Knijp mij, dit kan niet waar zijn!
In een wat verder verleden voegde ik wel links toe naar een website waar ‘Darwin Awards’ werden uitgereikt aan mensen die ‘streken’ uithaalden waarvan iedereen met twee werkende hersencellen op voorhand wist dat het niet goed af kon lopen. ‘Leedvermaak’. Het wordt verwarrend als grote groepen mensen dingen doen die ronduit ‘Stupid’ zijn. Ben je zelf wellicht degene die ‘Stupid’ is?
Een enkele keer vragen mensen hoe ik het volhoud, om te schrijven over ontwikkelingen die ‘Stupid’ zijn, terwijl je, als je over je schouder kijkt, moet constateren dat het hoegenaamd niets heeft uitgehaald. Kun je je tijd niet beter besteden? Dat is geen onredelijke kritiek, in het bijzonder waar iemand meent dat anderen het al gezegd hebben, anderen het beter kunnen verwoorden, en dat het hoe dan ook niet mijn verantwoordelijkheid is. Voor nagenoeg alle onderwerpen die ik hier op mijn blog aansnijd geldt dat. Daarnaast mis ik ook nog de ambitie om uw herder te zijn, of om er mijn broodwinning van te maken. De sleutel tot mijn ‘geheim’ is dat ik niet zo heel erg geniet van ‘leedvermaak’, en als regel eerder wordt overmand door medelijden. Ik wil zelf ook niet degene zijn die ‘Stupid’ is, en dan worden uitgelachen. Al helemaal niet als de schade, fysiek of psychologisch, aanzienlijk is. Maar ‘zelfspot’, lachen om je eigen ‘Dommigheid’, daar heb ik dan weer geen moeite mee, omdat het impliceert dat het een ‘emanciperende’ ervaring is.
Zo werkt het bij mij, maar niet bij iedereen. Mijn grootste vrees is dat mensen mijn waarschuwende woorden lezen, en het dan juist wél doen. Een ‘verzetsdaad’. Mijn vrouw was op zekere dag de ‘BOP’, en ik de ‘beschonken’ passagier, die echter nog ruimschoots voldoende bij kennis was om te weten waar de ‘flitspalen’ stonden langs de snelweg. Dus toen we zo’n lokatie naderden, en ik zag dat mijn vrouw marginaal sneller reed dan was toegestaan, leek het mij opportuun om kalm en beleefd te waarschuwen. Waarop mijn vrouw opzettelijk gas gaf, de boete hoger uitviel, maar dat zou mij leren om mij er niet mee te bemoeien als zij reed. ‘Stupid’. Inplaats van een scène te maken, of gefrustreerd te gaan zitten mokken, word ik in zo’n geval primair overmand door medelijden. Niet met mijzelf. Maar met iemand die het nodig vindt om de ‘autoriteit’ een lesje te leren door ‘Stupid’ te handelen, met schade tot gevolg, puur en alleen om de eigen ‘individualiteit’ te onderstrepen. Dat valt wellicht nog te billijken als je een dominante partner hebt die je de hele dag ‘commandeert’, of tracht ‘scherp’ te houden met kritiek en aanwijzingen, maar zo steekt onze relatie niet in elkaar. Wel had ik in het verleden een verantwoordelijke baan, met maatschappelijke status, wat autonoom het onderbewuste verlangen kan voeden van familieleden en vrienden om je ‘op je plaats’ te zetten buiten je professionele omgeving. Voer voor psychologen.
Maatschappelijk is Nederland een bijzonder land, waar ‘Zeg maar Piet’ er met de paplepel wordt ingegoten, en het échte ‘Volkslied’ ons karakteriseert als ‘weerbarstig’, ‘eigengereid’, als de ezel die, als je ‘m aan zijn staart trekt, vooruit gaat, en zich herhaaldelijk aan dezelfde steen stoot. Of, zoals ik het recent wel vaker typeerde, als de kleuter die een groot vierkant blok door een onooglijk klein rond gat probeert te rammen. Geen verrassing dat de mondiale aandacht voor ‘Individualiteit’ in ons land in vruchtbare grond is gevallen, en dat we met enige regelmaat flink overdrijven. Mijn vrouw is niet geboren in Nederland, maar ze voelt zich in ons land als een vis in het water, beheerst het Nederlands in al zijn facetten beter dan menige ‘schoolverlater’ nu, kent onze vaderlandse geschiedenis wél, in tegenstelling tot vele geboren en getogen Hollanders, en dat alles zonder ‘inburgeringscursus’, op eigen kracht, maar ze woont dan ook al vele tientallen jaren in ons land, en we kunnen lezen en schrijven met elkaar, en hebben het goed samen, juist omdat we elkaar voldoende vrijheid laten, elkaar met respect behandelen, en we, elk in ons eigen Europese land, opgroeiden in een tijd waarin de ‘Tucht van de Markt’ ons per saldo binnen de lijntjes liet kleuren, ook al was de ‘Markt’ in haar land wel anders gestructureerd dan in ‘mijn’ Nederland, maar dat soort verschillen bestonden er in Nederland ook tussen de ‘zuilen’.
Al zou ik het willen, dan zou ik de ‘receptuur’ van onze relatie niet kunnen geven. Analoog aan mijn eerdere verhandeling over onze kinderen, waarbij ik niet verder kwam dan het delen van enkele voor de hand liggende inzichten over de opvoeding, zoals die voorheen breed gedeeld werden, maar in deze tijd allerminst vanzelfsprekend zijn, en dat je ook ‘mazzel’ moet hebben. Een onorthodoxe manier om iets te zeggen over het kronkelende pad naar vrede en veiligheid in de wereld, het thema van vijf mei, de dag van de ‘Bevrijding’, in een tijd waarin velen ‘grabbelen’, omdat het niet goed voelt. Maar wat is dat nou precies? Zijn dat die ‘Stupide’ mensen? Of ligt het aan ons? Waar ligt het aan dat we waarschuwen voor die flitspaal, en dat de bestuurders dan vol gas geven? Hoeveel ruimte hebben we nog om de last van de boete af te wentelen met een schouderophalen? Als ik hier schrijf dat de ‘Tucht van de Markt’ ons binnenkort rauw op het dak zal vallen, en de ruimte voor ‘fratsen’ tot min-nul zal beperken, heb ik dan een punt? Ik ben niet degene die Nederland op haar nummer zet, maar degene die worstelt met medelijden, omdat impulsief verzet tegen mensen die waarschuwen geen goede strategie is als je er een gewoonte van maakt. En het geld is op om de schade die daar het gevolg van is te herstellen. Het is op deze manier niet langer een mooi ‘stoer verhaal’, iets wat we ons kunnen veroorloven, maar iets wat richting ‘Darwin Award’ gaat.
Concreet heb ik het dan over alle oorlogen die we de afgelopen vijfentwintig jaar ontketend hebben, tegen beter weten in. ‘Dat moet je niet doen! Dat is ‘Stupid!’ Maar vol gas, en jawel, forse boete. Miljarden door de plee gespoeld. Land verwoest. Honderduizenden vluchtelingen, en evenzoveel doden. Trots op jezelf? En nu is het een oorlog met Rusland, en we geven opnieuw vol gas. Sterker nog, we laten ons inspireren door de meest overmoedige ‘Dare Devil’ in ons midden. Leedvermaak? Nee, medelijden. Dit is niet grappig meer. En nee, net als rond Covid, en Klimaat, Vluchtelingen, Verdraagzaamheid, of de Economie, en andere thema’s die ik hier de afgelopen jaren heb aangesneden zie ik wel hoe iedereen ‘instapt’, maar toch heb ik niet het idee dat ik het ben die ‘Stupid’ is. Ik kan u niet stoppen, maar doe het niet! Hier krijgt u spijt van! Wacht niet tot de 'Markt' ons terugfluit!