Als een onderwerp controversieel is, moet je erover kunnen, willen en mogen praten, maar moet je besluiten voor je uit schuiven tot de controverse is opgelost.
Op het moment dat een besluit valt, is er geen controverse meer, en dient dat besluit te worden uitgevoerd en/of moet er toegezien worden op handhaving. Iedereen heeft zijn 'marsorders', en klaar. Wat niet betekent dat iedereen ook overtuigd zal zijn, maar het draagvlak moet omvangrijk zijn, en het besluit zelf moet elke onduidelijkheid wegnemen, anders wordt het een puinhoop. Belangrijkste criterium is derhalve dat het besluit uitvoerbaar moet zijn. Voorbeeld: Je kunt pas beslissen dat heel Nederland 'van het gas' moet, als je de 'nodes' voor de alternatieven hebt uitgerold. Ander voorbeeld: Je kunt pas beslissen de grenzen wagenwijd open te zetten voor vluchtelingen, asielzoekers en mensen zonder perspectief in eigen land als je de 'opvang' geregeld hebt. Niet slechts de huisvesting, maar elk aspect dat voor problemen zou kunnen zorgen waardoor de welvaart, en het welzijn in het land gevaar loopt.
Derde voorbeeld: Je kunt pas besluiten nemen over de 'stikstofuitstoot' (en vergelijkbare 'uitstoot'), als je precies weet wat daarvan de gevolgen zijn voor de burgers en bedrijven, hoe je de problemen op gaat lossen, en of daar geld voor is. Vierde, en voorlopig laatste voorbeeld: Je kunt je niet hals-over-kop, op grond van sentimenten en leugens, in een oorlog ver van huis storten, en roepen dat je niet opgeeft voordat de eindoverwinning veilig is gesteld, om er daarna achter te komen dat je in het zand zal bijten.
Eigenlijk kun je best stellen dat geen enkel onderwerp dat onze volksvertegenwoordigers bezighoudt vrij is van controverses. Dat komt niet exclusief omdat er verschillend wordt gedacht over de uiteenlopende onderwerpen, maar ook omdat er wordt gegrossierd in machtsspelletjes, en partijen proberen hun wil er zonder debat door te drukken door de hele zaak opzettelijk in het honderd te laten lopen, waarna hun 'oplossing' klaarligt om te worden geïmplementeerd, terwijl de rest nog bij moet komen van de schok.
Voor kiezers is het al heel lang bijna onmogelijk om zich een goed beeld te vormen van wat ze terugkrijgen voor hun stem, indien de partij waar zij op gestemd hebben geroepen wordt om deel uit te maken van de regering. Dat komt omdat partijen zich tijdens de aanloop naar de verkiezingen profileren als het uithangbord voor bepaalde, min of meer scherp omlijnde 'issues', uitgevent in hapklare brokken en pakkende 'one-liners', die vervolgens van tafel worden geveegd tijdens de 'Formatiebesprekingen', en wat er daarna tevoorschijn komt is onherkenbaar. Neem de 'Groen-Links/PvdA' combinatie, die geheel voorspelbaar 'Milieu/Klimaat' en 'Arbeid' op het affiche heeft staan. En als ze in de regering terechtkomen, krijg je oorlog met Rusland, wat slecht is voor het milieu en het klimaat, en slecht voor de arbeider. Hoe kan dat?
Onderwerpen die voor de 'smaakmakers' in de partij een top-prioriteit zijn, maar controversieel onder de leden en beoogde kiezers, worden moedwillig uit beeld gehouden om voor de hand liggende redenen. Maar de 'smaakmakers' in de andere partijen weten wat voor vlees ze in de kuip hebben, en zolang ze elkaar 'laten leven' in campagnetijd, 'I'll scratch your back, if you scratch mine', weten ze van elkaar dat de thema's op de affiches tijdens de 'Formatie' niet aan de orde komen. Daar gaat het er alleen nog om welke zeloten in eigen kring ze met een 'Functie Elders' van het schaakbord moeten vegen voor het spel om de knikkers kan beginnen.
Twee geschoffeerde politici die bij de vorige verkiezingen nog deel uitmaakten van het CDA, Pieter Omtzigt en Mona Keijzer, staan nu op het affiche van de belangrijkste 'smaakmakers' bij de komende verkiezingen. Omtzigt als het gezicht van de partij waarvan hij tevens lijsttrekker is, met als fundament onder het partijprogramma een compleet boek over de noodzaak om een 'Nieuw Sociaal Contract' in het leven te roepen om het vertrouwen van de burger in de politiek te herstellen. Keijzer als de 'beoogde premier' voor het geval BBB het kunststukje van de Statenverkiezingen herhaalt, en als 'King-Maker' uit de bus komt. De 'peilingen' wijzen vooralsnog niet in die richting, maar vergeet die 'peilingen' als ze voor een partij als de 'Groen Links-PvdA'-combinatie een spreiding laten zien van twintig tot achtentwintig zetels. Noem je dat een peiling? Wie heeft er geld over voor dat soort fröbelwerk?
Controversieel is het juiste woord om alles omtrent het politieke spektakel te omschrijven. Met inbegrip van wat nou precies de 'Functie' is van die peilingbureaus, en of we niet beter af zouden zijn als die met een 'Functie Elders' buiten de studio werden gehouden. Ga maar peilen hoe diep de sloot achter je buitenhuis is. Kiezers die het gehad hebben met het bedrog voelen zich vaak aangetrokken tot 'One Issue'-partijen, omdat die gegarandeerd in de oppositie belanden, en vanuit de oppositie de longen uit hun lijf kunnen gillen over dat ene agendapunt, zonder dat iemand aandacht aan hen schenkt, behalve de pers als ze een bliksemafleider nodig hebben die moet verhullen wat een chaos het is in 'Den Haag'.
Ons systeem leent zich niet voor het verschaffen van helderheid vooraf, helaas. 'Als je op ons stemt, gaan we met die en die partij regeren, en dan is dit ons gezamenlijke programma' is wel een enkele keer gesuggereerd als een verbetering, maar dat levert geen krediet op. De kiezer kan niet zo goed omgaan met het idee dat controversiële onderwerpen waar hij of zij mee getrouwd is, 'op ijs' gaan, en wijkt dan uit naar een partij die belooft daarvoor te zullen strijden, ook al is het op voorhand zeker dat die partij niet in de buurt gaat komen van verkiezingsmacht. Ik ben zelf een 'strategische' kiezer, en heb hier op dit blog wel een lans gebroken voor deze of gene kansloze 'splinter' om een bepaald 'geluid' door te laten klinken in de Tweede Kamer. Maar nu komt het er op aan een partij te kiezen die bereid is de eigen hobbies aan de kant te schuiven, om schoon schip te maken, en het fundament te herstellen dat door opeenvolgende coalities onder aanvoering van Mark Rutte en de VVD vakkundig gesloopt is.
Vrede, voorspoed en welzijn voor het Nederlandse volk, herstel van het 'huishoudboekje', en alle controversiële onderwerpen 'op ijs', om tijd en energie te hebben voor de hoofdzaken. Ik wil graag van de verschillende partijen horen dat ze bereid zijn afscheid te nemen van de oorlog van de NAVO in Oekraïne, en de 'WEF'-agenda van de EU. Maar ik vrees dat ik daarvoor 'tussen de regels door' moet leren lezen waar het de 'smaakmakers' bij de komende verkiezingen betreft, of anders uit zal moeten wijken naar een partij die grote kans loopt om in de oppositie te verdwijnen. Zij het dat niemand op dit moment nog zicht heeft op wat de verkiezingen ons zullen brengen. Het zou voor de Nederlandse politiek een zegen zijn als die oorlog in Oekraïne al vóór november beslecht is, of dermate uitzichtloos dat iedereen beseft dat we daar 'goed geld' achter 'slecht geld' aangooien, en het lijden van de bevolking nodeloos verlengen.