Ons logisch denkvermogen, een unieke kwaliteit in het dierenrijk, voorzover we weten, is een zegen als we er op gepaste wijze gebruik van maken.
Het is echter een regelrechte ramp als we onszelf wijsmaken dat we moeten denken in 'oplossingen'. Met de regelmaat van de klok schrijf ik hier bijdragen over complexe problemen die we simpelweg niet aan kunnen, en de gevolgen als we in onze hoogmoed desondanks menen van wel. Nagenoeg altijd duikt dan de 'consensus wetenschap' op als de gangmaker, ondersteund door juristen als de 'nuttige idioten'.
Recent somde ik enkele opmerkelijke ontsporingen op, met steeds de slotzin: 'Je kunt het niet, blijf er dan ook af!' Helaas werkt het voor de mensen die ik tracht aan te sporen om een stap terug te doen nagenoeg onveranderlijk averechts. Ze gooien zelfs nog wat extra kolen op het vuur, of ze gaan naarstig op zoek naar de 'expert' die hen gaat helpen om het probleem waar ze mee worstelen de wereld uit te helpen. Hoogmoed komt voor de val, en in mijn bijdragen tracht ik tevens onvermoeibaar de samenhang in beeld te brengen met 'Goede Bedoelingen'.
We hebben allemaal voorbeelden uit de dagelijkse praktijk, en de media verdrinken ons in voorbeelden op landelijke, Europese, of mondiale schaal. De kern van mijn kritiek hier komt er op neer dat je, voordat je iets doet, loepzuiver moet weten wat de oorzaak is van een probleem. Geen 'mitsen' en 'maren'. En als dat niet het geval is, en je dus zult moeten experimenteren, laat dan de 'Markt' zijn werk doen. En bedenk dat gunstige resultaten geen bewijs vormen voor de werking van die aanpak die dat resultaat genereerde, omdat alles rondom die aanpak voortdurend in 'flux' is, en wat vandaag werkte, veroorzaakt morgen een regelrechte ramp. Dito waar iets voor de één werkt als een zonnetje, terwijl de ander erdoor van de regen in de drup terechtkomt.
Jongeren, zo melden onderzoekers, zien er geen gat meer in. En vooral meisjes zijn niet blij. Terwijl alles en iedereen in ons deel van de wereld hen vrij baan geeft, 'positief discrimineert', aanmoedigt om 'hoger' te reiken, en jubelt over de resultaten, in de veronderstelling dat het hen gelukkiger zal maken. Uitgaande van de stelling dat meisjes en vrouwen in het verleden ongelukkig waren. Als ze dat niet uit zichzelf zeiden, dan werd het hen ingepeperd, omdat ze 'kansen' hadden laten liggen, danwel moeten krijgen. Ik ben daar niet zo zeker van, en ik zie in deze onderzoeksresultaten dan ook de bevestiging van mijn scepsis. Maar………
Tegelijk zijn er wel degelijk vrouwen (en capabele mannen) die ten onrechte weg worden gehouden bij functies waarvoor ze 'geknipt' zijn, als gevolg van tal van vooroordelen. Te klein, te groot, verkeerde kleur van de huid, verkeerde 'land van herkomst', verkeerd 'accent', te jong, te oud, vrouw, of man, 'trans', hetero of homo. Maar dat los je niet op met wetgeving, en al helemáál niet door groepen met klachten voor te trekken, of hen een 'complex' (minderwaardigheid/meerderwaardigheid) aan te praten. Sterker nog, hoe meer 'LHBTI++++' geneuzel, waarbij mensen wordt geleerd dat ze 'uit de kast moeten komen' als iemand die door zijn, of haar libido en complexe gevoelens 'gedetermineerd' is, en hulp nodig heeft, hoe groter de catastrofe. Ik begrijp de 'Goede Bedoelingen', maar dat het averechts uitpakt verbaast mij helemaal niks. En uiteraard kunnen degenen die lopen te leuren met het beleid dat de oplossing zou moeten zijn niet erkennen dat ze de plank finaal mis hebben geslagen, dus verdubbelen ze hun inzet, geven ze de 'schuld' aan 'covid', 'prestatiedruk', de 'klimaatverandering', 'Baudet', of 'Poetin', met als gevolg een escalatie van de problemen tot een regelrechte crisis.
Vanwege de kans op huidkanker, door het type huid, drukte een huidarts mij in het verleden op het hart om eens per jaar voor controle naar een specialist te gaan. Puur preventief. En bij klachten niet te lang te wachten. Ik erken dat je kunt redeneren dat het advies 'self-serving' is om de specialisten werk te bezorgen, indien zo'n preventief onderzoek objectief gezien geen meerwaarde heeft. Zelfde discussie bij elk voorstel om middels 'bevolkingsonderzoek' vroegtijdig bepaalde ziektes en aandoeningen op te sporen. Controle bij de tandarts vinden we inmiddels vanzelfsprekend, ook al hebben we nooit iets. Maar een bevolkingsonderzoek om vroegtijdig bepaalde vormen van kanker, of hartfalen op het spoor te komen, leidt tot discussie.
Omdat ik niet ongevoelig ben voor het argument van kosten versus baten, heb ik de controles bij de huidarts de afgelopen 'covid-jaren' van de agenda geschrapt. Maar nu het weer rustiger is, ging ik op speurtocht uit om te achterhalen waar ik terecht zou kunnen, en hoe lang de wachttijd zou zijn. Waar wachttijd in mijn optiek staat voor 'maatschappelijke belasting', en ik vond een kliniek waar ik binnen vijf dagen terecht kon, wat voor mij staat voor een lage werkdruk. Ik kon via het internet een afspraak maken. Bepaalde kosten die het gevolg zouden kunnen zijn van een behandeling zijn op de verzekering te verhalen, maar dan was een 'verwijsbriefje' van de huisarts nodig. Omdat ik verder geen medische klachten heb, betaal ik het onderzoek hoe dan ook zelf, maar als er 'handelingen' nodig zijn wordt het anders, en de kliniek adviseerde om een 'digitale verwijzing' aan te vragen, wat in feite een formaliteit is, en in een handomdraai geregeld is, als de huisarts meewerkt.
Daar bleek de huisarts echter anders in te zitten. Het betreft een klein 'collectief', en op mijn elektronische verzoek via de website om mij zo'n 'digitale verwijzing' te doen toekomen, kreeg ik als reactie dat ik mij beter door de huisarts zelf kon laten onderzoeken, ook om de maatschappelijke kosten te drukken. Maar een huisartsenbezoek verhoogt de maatschappelijke kosten alleen maar, ook omdat die 'huisartsenpost' bepaald geen gebrek aan werk heeft, en het mij niet eens lukte om de assistente aan de telefoon te krijgen, waardoor ik mij gedwongen zag er even heen te lopen. Op zich voor mij een kleine moeite, maar niet voor iedereen. Dat was op maandag, met een afspraak op woensdagmiddag, wat alsnog een verwijzing opleverde naar de huidarts voor twijfelplekjes. Die ging echter niet direct op de post vanwege drukte, maar vrijdag zou de kliniek de verwijzing ontvangen, waarna ik op maandag, na een volle week vertraging, met de nodige extra kosten, alsnog de kliniek kon bellen voor een afspraak.
Voor de goede orde: Ik heb het volste vertrouwen in mijn huisarts, en kan mij geen betere wensen. Dat ze een drukke praktijk hebben is logisch. En zoals ik hierboven schetste dacht ik met hen mee, terwijl de huisarts meedacht met de 'maatschappij', en tot de diametraal tegenover mijn keuze gelegen oplossing kwam. Uiteraard heb ik het consult zelf niet belast met een discussie die helder had kunnen maken waar we anders naar het probleem keken, en wellicht zijn er overwegingen die ik zelf over het hoofd zie. Omdat ik plannen heb die op gespannen voet staan met verder uitstel, werd op mijn beleefd aandringen de verwijzing alsnog vandaag geproduceerd en verzonden, wat nog onderstreept dat de goede wil er zeker is.
'Meedenken' kan geen kwaad. Ik doe hier niet anders. Maar het gevaar is dat je een onmetelijk complex probleem opknipt in voor jou behapbare brokken, vervolgens 'Eureka!' roept, en aan de slag gaat. En dan loopt het in het honderd. Operatie geslaagd, patiënt overleden. Maar je had 'Goede Bedoelingen'. Daar schiet de patiënt echter niks mee op. En als de bijkomende kosten ook nog eens explosief stijgen, spannen we het paard achter de wagen.
Samengevat pleit ik ervoor te streven naar bewust levende, verantwoordelijke, volwassenen medemensen, die niet in een reflex keuzes maken, en weg blijven van de aandrang om voor anderen te beslissen. In zo'n omgeving komt ons logisch denkvermogen het best tot zijn recht. De introductie van kennis uit andere disciplines is niet altijd een verrijking voor de beroepsbeoefenaar. Een arts is geen econoom, en een econoom is geen arts. Een 'zielenknijper' is geen maatschappelijk werker, of burgemeester. Bepaalde additionele vaardigheden maken sommigen met een zeker beroep beter, in het bijzonder als ze door die grotere kennis begrijpen hoe complex sommige problemen in werkelijkheid zijn.