Heineken verkocht haar brouwerijen en distributienetwerk in Rusland aan een Russische ondernemer voor het symbolische bedrag van één Euro.
Een verlies voor het concern van (naar schatting) honderddertien miljoen als gevolg van de ‘afschrijving’, maar daarnaast is de Russische groeimarkt nu afgesloten voor het concern, terwijl de vooruitzichten in het ‘Westen’ ronduit somber zijn. Niet in de laatste plaats omdat Heineken niet het enige bedrijf is dat wordt geconfronteerd met grote verliezen. Wat zich ‘vertaalt’ in economische krimp over de hele linie, en daardoor minder ruimte om personeel en investeerders behoorlijk te belonen, en nieuwe investeringen te doen om de klap op te vangen. Maar de Rutte’s, de Kaag’s, de Hoekstra’s, de Timmermansen, en elke politicus die voor de sancties tegen Rusland hebben gestemd waar dit het gevolg van is, zijn helemaal in hun nopjes. De vlag kan uit! Het is feest!
De peilingen in ons land laten zien dat er een politieke aardverschuiving aanstaande is. Maar dat hebben we eerder gezien in Nederland, en uiteindelijk had het niets om het lijf. Mijn grootste vrees is dat de breed gedragen aankondiging vanuit de partijen die in de ‘lift’ zitten, dat er behoefte is aan ‘Nieuwe Politiek’, in de praktijk geen weloverwogen ingreep zal zijn om het falende systeem te doen vergeten, maar eerder ‘lapwerk’ en een nieuwe schilderbeurt. Niet omdat de wil ontbreekt om de boel nu eens grondig aan te pakken, maar omdat het collectieve ‘mentale model’ die omzetting niet toestaat. Voor RTL, en het overgrote gedeelte van de gevestigde media, én de gevestigde politiek, zijn de oplopende reële verliezen van bedrijven verwaarloosbaar als je het afzet tegen ‘Imagoschade’ als gevolg van aarzelingen bij de directies om afscheid te nemen van wat potentieel dé markt is waar nog leven in zit, de snel groeiende ‘BRICS’-markt.
Heineken, Starbucks, McDonalds, alle autofabrikanten met fabrieken en distributienetwerken in Rusland, alsmede bedrijven die hun geld verdienen in de winning van olie en gas, en de mijnbouw, schrijven actueel voor miljarden af, wat onverbiddelijk zijn weerslag heeft op élk aspect van de economie. Hoewel het initiatief niet uitgaat van Rusland, betekent dat nog niet dat als het ‘Westen’ zich uiteindelijk bedenkt, die bedrijven weer terug kunnen keren. Lokale ondernemers hebben hun plaats ingenomen, of ondernemingen uit China, India en andere ‘BRICS’-landen hebben die markt in handen. Dat identieke patroon dreigt nu ook voor China, en dan trekt Europa compleet vacuüm. Hebben de partijen die zich volgens de peilingen in de gunst van de kiezer mogen verheugen een visie op die ontwikkeling? Of leiden ze ons straks van de regen in de drup?
Voordat u mij verkeerd begrijpt wil ik graag benadrukken dat het verre van eenvoudig is om voor een onooglijk klein stukje vastgoed als ‘BV Nederland’ geheel eigenzinnig een koers uit te zetten die ons in conflict brengt met alles en iedereen in onze directe omgeving. De reeds aangerichte schade terugdraaien zal hoe dan ook een erg lastige opgave zijn, omdat het kabinet dat nu afscheid neemt ons land opzichtig in de kijker heeft gespeeld als ‘Gidsland’ in de strijd tegen Rusland, in navolging van vorige kabinetten waar Rutte voor tekende. Het heeft geen zin om diepgaand te analyseren wat daarvan de oorzaken waren, omdat het ondoenlijk is besluitvorming te ontleden tot haar kern. Welke persoonlijke haatgevoelens, frustratie, ambities, illusies bij de mensen op sleutelposities een rol speelden, en of die mensen onder druk stonden, of gechanteerd werden, is interessant voor historici en biografen.
Recent keek ik naar een analyse van de ontwikkelingen in Oekraïne, van iemand die het in grote lijnen ziet zoals ik het zie, de Brit Alexander Mercouris, waarin hij verwees naar een artikel in een publicatie genaamd de ‘National Interest’, waarin een hoge regeringsambtenaar uit de tijd dat Trump president was, een zekere Aaron Wess Mitchell, schreef dat het uitlokken van een confrontatie met Rusland in Oekraïne een buitenkansje zou zijn voor het ‘Collectieve Westen’ om Rusland uit de vergelijking te halen. Zijn voorganger in de functie die hij bekleedde was Victoria ‘Fuck the EU’ Nuland, de architecte van de staatsgreep in Oekraïne in 2014 waarmee de democratie in dat land om zeep werd geholpen, en een ‘klantenregime’ werd geïnstalleerd in Kiev. Het artikel werd gepubliceerd op 28 augustus 2021, een half jaar voordat Rusland begon met haar ‘Special Military Operation’ om naleving van het akkoord van Minsk af te dwingen, en een militaire operatie van Oekraïne en de NAVO om de Donbas en de Krim te veroveren in de kiem te smoren. Dan is het verleidelijk om te stellen dat het ‘Collectieve Westen’ wist wat er op het programma stond, en dat de Rutte’s, Kaag’s, Hoekstra’s en Timmermansen ons welbewust om de tuin hebben geleid. Helaas is dat te gemakkelijk. Want wie leest er nou de ‘National Interest’? Welke politici op sleutelposities lezen dit blog? Dus een ‘I Told You So!’-triomfkreet is een beetje tragisch, en stellen dat de heer Mitchell iedereen in Washington, Londen en Brussel aan een ’touwtje’ heeft klinkt niet meteen geloofwaardig.
Mensen met een ‘Vooruitziende Blik’ die het onheil al geruime tijd voordat het toeslaat zien aankomen, hebben met elkaar gemeen dat ze niet de macht hebben om het af te wenden. En voorzover ze kansen zien geldt net zo goed dat als ze daarover moeten publiceren om ‘gehoor’ te krijgen, wat juist betekent dat ze de macht missen om ervoor te zorgen dat het gebeurt zoals zij het voor zich zien. Dat is op zich niet tragisch. Je bent gehouden om anderen te waarschuwen, binnen je mogelijkheden, maar veel meer kun je niet doen als het beleid niet jouw verantwoordelijkheid is. In de ‘Financieel Kapitalistische’ wereld waar ik vanaf wil, ben je gek als je die kennis deelt met anderen, want het biedt een buitenkansje om te profiteren. Hier op dit blog heb ik meer dan eens uitgelegd waarom dat een eindige propositie is, los van het immorele aspect. Maar speculanten kunnen kapitalen verdienen door te anticiperen op een drama voor een bedrijf, de werknemers en de klanten, of een land. George Soros maakte er zijn kapitaal mee. Als blogger kan ik niet voorkomen dat lezers zich verrijken als ze mijn ‘Vooruitziende Blik’ overnemen, en schuiven met hun beleggingen om hun winst te maximaliseren. Ik hoop echter zelf eerder dat ze onderuit gaan, omdat ik ongelijk krijg, dankzij een koerswijziging die voorkomt dat een oorlog uitbreekt, de economie in een recessie terecht komt, of hysterie rond ‘Klimaat’, ‘Covid’, of ‘Gender’ er met ons gezonde verstand vandoor gaan.
Hier op dit blog veeg ik ook gretig de vloer aan met ‘Modellenbouwers’ die keer op keer opzichtig in de fout gaan met hun predicties. Twee mogelijkheden. Het ‘Model’ deugt niet, of het deugt wel, maar de uitkomsten worden opzettelijk verborgen gehouden om bepaalde ‘spelers’ met ‘voorkennis’ vrij spel te geven om te profiteren. Waarom ‘Modellen’ niet deugen is niet lastig te begrijpen, als een model gevoed wordt door data uit het verleden, die statistieken genereren, en het model er vanuit gaat dat dynamische veranderingen in het verleden zich zullen herhalen in de toekomst indien men die dynamische veranderingen afdwingt door aan zekere ‘Knoppen’ te draaien. Mijn eigen predicties zijn niet op dat soort ‘Modellen’ gestoeld, al neem ik ze wel mee. In een complexe omgeving met nagenoeg oneindig veel variabelen, vertrouw ik nog altijd primair op het ‘Mentale Model’. Dat is geen rekenkundig, in computertaal te vatten ‘Model’ van de werkelijkheid, en je kunt het anderen ook niet leren. Concreet, met het oog op dat artikel van de heer Mitchell, vangt iemand met een goed afgeregeld ‘Mentaal Model’ bepaalde ‘signalen’ op over een langere periode, en zonder dat je exact weet wie er wanneer op de ‘VUUR!’-knop zal drukken, of hoe diegene dat zal motiveren, zie je voor je dat bij ongewijzigd beleid dat moment komt. Het betreft geen ‘voorgevoel’, geen ‘intuïtie’, geen ‘doemdenken’. Daarvoor is de invloed van concrete ‘Input’ te groot.
Neurologen en psychologen vonden decennia geleden al dat de mens ‘kiest’, om er daarna een ‘logische’ verklaring bij te bedenken. De ‘keuze’ is al gemaakt, voordat we er ons bewust van zijn. Terwijl we het idee hebben dat het bewustzijn synchroon loopt. Om onze keuze te verkopen hebben we doorgaans logische argumenten nodig, maar we kunnen onze logische vermogens beter aanwenden om de keuze in een ‘Feedback-Loop’ te toetsen, alvórens die keuze in de groep te gooien. Voldoet die keuze wel aan zekere voorwaarden die de kwaliteit ervan moeten borgen? Iemand met een functionerend ‘Moreel Kompas’ heeft er geen dagtaak aan. Maar als iemand de stekker uit dat ‘Kompas’ heeft getrokken, wordt het knap lastig. Waar RTL stelt dat de ‘Imagoschade’ voor Heineken groter is dan het verlies van honderddertien miljoen aan bedrijfskapitaal, weet je hoe het ‘Morele Kompas’ van RTL is afgeregeld. En kun je bedenken wat voor wereld dat oplevert. Wat ik dan doe, is op grond van zulke trends bedenken wat de consequenties zijn als alle bedrijven hun investeringen in Rusland, en binnenkort ook in de andere ‘BRICS’-landen, zien verdampen. Heeft dat alleen boekhoudkundig gevolgen? Of betekent het concreet een slachting, en dramatische reductie van de welvaart in het ‘Westen’?
Adam Smith leerde dat ‘Industrieel Kapitalisme’ geen hoger doel diende, en niet veel meer te bieden had dan stijgende welvaart voor alle landen die zich ertoe bekeerden. Helemaal zuiver was dat niet, waar zijn boekje ‘The Theory of Moral Sentiments’, HIER als pdf, wel schetste dat de burgers overwegend ‘rechtschapen’ moesten zijn binnen de ethische en morele uitgangspunten die in de achttiende eeuw in Engeland gemeengoed waren. Daar is wel een hoop in veranderd de afgelopen decennia. Liegen, bedriegen, stelen, moord en doodslag zijn niet langer ‘onbespreekbaar’, evenmin als het slopen van de welvaart van anderen, indien men zelf mooie mogelijkheden ziet er beter van te worden. Hoewel dat wordt verkocht als kenmerkend voor ‘Kapitalisme’, is dat in zoverre onjuist, dat het diametraal tegenover de ‘Vooruitziende Blik’ van Smith staat. En als de ‘Nieuwe Politiek’ niet verder gaat dan rommelen in de marge, en het aantrekken van andere ‘Imago-specialisten’, dan wordt het een teleurstelling, zo valt te vrezen. Radicale breuken en revolutionaire veranderingen, compleet met ‘Tribunalen’, moeten we zien te voorkomen in Europa. Als dat niet lukt, is dat niet de schuld van de ‘Omtzigts’, ‘van der Plassen’, ‘Wildersen’, ‘Baudets’, ‘Marijnissens’ die zich ontpopten als ‘tegenmachten’, maar moeten we als collectief nog eens over onze schouder kijken, en de ‘Feedback Loop’ herstellen die verloren is gegaan. Ik hoop dat u begrijpt dat mijn bezorgdheid niet wordt ingegeven door medeleven met de ‘Erven Heineken’, maar met de ‘Erven Nederland’, die hun erfenis er als een dolle doorheen jagen door te investeren in oorlogen en niet renderende frivoliteiten en hypes.