Hoeveel geld moet er naar de EU?
Het enige steekhoudende antwoord is: ‘Genoeg om de uitgaven te dekken’. Maar zo werkt dat dus niet in de ‘westerse’ wereld. Na de zoveelste mislukte, geldverslindende ‘top’ over de begroting van de EU merkte de voorzitster van de Europese Commissie op ‘Dit is democratie’. Nee, dat is het niet.
Haar valt in dit opzicht niet veel te verwijten, vrees ik, want zelfs huishoudens werken al veel langer niet meer met een ‘gesloten boekhouding’, waarbij er niet meer wordt uitgegeven dan er binnen komt, en wat overblijft wordt gespaard voor een ‘regenachtige dag’. Omdat overheden tot op grote hoogte zelf kunnen bepalen wat er binnen komt door de burger zwaarder, of minder zwaar te ‘belasten’, werkt het daar al veel langer eerder andersom. Toch is dat niet logisch, en zelfs contraproductief. En met democratie heeft het helemaal niks uitstaande. Sterker nog, het is eerder juist kenmerkend voor een gebrek aan democratie in formeel democratische landen.
Waar een land haar eigen geld drukt, zie je dat die reflex om meer uit te geven dan er binnenkomt nog groter is als de eindverantwoordelijken, na verkiezingen en benoemingen, de eigen achterban willen belonen, en liefst nog wat twijfelaars over de streep willen trekken met cadeautjes. Wat betekent dat men de uitgaven door het dak jaagt, en de belastingen verlaagt. Zie Trump. En Obama en Bush daarvoor als meest in het oog springende voorbeelden in de ‘westerse’ wereld. Maar de hele ‘westerse’ wereld is verslaafd aan ‘stimulus’ sinds de bankencrisis van 2008.
Binnen zekere grenzen valt er iets voor te zeggen dat je de geldkraan opendraait als de economie stagneert, mits je er op toeziet dat het geld dan daar terechtkomt waar het de levensstandaard van de mensen onderaan de ladder op peil houdt, of marginaal verbetert, en het niet wegvloeit naar de allerrijksten, multinationals en banken. Dat klinkt afgrijselijk ‘socialistisch’, maar dat is het niet. De economische doctrine die in het ‘westen’ sinds Reagan en Thatcher populair is geworden dicteert dat je juist de banken en de rijken rijker moet maken, maar die theorie deugt niet. En dan heb ik het niet over de vraag of het moreel en ethisch verantwoord is, maar of het de ‘Wealth of Nations’ ten goede komt, waar ook de rijken van profiteren, of niet. Die theorie is simpelweg onwaar. Vergelijkbaar met de theorie dat de zon om de aarde draait.
Dat is allerminst een pleidooi om dan maar lukraak geld weg te halen bij mensen die meer hebben dan gemiddeld, of om nog eens te kijken of het communistische ideaal niet tóch te verwezenlijken is nu we met de modernste technologie elk individu scherp in de gaten kunnen houden. Zoals Jonathan Aldred in ‘Licence to be Bad’ een Amerikaanse politicus citeert die stelt dat een rijke landgenoot vast liever in een Porsche over een mooie, goed onderhouden weg rijdt, dan in een duurdere Ferrari over een weg vol gaten, verliest ook de rijke burger als het collectief de geest geeft. Al zal ook Aldred moeten erkennen dat als de overheid vervolgens een snelheidslimiet van tachtig kilometer per uur invoert om iedereen te dwingen de trein te nemen, Porsche of Ferrari niks meer uitmaakt. Dan is het niet die weg die iemand zich af doet keren van overheidsbemoeienis. In een andere parabel vertelt hij het verhaal van de schrijvers Kurt Vonnegut en Joseph Heller die elkaar ontmoeten aan boord van een exorbitant jacht van een steenrijke landgenoot. Vonnegut merkt op dat Heller, ondanks zijn ‘bestseller’, ‘Catch-22’, zich nooit zo’n jacht zal kunnen veroorloven. Waarop Heller zegt dat hij iets heeft wat die steenrijke landgenoot nooit zal hebben, en dat is ‘genoeg’.
Ook voor ‘Rijke Landen’ geldt dat het niet noodzakelijk slecht is voor hen zelf als ze ‘belasting’ betalen waar andere landen van profiteren. De hele kwestie is dat geld dat we afdragen, als individu, of als land, goed besteed moet worden. In dat geval is het geen ‘weggegooid geld’, maar een investering. Geld wegsluizen naar ‘oeverloos geklets’ en een ‘waterhoofd’ van niet-gekozen functionarissen, of de aanschaf van militair materiaal om elders regeringen omver te kunnen werpen en terroristen van wapens te kunnen voorzien, is ‘weggegooid geld’. Om niet te zeggen dat het volkomen contraproductief is, en onze ‘Wealth’ in gevaar brengt. Dito met 'regelneven'-wetgeving.
Een opzichtig ondemocratisch orgaan als de EU heeft wel degelijk bestaansrecht, als uitvoerder. Als het orgaan dat zorg draagt voor een goede infrastructuur in Europa, en gelijke wetten op het gebied van de handel, alsmede de coördinatie op zich neemt van het bewaken en beveiligen van de buitengrenzen, waar we allen aan bijdragen, ook als we wat verder van de grens wonen. Daarnaast valt er veel te zeggen voor een coördinerende taak bij de voedselvoorziening, zodat niet één land alle landbouw en veeteelt afbreekt terwijl er geen alternatief is. Of de import van gas als brandstof voor de ‘economische motor’. En voor de EU als het orgaan dat er voor moet zorgen dat niet één van de lidstaten zich ontwikkelt tot ‘belastingparadijs’, waardoor geld van de lidstaten wegvloeit naar megajachten, banken, en postbussen op de Cayman-eilanden, zoals Nederland de afgelopen tientallen jaren heeft gedaan. Dat zijn collectieve belangen. Daar moet een begroting voor worden ingediend, waarna de lidstaten worden ‘aangeslagen’ voor het bedrag dat moet worden opgehoest.
Of je vervolgens kiest voor een ‘progressieve’ belasting, waarbij de breedste schouders de zwaarste lasten dragen, of een ‘flat-tax’ die als een percentage gelijk op alle schouders drukt, is een keuze die je niet per seizoen steeds weer ter discussie moet stellen. Spreek één heldere verdeelsleutel af waar je verder niet aan morrelt, alsmede een ‘accountancy-norm’ om te kunnen berekenen hoe rijk elk land is, en mars!
De problemen waar we nu tegenaan lopen, mede door de ‘Brexit’, is dat allerlei belangengroepen de EU hebben opgetuigd met macht die daar helemaal niet thuishoort. En dat dan gekoppeld aan een ‘feesttent’-opvatting over wie er aan de beurt is om een ‘rondje’ te geven die niet werkt als het feest op z’n eind loopt. De band is al opgehouden met spelen. En als we zo doorgaan, worden we ‘morgen’ wakker met een onwaarschijnlijk grote kater. Maar hoe peuter je dat iemand aan z’n verstand die dronken is van al dat gratis geld dat er de afgelopen twintig jaar doorheen is gejaagd?