Het begint met een goede gedachte.
We zien medemensen die lijden, oorlog in de wereld, vervuiling, bedreigingen voor mens en dier door klimaatverandering, onrecht. Met heel onze ziel en zaligheid willen we die fouten corrigeren. Als wij het zelf zijn die de nadelen ondervinden, petitioneren we de mensen die ons kunnen helpen om barmhartig te zijn. Zijn wij zelf (verhoudingsgewijs) goed af, en ons hart zit 'op de juiste plaats', dan bedenken wij dat anderen helpen voor ons een bescheiden offer is, of wellicht zitten we er zó 'warmpjes' bij dat we de hulp die we overwegen niet eens registreren als een offer. Niet meer dan 'wisselgeld', of waar het niet om geld gaat, of hulp die geld kost, maar om daadwerkelijke hulp in fysieke, of mentale zin, 'krijgen we ook veel terug'.
Critici wijzen erop dat het geven van hulp 'lui' maakt. Wie hulp krijgt, en beseft dat er geen einde aan hoeft te komen als men het 'juist speelt', wordt zo 'zorgverslaafd'. En goede kans dat die 'junkie' de manieren waarop men die hulp kan afdwingen gaandeweg perfectioneert. Let wel! In de ogen van dergelijke critici gaat het als regel nooit over het verlenen van acute hulp of bijstand om levens te redden, alhoewel er uiteraard ook zulke doorgewinterde egoïsten en 'Roof-Kapitalisten' zijn die uitgaan van 'Eten, of Gegeten worden', en die het vieren als iemand voor zijn of haar ogen in de eigen drek omkomt.
Maar wat nou als de hulp een doorslaand succesverhaal is, en degene die we hielpen zich aan het eigen nekvel uit de drek trekt, om ons in veel opzichten te overtreffen? Is diegene dan verplicht om 'het meerdere' te delen met ons? Indien de hulp geen humanitair karakter had, maar de vorm had van een 'investering' met winstoogmerk, dan heeft de hulpverlener recht op (een deel van) de winst. Moet dat wel op voorhand duidelijk zijn gemaakt, en op papier zijn gezet. Betreft het humanitaire hulp, puur vanuit ons 'goede hart', dan kunnen we nergens aanspraak op maken. Ook niet als degene die wij hielpen vervolgens geen 'zaken' met ons doet, maar met andere partijen.
Het voorbeeld dat de meesten, ter illustratie, wel tot de verbeelding zal spreken, is dat van de eigen kinderen. De tijd dat mensen kinderen op de wereld zetten als een 'oudedagsvoorziening' ligt, in ons deel van de wereld, en generaliserend gesproken, wel achter ons. Ja, we hebben collectieve voorzieningen, zoals de AOW, die een 'omslagsysteem' zijn, waardoor de werkenden geld geven aan de gepensioneerden, maar dat heeft meer het karakter van een verzekering dan van hulp. Ook wie geen kinderen heeft, heeft er recht op. Wel de lusten, niet de lasten. En dat we de premie daarvoor kunnen missen is kenmerkend voor onze welvaart. Maar liefhebbende ouders helpen hun kinderen om de doelen die die kinderen gaandeweg ontwikkelen te bereiken. Dat is zo'n beetje de norm. En als ze die doelen bereiken, maken we geen aanspraak op een deel van het inkomen van onze kinderen als een rendement op onze investering. Zelfs in 'familiebedrijven' waar 'de zaak' op enig moment wordt 'overgedaan' aan de kinderen, is het eerder regel dan uitzondering dat de kinderen het bedrijf 'kopen', waarbij de koopsom het pensioen is van de ouders, en de kinderen daarna niet meer 'schatplichtig' zijn.
Er is geen universele norm, maar wel een gedeelde 'Best Practice', gericht op lotsverbetering van de generaties na ons. Wat uiteraard nog wel de nodige spanningen op kan leveren als de ongevraagde hulp die wij verstrekken om die generaties onze idealen op te dringen niet worden gewaardeerd. In de opvoeding is het daarom verstandig om een 'Rode Lijn' te trekken. Vóór die 'Rode Lijn' hebben de kinderen inspraak. Daarna hebben de ouders het nakijken, maar *mogen* ze uiteraard wel helpen, als de kinderen dat waarderen, en mits het die kinderen niet terugvoert naar een afhankelijke situatie, waardoor ze de slaaf van de hulpverlener worden, of waardoor ze geprikkeld worden zich als een verslaafde te ontwikkelen om langs die weg zoveel mogelijk los te troggelen van hun ouders. Ik ben gezegend met kinderen die dat begrijpen.
Vele decennia geleden stak het fenomeen 'Ontwikkelingshulp' de kop op. De goede gedachte was dat wij in het westen welvarend waren, terwijl vele landen en volkeren het zwaar hadden. Maar hebben we het dan over zuivere liefdadigheid? Of zien we het eerder als een investering, en willen we rendement? En hoe organiseren we dat? Want als je een organisatie opzet die de hulp moet verdelen, is het in hun eigen belang dat die hulp geen resultaat heeft, zodat de organisatie niet opgeheven hoeft te worden, omdat de 'kinderen' volwassen zijn, en dankbaar hun eigen weg gaan. Dat laatste is wat in het kapitalisme een 'perfide prikkel' wordt genoemd: Een beloning op falen.
Maar het kan erger. Véél erger.
Ten tijde van de 'Koude Oorlog' zag iedereen die geen poep in de ogen had dat het niet best ging in de 'Sovjet Unie', afgezet tegen hoe wij in het westen, dankzij het kapitalistische systeem, maar dan wel het 'Rheinland-Model', en niet het 'Roof-Kapitalisme' van de 'Wolf of Wall Street'. Dat de 'Sovjet-Unie' zou imploderen stond wel vast, maar wat velen niet beseffen is dat de NAVO-landen daar actief op aanstuurden door een weelde aan ondermijnende activiteiten, met als summum onze keuze om Al Qaida in het leven te roepen om dat proces te bespoedigen. De politici die daarvoor tekenden verkochten het als hulp, alhoewel het moedwillig overbelasten en destabiliseren van een land, waardoor de bevolking lijdt, niet onder de noemer 'humanitair' valt, maar evident ideologisch is ingekleed.
De 'Sovjet-Unie' bezweek uiteindelijk en de ideologen hingen de vlag uit, want nu waren de mensen die onder het Sovjet-juk hadden geleden vrij. Later haalden we dat huzarenstukje nog enkele keren uit, met verschillende 'argumenten', waardoor Libië van het meest welvarende land op het Afrikaanse continent, dat zelf andere landen hielp, verviel tot een tribale 'Failed State' waar ze *letterlijk* slavenmarkten hebben, waar mensen worden verkocht. En in Syrië gaat het, met onze hulp, ook die kant op, nu we daar Al Qaida een 'eigen thuis' hebben gegeven.
Maar wat gebeurt er nou als die ideologisch geïnspireerde bemoeienis met de interne aangelegenheden van een land waar mensen het slecht hebben ertoe leidt dat dat land zich ontworstelt aan de structuur die voor die stagnatie verantwoordelijk was, maar vervolgens op eigen kracht de wegen weet te vinden om niet slechts op eigen benen te staan, maar om boven de hulpverlener uit te groeien? China is uiteraard in deze tijd het meest in het oog springende voorbeeld, maar ook Rusland heeft ons niet meer nodig, en het land vindt oplossingen die welvaart brengen, wat in de NAVO-landen de vrees voedde dat het gepaard zou gaan met hervonden zelfbewustzijn, waardoor het land een bedreiging voor ons in het westen zou kunnen worden. Meer in het bijzonder waar wij in het westen dachten dat wij verder konden als professionele hulpverlener die niet meer hoefde te werken. Als de 'regisseur' van een 'Unipolaire' wereld die zou dansen naar onze pijpen.
In sommige gevallen zagen de hulpverleners die geld staken in landen waar de lonen laag, en de regelgeving absent was, het zuiver en alleen als een investering die hen zelf uiteindelijk nóg grotere rijkdom moest brengen, met aan het eind van dat verhaal een situatie waarin niemand nog iets zou bezitten, behalve zijzelf, wat hen universele macht zou brengen om de wereld vorm te geven zoals optimaal was voor hun eigen 'bottom line'. Hoe het mogelijk is dat mensen met het 'hart op de goede plaats' er niet slechts met open ogen in zijn getuind, maar zelfs vooraan staan om mee te mogen doen bij het overbelasten en destabiliseren van landen die succesvoller zijn dan wij, is voer voor psychiaters.
In het verleden gaf ik herhaaldelijk af op mensen met 'Goede Bedoelingen'. Niet omdat ik hun 'Goede Bedoelingen' op voorhand afwijs. Er zitten goede gedachten tussen, alhoewel sommige 'Goede Bedoelingen' niet goed zijn voor de samenleving als geheel, in mijn optiek. En daar hoort uiteraard de expansie van de NAVO, en het 'omkatten' van de EU tot een politieke, inplaats van een op de vrije handel, en het vrije verkeer (binnen de EU) gerichte organisatie bij. De narigheid is daarbij, dat je de wortels van die ontsporingen kunt volgen tot het moment van de overwinning in de 'Koude Oorlog', en zelfs daarvoor. Wat mij doet verzuchten dat we onwijs hebben zitten pitten. In slaap gesust met 'Media-Pulp' en onzinnige discussies over randverschijnselen. U mag trots zijn op een Hollandse jongeman van 28 die omkomt in Oekraïne, waar hij actief meewerkte aan de poging van de NAVO en de EU om Rusland uit haar verschoning te helpen, en er weer een wingewest van te maken zoals in de tijd van drinkebroer Yeltsin, waarbij Oekraïne (en Syrië) doelbewust werden gebruikt als lokaas, maar ik ben er zeker van dat dit niet goed af gaat lopen, en dat die naïeve Ajax-fan voor niets gestorven is.