De term 'Forever War' verwijst niet langer alleen naar een science-fiction roman van Joe Haldeman uit 1974, maar naar de nog altijd groeiende reeks gewapende conflicten in de wereld waarbij de NAVO zich manifesteert als internationale politieagent.
Zoals de vermaarde Amerikaanse journalist Matt Taibbi betoogt, is daar in de Verenigde Staten nu de 'Forever Coup' het gevolg van. Als u het gevoel heeft dat een cynische regisseur dat 'Grote Complot' zo heeft bedacht, dan bent u mij kwijt. Ongeacht of u meent dat het 'De Vrijmetselaars' zijn, 'De Joden', 'De Blanke Man', of 'De Russen', of welke andere populaire groep kwade plannenmakers dan ook. Het valt onmogelijk nog te ontkennen dat er geen gebrek is aan lieden die met snode plannetjes rondlopen om de macht naar zich toe te trekken. Maar een centrale leiding kan ik niet ontdekken.
In die snel groter wordende chaos wordt het, zoals Taibbi ook betoogt, steeds lastiger om te zien wie er aan de winnende hand is, en wat zijn of haar 'programma' is. Het politieke landschap versplintert, en het eind van het liedje is een 'Failed State'. Een terugkeer naar de tijden van feodaal bestuur. Clans die ad hoc allianties sluiten langs onvoorspelbare lijnen. Waar u een nonchalant schouderophalen kunt verwachten als dat beeld geschetst wordt, had u in het verleden te maken met een 'revolutionair' die de 'bestaande orde' omver wilde werpen, in de hoop dat de nieuwe orde ons het Walhalla binnen zou leiden. Of u had te maken met een 'Roofkapitalist' op de extreem rechter vleugel die zijn zinnen had gezet op een terugkeer naar het 'Recht van de Sterkste', waarbij het eigen 'exceptionalisme' nadrukkelijk op de voorgrond trad. Inmiddels wemelt het van de mensen die hun schouders ophalen.
Dat NAVO-land Turkije 'op de vuist' gaat met andere NAVO-landen die in de regio actief zijn, hoewel ze er niets te zoeken hebben, is de prelude van een veel grotere ontwrichting die voor de deur staat. De 'Brexit', en diepgaande verdeeldheid binnen Europa, tussen 'Oost' en 'West', en 'Noord' en 'Zuid', zijn het niveau van de dialoog al geruime tijd ontstegen. Ambities die de weerstanden alleen maar doen toenemen worden niet nog eens tegen het licht gehouden, maar op de spits gedreven. Aan de hand van de media, die voor hun 'bottom line' wel moeten 'rellen', en de natuurlijke bondgenoten zijn van rellende 'actievoerders', die gevoed worden door 'wetenschappers' die hebben 'uitgerekend' of je beter een 'Molotov-Cocktail' kunt gooien, of een petitie aan moet bieden, graven we ons eigen graf.
Wie op zoek gaat naar een samenhangende, en realistische visie op de toekomst, komt niet uit bij politieke partijen, en commentatoren. Ook het merendeel van de wetenschappers overziet het geheel niet, en kan u slechts 'voorrekenen' hoe bepaalde initiatieven op zijn, of haar specialistische terrein zullen uitpakken. Daarbij gebeurt dat 'voorrekenen' in vrijwel alle gevallen op basis van 'modellen' die ondeugedlijk zijn. Of het nou over 'Grote Grazers' in het gebied van de 'Oostvaardersplassen' gaat, of over zoiets simpels als de oversteek per zeilboot van Engeland naar New York om het Klimaat te redden gaat, of houtsnippers in je elektriciteitscentrale. Wie rekent, moet overrekenen.
De 'Forever War', en de 'Forever Coup' zijn het gevolg van serieuze denkfouten bij de 'Dromers'. Niks mis met dromen over een betere wereld. Het is uiteindelijk de enige manier om het lot van de mens structureel te verbeteren. Maar om een droom te verwezenlijken moet die haalbaar zijn, en moet er een solide draagvlak voor zijn. De derde eis is dat het draagvlak zelf gestoeld is op overtuiging. Iemand moet niet murw gebeukt, moe gestreden, apathisch gedrogeerd, onverschillig gemaakt, onnozel, of omgekocht instemmen. Een hedendaagse variant van onnozelheid is het blinde vertrouwen in de 'deskundigen'. Deskundigheid is bij mij geen vloek, maar het is essentieel dat we weten waar de deskundigheid van iemand ophoudt als we om advies vragen. Daarnaast is het zaak deskundigen ter verantwoording te roepen als blijkt dat hun product in de categorie 'Beun de Haas' valt. Dat geldt niet slechts voor uw tweedehands auto, maar net zo goed voor de predicties over ontwikkelingen in de wereld, of de legitimiteit van ingrepen die het gezonde verstand tarten.
'Groep de Mos' is afgefikt, maar als ik hem bij Jeroen Pauw zie en hoor, ben ik er vrij zeker van de gemiddelde Nederlander wel gevoelig is voor zijn betoog. Als 'Loco Burgemeester' genoot hij in de stad meer vertrouwen dan mevrouw Krikke, die per parachute op het Haagse pluche landde, 'want vrouw', en die nu weer met wachtgeld op zoek kan naar de volgende parachutebaan. Richard de Mos is niet mijn politieke vriend, maar ik begrijp het als zijn aanhang te hoop loopt tegen de machten die hem van de weg hebben gereden, nadat duidelijk werd dat Krikke definitief door het ijs zou zakken, omdat onder haar verantwoordelijkheid bijna heel Scheveningen was afgebrand. En ja, 'heel' Nederland begrijpt het als je zegt dat je giften van 'Well Wishers' aanneemt, als jouw lokale politieke groepering geen subsidie krijgt, en de 'establishment' partijen wel, zolang dat geld niet in jouw broekzak verdwijnt, en het niet komt in de vorm van een appartement voor de partijleider, of vliegreisjes in privévliegtuigen van je vrienden.
Dat machtige politieke 'beesten' gruwen bij het idee dat iemand als de Mos waarnemend burgervader van de Hofstad zou worden, dat begrijp ik. Maar wat Matt Taibbi over Trump schrijft gaat hier ook op.
'My discomfort in the last few years, first with Russiagate and now with Ukrainegate and impeachment, stems from the belief that the people pushing hardest for Trump’s early removal are more dangerous than Trump. Many Americans don’t see this because they’re not used to waking up in a country where you’re not sure who the president will be by nightfall. They don’t understand that this predicament is worse than having a bad president.'
De problemen begonnen niet met Trump, of de Mos, maar met reguliere politici van gevestigde partijen die consequent niet deden wat ze tijdens de verkiezingen hadden beloofd. En niet uit konden leggen waarom niet. Of die na de verkiezingen naast hun publieke agenda ook nog een geheime agenda bleken te hebben. Of die met een verwijzing naar 'Europa' impopulair beleid erdoor drukten, zodat ze zelf niet konden worden aangesproken op beleid dat wel degelijk door hen was geïnitieerd, maar waarvoor de draagkracht onder de bevolking, en zelfs hun eigen kiezers, ontbrak.
Toch wil niemand dat het één groot 'Gotham' wordt, waar 'Jokers' zich afreageren op een machtige bovenlaag die de problemen over zichzelf afroept door de 'menselijke maat' buiten de deur te zetten. En nee, het komt niet vanzelf goed als iedereen eerst maar net zo denkt als U, of als ondergetekende. En nee, het is geen goed idee om nog wat meer kolen op het vuur te gooien, omdat de veilige haven in het zicht is. Gas terugnemen, en wat los aan dek ligt vastsjorren, want er komt zwaar weer aan. En met 'Forever'-belegeringen, en hopen dat tegenstanders het op enig moment vanzelf opgeven, wordt het alleen maar erger.