Is 'alles elektrisch' de oplossing?
Elektriciteit is een 'energiedrager'. Via een omzetting waarbij warmte vrijkomt, kan het gebruikt worden om ons voort te bewegen, ons huis en de straat te verlichten, communicatie over grote afstand mogelijk te maken, en apparaten te voeden die ons productiever maken. Of we kunnen die warmte direct gebruiken als warmte.
Waar we elektrische apparaten laten draaien, en de lampen laten branden, betekent het dat we onze omgeving minder snel aanvullend hoeven te verwarmen. Maar waar die warmte die wordt geproduceerd juist teveel van het goede is, kan elektriciteit ook apparaten voeden die voor verkoeling zorgen.
Elektriciteit is niet meer weg te denken uit onze moderne samenleving. Waar Amerika, met Nederlandse hulp, de nucleaire industrie in Iran platlegde, of waar ze in Venezuela het complete netwerk van elektrische opwekking en distributie via 'cyberwarfare' aanvielen om 'Regime-Change' te bewerkstelligen, haalden ze hun inspiratie wellicht bij George Carlin. Niet dat die cabaretier de bedoeling had hen op gedachten te brengen, maar zo gaan die dingen. Waarschuwingen voor naderend onheil, worden door machtswellustelingen begrepen als een 'opportunity'. Wat je in een economisch model kunt gieten om uit te komen bij een overzicht van 'opportunity costs'. Maar u zult begrijpen dat economische modellen in dit verband niet het prisma vormen waardoor ik zelf naar de problematiek kijk, als u mijn vorige bijdragen heeft gelezen.
Het probleem met modellen in het algemeen, is wat men weglaat. En de 'aannames' die men substitueert om geen totale kolder als uitkomst te krijgen.
Mijn stelling op dit blog is dat de 'alles elektrisch'-lobby niet eens een poging doet om een 'model' te bouwen, waardoor het wemelt van de 'losse eindjes'. Er staat wel stroom op die 'losse eindjes', en de vonken spatten eraf. Kortsluiting die het complete 'alles elektrisch'-circus zonder stroom zet lijkt een kwestie van tijd.
Vóórdat je die 'alles elektrisch'-droom zelfs maar aan kunt prijzen als een alternatief, zal je jezelf ervan moeten verzekeren dat je de capaciteit hebt om aan de vraag naar stroom te voldoen, dat die capaciteit honderd procent betrouwbaar is, en dat het netwerk de vraag aankan. Niet alleen onder normale omstandigheden, maar juist op momenten waarop er een piek in de vraag is. Hoe minder flexibel je distributie-netwerk, hoe belangrijker het wordt wat de piekbelasting zal zijn. Als je daarin faalt, krijg je 'George Carlin'-toestanden, zelfs zonder een 'cyberaanval' of een 'virus'.
Een 'mix' van producenten, wind, zon, nucleair, 'traditioneel', en lokaal opgewekt via panelen op uw huis, en centraal onder verantwoordelijkheid van de overheid, maakt de berekening oneindig complex en het 'afbreukrisico' navenant groter. In alle gevallen schreeuwt 'alles elektrisch' om een centrale regie die haaks staat op alles wat maar naar 'vrije markt' ruikt. Een land kan het zich niet veroorloven dat haar energievoorziening gegijzeld wordt door één louche speler. Dat is het argument tegen 'Russisch gas', maar als je naast gas nog de optie hebt van elektra, of olie, of een andere leverancier, is de problematiek van een andere orde van grootte dan wanneer je een 'alles elektrisch'-economie bent. Daarbij is het met elektra zo, dat één strategisch geplaatste 'speler', met het overhalen van één schakelaar, een compleet land zonder stroom kan zetten. We zagen dat ook, op bescheiden schaal, toen Oekraïne de kraan dichtdraaide waardoor Russisch gas het oostelijke deel van Europa niet meer bereikte, in de tijd vóór 'Northstream' en 'Southstream'. Maar toen waren er nog alternatieven. Waaronder méér Nederlands gas, waar bepaalde bedrijven en oligarchen leuk aan verdiend hebben, terwijl wij nu met de rekening, en lege gasvelden zitten.
De enige manier om 'alles elektrisch' te realiseren, is nationalisatie van het complete netwerk, inclusief leveranciers, en zorgen voor ruim voldoende overcapaciteit, en 'bypasses' in het robuuste netwerk, dat extreem goed beveiligd moet worden tegen sabotage en 'cyberaanvallen', met volop 'redundancies' op alle niveaus, tot aan de 'voordeur' van de gebruikers, en dán pas 'alles elektrisch' uitrollen. Zelfs zonder sluiting van bestaande centrales vergt dat een fenomenale investering, en radicale omzetting van het denken over 'eigendomsverhoudingen' en 'vrije markt'. Het onteigenen van de 'Vattenfalls' en de 'Lianders' van deze wereld zal nog héél wat voeten in de aarde hebben. Het is tevens een koude douche voor de 'Vattenfall'-lobby in de vorm van 'activisten', die dan verder niet meer nodig zijn, en iets nuttigs kunnen gaan doen met hun leven.
Zo zit de 'alles elektrisch'-lobby er niet in. Dat was niet de uitkomst van de 'rondetafel-conferenties' onder regie van de 'Blairites' van deze wereld. Het heeft, voor alle duidelijkheid, niet mijn voorkeur, die centraal geleide 'energiefabriek' in het hart van onze economie. Ook al omdat wat ik voorstel onvermijdelijk is binnen dat concept van 'alles elektrisch', als je wilt voorkomen dat het eindigt in tranen. Maar de kosten daarvan zullen het hele 'Deltaplan' doen verbleken, terwijl de subsidie via de gaswinning er nu niet meer is, wat maakt dat het knap lastig te verkopen zal zijn. De winst voor het klimaat is daarbij 'min nul', naar mijn stellige overtuiging. Met een forse 'min' bovendien. Of het milieu erbij gebaat is, moet u niet aan de tegenstanders van '5G'-netwerken vragen, vrees ik. Want straling en elektra zijn onverbrekelijk met elkaar verbonden. En een veelvoud aan bekabeling om ervoor te zorgen dat al onze Tesla 's-ochtends weer over een volle batterij beschikken, ons huis lekker warm blijft, de lichtjes in de kerstboom branden, en u thee of koffie kunt zetten voor het ontbijt, terwijl u naar 'GoedeMorgenNederland' kijkt voor het laatste 'Shownieuws', zal de hoeveelheid straling spectaculair doen toenemen. In het bijzonder als u in de buurt woont van de kabels die de 'elektrische vliegtuigen' moeten opladen. Goede kans dat u dan kunt besparen op de verlichting, omdat u en uw kinderen zelf licht geven.
Er bestaan vage plannen voor 'decentrale opwekking', zoals in de Sahara. Maar zeker nadat Rutte en de zijnen Libië 'bevrijd' hebben, zult u wel begrijpen dat daar nogal wat haken en ogen aan zitten. In het bijzonder als u het afzet tegen de noodzaak zo'n 'solar farm' te nationaliseren, wil je voorkomen dat je als land gegijzeld wordt. Vooralsnog is de Sahara niet ons grondgebied, volgens de Bos-Atlas. Verder is er nog het probleem van de grondstoffen. Zon en wind zijn gratis, en onbetrouwbaar, luidruchtig, en brandgevaarlijk. Maar voor zonnepanelen en windmolens zijn grondstoffen nodig. Waaronder een aantal tamelijk zeldzame grondstoffen. Die kunnen niet gewonnen worden zonder 'uitstoot', en de verwoesting van de lokale 'habitat' van zeldzame kevers en mossen, en het kappen van bossen, om van de habitat van de mensen die er wonen nog maar te zwijgen. Bezin, voor het begin.