De ene 'Onheilsprofeet' is de andere niet.
De één waarschuwt voor de gevaren van 'Klimaatverandering', de ander waarschuwt voor het gevaar van 'de Russen', separaat, of in combinatie met 'de Chinezen'. Weer anderen zien 'de Joden' als degenen die het 'Onheil' brengen, of 'de Moslims'. Ik waarschuwde de afgelopen jaren onafgebroken voor het klappen van de 'Alles Bubbel', en het bewapenen van Jihadisten en Neo-Nazi's in het kader van de 'Eindeloze Oorlog'. Dan waren er nog de mensen die waarschuwden voor het gevaar van virussen, die ongeveer net zoveel aandacht kregen als degenen die ons voorhielden dat 'Aliens' op het punt stonden ons de oorlog te verklaren.
'Covid-19' zag ik niet aankomen, anders dan dat ik mij er bewust van was dat virussen, kometen die het aardoppervlak treffen, grote vulkaanuitbarstingen en aardbevingen ons hele leven op zijn kop kunnen zetten. Wel hield ik de bezoekers van dit blog voor dat veel angsten irrationeel waren, en dat modellen die 'Onheil' voorspelden geen houvast boden, vanwege het onmogelijk grote aantal variabelen, en onbekende factoren. 'Covid-19' deed de 'Alles Bubbel' klappen, en loste in één keer het probleem van de 'uitstoot', waardoor de aarde opwarmt, op. Met een beetje geluk tempert het ook de angst voor 'de Russen', 'de Chinezen', 'de Joden' en 'de Moslims', en brengt het ons samen, op zoek naar oplossingen die we tot voor kort niet voor mogelijk hielden. Maar zoals Marc Faber, de vermaarde Zwitserse 'investeringsanalist' gisteravond in het uitstekende programma 'Tegenlicht' nog eens benadrukte, is de oorzaak van de economische ellende niet 'Covid-19', maar die 'Alles Bubbel'. Het virus heeft daarnaast nog heel andere kwaliteiten.
Neem het 'handen schudden'. Nog niet zo lang geleden een 'speerpunt' voor de partij die de huidige premier levert, die ons nu opdraagt geen handen meer te schudden. Zijn partij bracht eerder twee radicale afsplitsingen voort in de vorm van Wilders en Verdonk, die er een halszaak van maakten dat we handen moesten schudden. Ik hoor u brommen: 'Maar dat was anders, want toen was er nog geen Covid-19'. Destijds merkte ik al op dat veel rites en gebruiken in eeuwenoude religies en culturen zijn te herleiden tot het bewaken van de hygiëne. 'Primitieve' samenlevingen waren niet achterlijk. Ze wisten dat ziektes konden worden overgedragen van mens op mens. En dat het vermijden van (intiem) contact, handen en voeten wassen, het bewaren van een 'respectvolle afstand', en vele andere voorschriften levens kon redden als het noodlot van een virale infectie toesloeg. In die commentaren, die niet populair waren in de tijd dat Geert en Rita ons op sleeptouw namen, stelde ik mij op het standpunt dat ik niet tegen het schudden van handen was, of het kaalscheren van de hoofden van vrouwen, zoals Orthodoxe Joden voorschrijven, of het verwijderen van de voorhuid, zoals Joden en Moslims hun geloofsgenoten voorschrijven, maar dat we weer wat meer oog moesten krijgen voor de herkomst en het doel van die gebruiken. En dat ritueel handen schudden ons geen begin van houvast geeft als we willen weten of die ander een goed mens is, met humane bedoelingen.
Technisch zijn we, zeker in het westen, geweldig 'geavanceerd', maar op veel andere gebieden zijn we angstaanjagend gedegenereerd, en een gevaar voor onszelf, en de hele mensheid. We zien nog niet wat ons écht bedreigt als het gevaar al volop slachtoffers maakt, terwijl we andere kwesties opblazen tot existentiële bedreigingen. Wat overigens niet geheel bezijden de waarheid is, omdat nogal wat radicale oplossingen ons niet bevallen, want wij zijn immers de 'exceptionele' mensen, de 'uitverkorenen', die recht hebben op 'Gratis Alles'. In elk geval 'Alles' wat er in die 'Bubbel' zat die nu geklapt is. En anders een bom erop!
Waarom bepaalde eeuwenoude verhalen predicties lijken van 'Onheilsprofeten', is niet omdat de auteurs van die verhalen in de toekomst konden kijken, maar omdat we de daarin verpakte lessen vergeten zijn, en ze opnieuw moeten leren. Met als grootste gevaar dat de aspecten die we beter niet over kunnen nemen, omdat we inmiddels betere manieren hebben om de problemen het hoofd te bieden, ook weer meekomen. De enorme verwarring die we nu zien verwijst naar de parabel van de 'Babylonische Spraakverwarring', en de daarin verpakte lessen zijn hoogst actueel. Maar het betekent nog niet dat we de in het 'Oude Testament' gegeven 'uitleg' ook over moeten nemen als dogma. Een oproep om de 'expert' aan het woord te laten is ook de oplossing niet, als die 'expert' het niet weet, omdat onze 'meetbare' kennis simpelweg niet reikt tot het vereiste niveau, en we zitten opgezadeld met aannames en uitkomsten van 'modellen' die zo complex zijn, dat geen mens ze begrijpt. Of, zoals in de economie, waar die modellen aantoonbaar onjuiste aannames en 'regels' bevatten, maar niet terzijde werden geschoven omdat ze in 'vredestijd' redelijk in de buurt kwamen waar we om een predictie vroegen. In deze uitzonderlijke tijd daar nog op vertrouwen, is roekeloos, om niet te zeggen crimineel.
Overal zie je mensen die er nu het beste van maken, maar zonder plan. Ook op het hoogste niveau van de besluitvorming. Ze zien het als een onderbreking van hun ritme, en ze hebben er het volste vertrouwen in dat ze zeer binnenkort weer terug kunnen naar het leven zoals het was voordat 'Covid-19' op het toneel verscheen. Wat onder andere betekent dat we dan terug gaan naar het massaal uitstoten van schadelijke stoffen, het opgebruiken van schaarse grondstoffen, het terugsturen van de militairen naar oorlogsgebieden, en de haat jegens andere landen, terwijl we geld pompen in 'oplossingen' om de uitstoot te verminderen, de uitputting van schaarse grondstoffen een halt toe te roepen, oorlogen te beëindigen die nu stilliggen vanwege 'Covid-19', en we ons het hoofd breken over manieren om die 'vijandige landen' uit de vergelijking te halen. Dan ben je gek. Ongeneeslijk.
Door mijn eigen gebrek aan kennis over virussen, doe ik geen uitspraken over hoe lang dit nog gaat duren, en hoe dit afloopt. Of het met enkele weken, enkele maanden, of enkele jaren bekeken is, medisch bezien, en hoe ons leven er dan uitziet. Virussen hebben de nare eigenschap te muteren, wat iedere predictie in dit stadium reduceert tot een 'slag in de lucht', ongeacht wie het zegt. Daarnaast is de veerkracht van onze economie 'min nul', als je onder economie het totale systeem verstaat van de échte economie, en het financiële luchtkasteel dat ons toegang geeft tot een leven in (relatieve) welvaart. Waar ik verhalen tegenkom over jonge mensen die sterven als gevolg van besmetting met 'Covid-19', terwijl ook bepaalde ouderen die besmet worden er weinig of niets van merken, stel ik vast dat het onverantwoord is om uit te gaan van een optimistisch scenario als we vasthouden aan de noodzaak het virus de baas te worden voor we de economie weer opstarten, als we vasthouden aan de huidige aanpak.
Dat laatste is ook de boodschap van Trump, en velen die sceptisch zijn over de noodzaak voor zulke ver gaande maatregelen als elders worden genomen. Je ziet het ook terug bij mensen die zich ernstig zorgen maken over de gevolgen voor de economie als dit nog lang duurt. Waarmee ze bedoelen dat elke dag uitstel onze kans op het weer oppompen van de 'Alles Bubbel' slinkt. Zelf zit ik er tussenin, in 'Niemandsland', vrees ik. Mijn standpunt is: 'Doe geen moeite om die 'Alles Bubbel' te redden', maar grijp deze epidemie aan om de mondiale samenleving te hervormen. Snij het excess weg, concentreer je op de échte economie, zorg voor een goed vangnet voor iedereen die niet nodig is in de échte economie, grijp niet radicaal in om elementaire sociale structuren te veranderen, en ga de discussie aan over nut en noodzaak, zonder de individuele vrijheid fundamenteel te beperken, anders betalen we een schrikbarend hoge prijs. Zie wat die gasten in dat programma van 'Tegenlicht' zeggen.
Wat ik hier tracht te formuleren is geen antwoord op deze 'Covid-19'-crisis, maar een antwoord op alle problemen die ik hierboven noemde, en alle toekomstige crisissituaties die onvermijdelijk nog gaan komen. Het zou beter zijn geweest als we die weg al waren ingeslagen, omdat de crisissfeer het er niet eenvoudiger op maakt. Wat voor mij glashelder is, is dat het onmogelijk zal zijn om dit virus de baas te worden, om daarna de 'Alles Bubbel' weer op te starten. De Amerikaans/Braziliaanse aanpak komt er op neer dat je de 'Alles Bubbel' (WallStreet, het 'Militair Financieel Complex', 'Big Oil', Big Pharma', 'Big Tech', Big Banks' en 'Hollywood') redt, en zelfs geen poging doet om dat virus de baas te worden, en je ook niets aantrekt van het aantal doden, als de geprivilegieerde klasse die het meest profiteert van een overheid die de 'Alles Bubbel' met steeds krankzinniger hoeveelheden vers geperste Dollars blijft oppompen maar niks tekort komt. Dat wordt spannend in een land met meer vuurwapens dan inwoners.