De theorie van de ‘Verelendung’ houdt ons voor dat mensen niet van veranderingen houden.
Daar komt het kort gezegd op neer. Aanpassingen, beetje schuiven, ander kleurtje, maar geen radicale wijzigingen. Zo’n ‘Paradigma Verandering’ komt pas tot stand na een hartverscheurende ontknoping met veel leed. Dat is de stelling. Wat de vroege ‘Marxisten’, en latere 'Fascisten', het idee gaf dat ze zich niet alleen niet moesten verzetten tegen verval, maar juist een handje moesten helpen om de hele boel in de soep te laten lopen. In eerdere bijdragen stond ik daar al bij stil. Alsmede bij het gegeven dat de ‘revoluties’ die er uit voortkomen sterk de neiging hebben om door te schieten, en de ‘eigen kinderen’ op te vreten. Van de regen, in de drup.
Gisteren stuitte ik op een bijzonder interessante video van ‘Lotgenoten’, waarin de presentatoren een vraaggesprek hadden met hoogleraar Bob de Wit. Geen ‘huishoudnaam’ die bekend is van ‘radio en televisie’, en het vraaggesprek zelf maakt duidelijk waarom hij niet in elk ‘leuterprogramma’ op de televisie aan mag schuiven. Zijn visie op heden, verleden en toekomst valt buiten de Heilige Consensus. Die visie sluit veel beter aan bij mijn eigen analyse en visie, en hij verwijst ook naar dezelfde ‘bronnen’ die mij al vele jaren inspireren tot deze bijdragen op mijn blog. Enige verschil is dan wellicht dat ik het niet zo heb met ‘revoluties’, en veel liever zou zien dat we dat bloedvergieten en die destructie zouden vermijden. Waarmee ik overigens beslist niet zeg dat Bob de Wit er blij van wordt dat mensen de voorafgaande ellende nodig hebben om tot iets te komen dat beter is dan die ‘Oude Jas’.
De Wit legt zich erbij neer dat de mens niet ‘snel van begrip’ is, laat zich er niet door uit het veld slaan, en is al druk in de weer met het ‘ontwerp’ van een betere samenleving. De focus in zijn visie op de toekomst ligt op het gegeven dat ‘machines’ ons zéér binnenkort hun hielen laten zien, omdat ze de meest ‘intelligente’ entiteiten op aarde zullen zijn, en wat moeten wij dan nog? Het interview vindt u HIER. Jaro Knoppert is als vragensteller duidelijk beter bij de les dan Koen Stam, die moeite heeft met het nemen van afscheid van ‘Links’ en ‘Rechts’, en ‘Bottom Up’ en ‘Top Down’ niet goed kan plaatsen, en niet lijkt te beseffen wat er precies op ons af komt. Althans, als Bob de Wit gelijk heeft. En ik vrees dat hij het goed ziet, alhoewel ik er niet zeker van ben dat die ‘machines’ uiteindelijk veel geduld met ons zullen hebben, als we stuntelend en vechtend alles kort en klein slaan, en verspillen, waarbij we de ene domme keuze na de andere maken, die niet alleen slecht uitpakt voor onze ‘vijanden’, maar ook nog voor onszelf.
Dat laatste is fascinerend. De creatie van voedselschaarste om de planeet te redden; het slopen van dammen en waterkeringen om de natuur te redden; het opblazen van pijpleidingen waardoor aardgas ‘schoon’ van producent naar consument vloeit, om vervolgens LNG te gaan verstoken, waarvan we niet genoeg kunnen bemachtigen/opslaan, waardoor het peperduur is, en vervuilend door de wijze waarop het moet worden aangevoerd; genderverwarring; laboratorium-virussen; overbelaste ‘netwerken’; oorlogen, meervoud, die wereldwijd mensen op de vlucht doet slaan, waarbij miljoenen slachtoffers te betreuren zijn, terwijl de aanleiding met een minimum aan diplomatie opgelost had kunnen worden. En ga zo maar door. De lijst van zelf-destructieve keuzes groeit nog elke dag. Zeker indien je het oog laat vallen op de fenomenale kosten van alles wat overheden elke dag verzinnen aan ‘bezigheidstherapie’ waarvoor we de eerste cent niet (meer) hebben.
In zekere zin is de Wit nog een ‘Laatbloeier’, waar iemand als Ronald Middelkoop natuurlijk al ‘sinds jaar en dag’ verkondigt dat er een ‘Big Reset’ aan zit te komen, en mijn eigen blog lift al vanaf de eerste bijdrage mee op dat verhaal, zij het dat mijn insteek consequent was dat we het niet zover moesten laten komen, en op zoek moesten naar een veel geleidelijker overgang, al was het maar om de ‘machines’ te laten ‘acclimatiseren’ in een vreedzame omgeving, en hen niet het slechte voorbeeld te geven, als u begrijpt waar ik heen wil. Voorzover u hier al lang af en toe inlogt om te lezen wat mij bezighoudt, zult u beseffen dat ik niet het vertrouwen heb dat ‘Top-Down’ conform het ‘WEF’-model ons gaat redden, noch dat ‘Bottom-Up’, met iets wat meer lijkt op ‘Raden Democratie’, bediend door ‘Big Everything’, wat Bob de Wit voor ogen staat, de oplossing is, voorzover landen als bestuurlijk centrum zich zullen moeten schikken naar wat ‘Big Everything’ te bieden heeft, uitgaande van menslievende ondernemers die zich van hun sociale verantwoordelijkheid bewust zijn, en er naar handelen. Sterker nog, ik zie niet meteen het verschil tussen die twee modellen.
Het brengt mij terug bij mijn stokpaardje, dat ‘Goede Bedoelingen’ geen enkele garantie bieden voor ‘Goede Uitkomsten’. En snel toenemende destructieve vaardigheden en capaciteiten, waar ‘Verveelde Mensen’ over kunnen beschikken om orde op zaken te stellen, garanderen dat er niet zo snel een ‘plateau’ bereikt zal worden waarop een ruime meerderheid van de mensheid zich verenigt op een ‘Nieuw Verhaal’ met universele zeggingskracht. In zekere zin dezelfde tekortkoming waar ik over schreef inzake de ‘Vrije Markt’ waar Adam Smith, aan de vooravond van de ‘Industriële Revolutie’, een lans voor brak als een zelf-regulerend systeem met universele toepasbaarheid. Ik wees erop dat Smith, en zijn tijdgenoten die gecharmeerd waren van dat concept van de ‘Vrije Markt’, uitgingen van hun eigen moralistische principes, zoals geïllustreerd in Smith’s ‘andere boekje’, met de passende titel ‘A Theory of Moral Sentiments’. Mijn stelling is dat de ‘Nobele Wilde’ niet bestaat, en dat we allen wel wat hulp kunnen gebruiken om geen ‘volbloed’ egoïst te worden, waar het in mijn vorige bijdrage over ging.
Bovenstaande kanttekeningen moeten mensen die druk zijn met het bedenken van ‘Society 4.0’ niet ontmoedigen, maar waarschuwen om geen ‘Blij in de Wei’-utopie na te jagen die hen verder van huis brengt. Maar bovenal is het zaak dat mensen die zo bezig zijn met de belofte van een betere toekomst niet vergeten dat die er niet komt als we op weg daarnaartoe onszelf vernietigen. Er schuilt een gevaar in acceptatie van dat wat nu al slecht is, en nog slechter ‘moet’ worden, om het Paradijselijke vervolg te bereiken.