komen door de 'Agent Orange' die er over hem was uitgestrooid. Toen hij afzwaaide als veteraan kreeg hij geen krediet in een samenleving die zich had afgekeerd van Johnson’s oorlog, en er de jongens en mannen die gediend hadden op aankeken, en belandde hij bij de ‘Vrije Jongens’ van de ‘Hells Angels’, die hun eigen wetten schreven.
In Nederland demonstreerde ik fel tegen die oorlog, omdat ik vond, en vind, dat de Verenigde Staten er niks te zoeken hadden, zonder te weten dat hij daar ergens in een greppel lag, na te zijn gedropt door een helicopter, met de opdracht om gevechtsvliegtuigen en bewapende helicopters naar de plaatsen te leiden waar hij ‘Charlie’ zag naderen. Vele jaren later, na zijn tijd bij de ‘Hells Angels’, logeerde hij enige dagen bij ons, maar de oorlog, noch die periode bij de ‘Angels’, was een thema waarover hij wilde spreken. Bij hem thuis hingen de onderscheiding die hij kreeg naast een foto van Sonny Barger, de oprichter van de ‘Hells Angels’, aan de muur die hij zijn ‘Wall of Shame’ noemde. Inmiddels is hij een ‘Spirit in the Sky’, jong gestorven door kanker, vermoedelijk als gevolg van 'Agent Orange'. We namen afscheid over de telefoon met een wederzijds 'Peace', en ik hoop dat hij daar in de 'Sky' rust gevonden heeft. Zonder dat we elkaar veel zagen, of spraken, of mailden, hadden we een zuivere ‘klik’. Mijn wiegje stond in Nederland, en daar groeide ik op. Hij had de pech dat hij op het verkeerde moment op de verkeerde plaats was na te zijn geëmigreerd aan de hand van zijn moeder. Ook al had zijn moeder de ‘Beste Bedoelingen’ toen ze besloot terug te keren naar haar geboorteland, ze kon niet voorkomen dat haar zoon door een ‘Hel op Aarde’ ging, omdat ze geen partij was voor de staatsmacht.
Nog steeds vind ik dat we ons met zaken bemoeien waar we geen verstand van hebben, en het irriteert mij mateloos dat we zo lichtvaardig opteren voor oorlog als een oplossing, niet zelden ver van huis, na zo vreselijk veel oorlogen die helemaal niets oplosten, en als regel van een niet erg prettige situatie voor bepaalde groepen mensen een etterende amputatie maakten. Mijn eigen jonge jaren waren een feestje, verhoudingsgewijs. In het jaar dat Johnson de B-52’s naar Hanoi stuurde om de stad te begraven onder een bommentapijt, luisterde ik opgewonden naar ‘bad boy’ Eric Burdon die met de Animals de hit ‘House of the Rising Sun’ had opgenomen. De sfeer migreerde vanaf dat jaar naar opstandigheid, experimenten met drugs, en alternatieve levensstijlen, wat een zekere aantrekkingskracht had, maar waaraan ik mij nooit volledig overgaf, omdat ik een punt op de horizon had staan die onbereikbaar zou zijn als ik mij inliet met drugs en onverantwoorde keuzes in de privé-sfeer. Ik zat in die helicopter, hoorde de muziek, maar stapte niet uit.
Afgelopen week vroeg een nichtje wat mijn lievelingsfilm was. Waarop ik zei dat ik die niet had. Evenmin als een favoriete band, een favoriet nummer, of een favoriete sportman, of sportvrouw. Ik heb een favoriete vrouw, en daar ben ik mee getrouwd, favoriete kinderen, favoriete kleinkinderen, en een favoriete schoondochter. Een favoriete zus, en een favoriete broer, en meerdere favoriete vrienden en vriendinnen. Ik ben toegewijd aan de mensen in mijn omgeving, met hun sterke en zwakke kanten, en als ze mensen meebrengen zijn die welkom, en mijn favorieten. Voor alles buiten die sfeer geldt dat een film, muziek, theater, Kunst, toevallige passanten, en de omgeving waarin ik mij bevind in harmonie moet zijn met mijn stemming, wil ik ervan kunnen genieten. Maar iets wat ik vandaag amper opmerk, is morgen wellicht inspirerend. Het reizen zit mij in het bloed. Ik weet niet wat er van mij terechtgekomen zou zijn als een omhooggevallen Texaan met een grote cowboyhoed op, en volop foute vrienden in het criminele circuit, vanuit Washington mij richting Vietnam gestuurd zou hebben, om vanuit een greppel anonieme mannen en vrouwen, die mij niks hadden misdaan, aan te wijzen als kandidaten voor de volgende serie napalmbommen. En waar ‘boze tongen’ die Texaan in verband brengen met degenen die de moord op JFK planden, moet ik mij bedwingen om daar niet al te gemakzuchtig in mee te gaan, maar dat soort herders zijn ertoe in staat, dat lijkt mij helder. Ik hoop echter dat het voorgaande ook duidelijk maakt dat ik geen favoriete president of politicus heb, en dat haat mij vreemd is, zolang je van mijn directe familie en vrienden afblijft.