Waarom is ons land, in korte tijd, zo'n intolerant land geworden?
Aanklachten tegen medemensen, petities richting de politiek om hele groepen te verbieden, of het zwijgen op te leggen. 'Cordons Sanitaires'. 'Talk to the Hand!' Vluchten in je 'Safe Space', je echokamer. Vingers in je oren, ogen dicht, en hard zingen om niets te zien en te horen. Elkaar voor 'Rotte Vis' uitmaken op de 'sociale media', en in felle woordenwisselingen elders.
In eerdere bijdragen over dit thema stelde ik al dat tolerantie in eerste instantie verwijst naar het individu. Elk 'materiaal' kun je testen in het laboratorium, onder geijkte condities, om de tolerantie van dat materiaal vast te stellen. Wanneer smelt het? Wanneer brandt het? Wanneer bevriest het? De waarden die men vindt kun je vervolgens terugvinden in de literatuur, en op grond daarvan kun je bepalen of een materiaal bruikbaar is in een zekere toepassing. Verander je de condities, dan veranderen de 'eigenschappen'.
Tegen die achtergrond stond ik hier ook al vele malen stil bij het verschil tussen 'Law Based', en 'Rule Based'. 'Law Based' is star. Uitgaande van laboratoriumcondities. Exact die temperatuur. Die luchtvochtigheid. Die luchtdruk. Anders weet je nog niks. Bouw je je brug, breekt hij spontaan in tweeën, omdat het materiaal bij die atmosferische omstandigheden niet die sterkte heeft die je gemeten hebt in je laboratorium onder geheel andere omstandigheden. Dat het materiaal 'als regel' sterk genoeg is, volstaat niet, tenzij je een beetje loopt te klooien zonder dat het kwaad kan.
Een gemeenschap heeft 'Wetten' nodig om niet bij het eerste briesje te bezwijken. Die 'Wetten' sluiten niet nauw aan bij uw, of mijn individuele tolerantie. Het zijn 'harde' grenzen die gesteld worden aan uw en mijn gedrag, anders zijn het geen 'Wetten', maar 'Regels'. Die 'Wetten' zijn, als het goed is, weloverwogen, maar niet universeel passend tot stand gekomen. Ze zitten vol met arbitraire keuzes. Achttien jaar. Ben je jonger, dan ben je minderjarig. Ben je ouder, dan ben je volwassen. Honderd kilometer per uur. Waarom geen honderddertig? Waarom geen tachtig?
Iemand kan 'pedofiel' zijn, en smachten naar seks met een minderjarige, maar de 'Wet' bepaalt dat dat verboden is, ter bescherming van die minderjarige. Klaar. 'Deal with it'. Voor 99% van de bevolking geen enkel probleem (mag ik hopen), maar die 1% wordt bedreigd met straf als ze toegeven aan hun lust, en zich vergrijpen aan een minderjarige. Ook als het initiatief uit zou gaan van die minderjarige. Mag niet! Iemand heeft een snelle sportauto, de weg is leeg, en hij of zij is vaardige coureur, maar honderd kilometer per uur is de limiet. Klaar. 'Law Based'.
Zoals ad nauseam betoogd op dit blog dient de rechter zich daartoe te beperken, en mijns inziens niet te worden opgezadeld met 'Regelgeving', want dat wordt een puinhoop. Een grabbelton. Janken. Trauma's. Woede. Frustratie. Bij erosie van het instituut van de rechtspraak. Tegelijk pleit die benadering voor een minimum aan 'Wetten', die bovendien voor eenieder gelijk zijn, zonder enig onderscheid, en daarom ook niet voor meer dan één uitleg vatbaar mogen zijn, om het draagvlak optimaal te maken. Kleine, compact overheid, en laat de 'Regels' maar over aan de samenleving.
Mijn regels, of de regels zoals overeengekomen met mijn partner, in mijn/ons huis. De bedrijfscultuur binnen dat bedrijf, conform het contract. De afspraken binnen de 'VVE' zoals vastgelegd in de statuten en 'splitsingsakte'. De normen en waarden zoals geaccepteerd in die geloofsgemeenschap. De spelregels behorend bij die sport. Kan zijn dat het niks voor u, of voor mij is, maar bemoei je er niet mee!
Niets vastleggen in een 'Wet' als je het niet kunt, of wilt handhaven. Niets vastleggen in een 'Wet' als het niet voor elke burger in gelijke mate geldt. Evident spanningsveld: De scheiding tussen minderjarigen en volwassenen, en tussen ontoerekenbare medemensen en de rest. Derhalve dient goed nagedacht te worden over die immer arbitraire grenzen, maar moeten ze desondanks 'hard' zijn. Zestien? Achttien? Eénentwintig? Jonger is minderjarig, met andere 'Wetten', verantwoordelijkheden en consequenties bij misdragingen, en ouder is volwassen. Ontoerekeningsvatbaar is: Onder curatele. Toerekeningsvatbaar betekent: Bemoei je er niet mee!
Je kunt ouders niet beletten hun kinderen ook nog als kinderen te ondersteunen, hoewel ze voor de wet op eigen benen horen te staan, omdat ze volwassen zijn. Maar ze mogen die volwassen kinderen niet langer dwingen te gehoorzamen aan de 'huisregels'. Dan het huis uit. Het staat die ouders niet langer vrij om opvoedkundig in te grijpen, indien dat kind de vrijheden claimt die hij of zij als volwassene heeft. Verstandige ouders wachten niet tot het laatste moment alvorens hun kinderen als volwassene te behandelen. Maar dat levert wel een spanning op met wat in de 'Wet' is vastgelegd, dus enige voorzichtigheid is wel geboden. Zekere malafide partijen in de samenleving azen op dat soort 'Vrij Opgevoede' (of verwaarloosde) kinderen. Als 'Uithalers' bij drugstransporten, als 'dealers', koeriers, en als moordenaars. En als klanten voor de drugs en producten die je als volwassene vrij mag gebruiken, maar als minderjarige niet, om al jong een zekere afhankelijkheid te kweken, en daarna te 'cashen'.
Goede kans dat zekere mensen die wars zijn van 'Law Based', ter 'linker' of ter 'rechter' zijde van het politieke spectrum, het bovenstaande allemaal maar flauwekul vinden. Zeker binnen de generaties die opgroeiden in de 'Rules Based' omgeving die we ervan gemaakt hebben. Met een permanent gevecht tussen burgers die moord en brand schreeuwen over de beperking van hun elementaire vrijheden, en aan de andere kant de jankerds die meer bescherming eisen, en verwachten dat ze ook als volwassene nog mogen spelen in de 'Ballenbak'.
Ieder mens is anders. Elk kind is anders. Elk gezin is anders. Daar kun je observeren hoe het uitpakt als ouders afstand nemen van 'Law Based', en overstappen op 'Rules Based'. Er zijn kinderen die dat als gegoten zit, zo'n aanpak. Zoals iemand die geen 'pedofiel' is ook geen 'Wet' nodig heeft om hem of haar te vertellen dat je met je lusten uit de buurt van kinderen moet blijven. En waar die kinderen uit zichzelf negentig op de snelweg al een beangstigend hoge snelheid vinden, hoeft een 'Wet' die de grens legt bij honderd ook niet, om dat maar even als beeldspraak te gebruiken. Op het oog lijkt het alsof het 'redelijke gesprek' het enige is wat nodig is. En als het kroost van de buren elke dag op het politiebureau zit, wat is daar dan misgegaan? Niks. Andere kinderen.
Bij het overschakelen op 'Rules Based' hoorde de aanname dat in alle gevallen het 'redelijke gesprek' volstond. En waar dat evident niet het geval was, getuige het gedrag van de kinderen, lag het aan de ouders. Zonder nou volledig 'Los' te gaan op al die dwaallichten die sindsdien als 'experts' aan het werk gingen om 'het gesprek aan te gaan' met hooligans, dieven, moordenaars, 'uithalers', junkies en noem het allemaal maar op, waarbij ze een lappendeken van 'gedogen' en 'positief' discrimineren, subsidies en andere corruptie inducerende praktijken voortbrachten, enthousiast ondersteund door een steeds verder uitdijende overheid en juridische sector, vraag ik u vriendelijk om dat hele concept nog eens tegen het licht te houden, en u te vragen of u tevreden bent met het resultaat? Zo u daar vraagtekens bij zet, begrijpt u dan waarom ik van mijn kant zeg dat 'meer van hetzelfde' hoogstwaarschijnlijk niet zal resulteren in een verbetering? Geheel los van de constatering dat dit domweg onbetaalbaar is, en ons op termijn richting de economische afgrond voert.
Daarom die uitgesproken vrees dat op enig moment de kade het schip gaat keren, waarna 'Big Brother' u uit uw lijden verlost, maar op een wijze die bij mij het bloed in de aderen doet stollen. Ik heb oog en oor voor eenieder die worstelt met slechte ervaringen met dat starre 'Law Based' concept, en de 'Strenge' opvoeding. Hoe men straf kreeg terwijl men de beste bedoelingen had. Of hoe de straf die werd opgelegd in geen verhouding stond tot wat men had misdaan. Of om andere redenen ongepast was. Vandaar mijn conclusie dat 'Wetten' met grote terughoudendheid moeten worden opgelegd, en uitgelegd moeten kunnen worden, voor iedereen in gelijke mate moeten gelden, met een identieke strafmaat bij overtreding, terwijl we integer onderzoek doen naar de effecten van die gehanteerde straffen op het individuele niveau. Dat laatste is nog niet zo eenvoudig, en in de duizenden jaren waarin mensen daar in diverse culturen over nagedacht hebben, en mee hebben geëxperimenteerd, heb ik nog geen enkele methode op mijn netvlies staan die zich leent voor maatwerk via een in beton gegoten matrix. Dat laatste betekent dat je de autoriteit om te straffen zo dicht mogelijk bij 'huis' moet zoeken, ook omdat de 'pakkans' daar het grootst is, zodat vroegtijdig kan worden ingegrepen. Bij iemand die straft die de dader ook kent, en weet, of beter kan vermoeden, wat de tolerantie voor straf van de dader, én andere 'stake holders' is. In elk geval in theorie.