Antisemitisme is een groot probleem.
Het is een probleem waar mensen die Joden haten hen, zelfs nu nog, het liefst uit zouden willen roeien. En het is een probleem waar beschuldigingen van antisemitisme de volwassen discussie over misstanden in de maatschappij op voorhand frustreert, of zelfs onmogelijk maakt. Hier op dit blog verwijs ik met enige regelmaat naar Joodse auteurs die dat laatste onderkennen. Waarmee ik echter niet wegkijk van het gegeven dat Jodenhaat bestaat, en sommige mensen, en groepen, een existentiële bedreiging vormen voor Joden.
Hier op mijn blog heb ik een enkele keer melding gemaakt van 'Joods bloed' dat ook bij mij door de aderen stroomt, zoals overigens bij zoveel Nederlanders. Het is een gruwelijke waarheid dat bepaalde rabiate Jodenhaters uit de tijd van de Nazi's ook Joodse voorouders hadden. Waar ik het zelf presenteer in de context van een bijdrage, pretendeer ik niet te mogen spreken voor Joden. Sterker nog, in die gevallen is het consequent mijn standpunt dat de 'typische Jood' niet bestaat, en dat helemaal niemand voor 'de Joden' mag spreken.
Integer onderzoek naar de vraag wie er nou eigenlijk aanspraak kan maken op het 'Jood zijn', en wie niet, geeft geen uitsluitsel. En dan hebben we het over de genetische kant van de kwestie. Wel suggereert dat onderzoek dat velen die claimen Jood te zijn, geen druppel Joods bloed hebben. Als regel verwijzen die mensen dan ook eerder naar het religieuze aspect. Zouden Joden zich hebben ontwikkeld zoals de Christenen en Moslims die in hun voetsporen traden, en in de basis gebruik maken van dezelfde 'boeken', dan zouden ze via pogingen anderen te 'bekeren' nu een andere kijk op de mensheid hebben gehad. Maar je 'bekeren' tot het Joodse geloof kan wel, maar eigenlijk liever niet. Die aanspraak op exclusiviteit voedt het 'uitverkoren zijn', wat invloed heeft op je hele denkwereld.
In de tijd van de diaspora was voor 'Joods zijn' niet zelden een flinke dosis moed nodig. Al wemelt het van de verhalen over Joden aan de diverse hoven die de wereld gekend heeft. Met inbegrip van die van Christelijke en Islamitische landen. Joden werden door de 'Verlichte' vorsten gezien als wijze raadgevers. Joden in mijn eigen genealogische lijn waren zowel huurlingen, die ten tijde van de 'Tachtig Jarige Oorlog' aan de zijde van de Republiek vochten, of als 'Hugenoten' naar ons land kwamen, en 'aanzienlijken' die in Amsterdam hun ruim belegde boterham verdienden als notaris, of in de handel. Vele Joden stonden in die tijd formeel te boek als 'Protestant', of 'Anglikaans'. Alles beter dan 'Katholiek'. Maar één van mijn eigen Joodse voorouders stelde als 'notabele' een lijvig dossier op van alle Joden die zich in Amsterdam hadden gevestigd in die 'Gouden Eeuw'. Iets waar de Nazi's later hun voordeel mee hebben gedaan, vrees ik. Maar het geeft aan dat Joden in die tijd Nederland zagen als een vrijplaats. En wat mij betreft is het dat nog steeds. En niet alleen voor Joden.
In laatste instantie kunnen we die onsmakelijke neiging tot discriminatie slechts achter ons laten als we elkaar nog slechts kunnen zien als 'mens'. Voor mij persoonlijk is dat ook het geval. Kleur, geslacht, ras of religie beïnvloeden mijn oordeel niet. Ik neem er slechts kennis van als een curieus stukje informatie wanneer mensen zichzelf wel langs die lijnen van een identiteit voorzien. Zo raakte ik enkele weken geleden in gesprek met een Fransman en zijn zoon die Moslim waren. Toen het ging over Ajax, ging het ook over Cruijff, uiteraard. Waarop hij mij vroeg of ik wist waar Cruijff vandaan kwam. Nederland. Nee, waar hij écht vandaan kwam! Nederland. Nee! Jood!
Niet begrijpend staarde ik de man aan, en begon te lachen. Hij had het van een vriend die het had uitgezocht. Dus vroeg ik: 'En waar ligt Joodland dan?' Waarop hij mij uitlegde dat hij ook geen Fransman was, en zijn zoon ook niet, hoewel ze beiden in Frankrijk waren geboren en opgegroeid. Ze waren 'Tunesiërs'. Ik haalde mijn schouders op met een 'Wat jij wil', maar benadrukte nog maar eens dat hij voor mij gewoon een Fransman was, en zijn zoon ook. En dat 'Joodland' niet bestond, dus dat Cruijff gewoon Nederlander was, zelfs als hij een Joodse achtergrond zou hebben, wat ik betwijfelde. Waarop het gesprek een curieuze wending nam, omdat hij vervolgens begon uit te leggen dat het geen verschil maakte, Jood, Moslim of Christen. Allemaal hetzelfde 'boek'. En hij had Joodse en Christelijke vrienden.
Wat mij terugbrengt bij mijn uitgangspunt, en dat is dat je mensen moet beoordelen op hun daden, en niet op de kronkelpaadjes die hen daar brengen. En of je trots kunt zijn op je voorouders, of je voor hen moet schamen, straalt niet af op jou. Dat is de essentie van het Humanisme.