Het ‘Centraal Planbureau’ en het ‘Centraal Bureau voor de Statistiek’ zien zelfs tijdens de diepste crisis eigenlijk alleen tevreden mensen.
Een enkele keer hebben die tevreden mensen wel ‘zorgen’, maar door de bril van de statistici en opiniepeilers zijn we een blij en opgeruimd volkje. Nou wil ik graag onderstrepen dat we het in Nederland niet slecht hebben, als je het afzet tegen de leefomstandigheden in andere landen. We zijn in Nederland extreem ‘welvarend’, dankzij onze strategische ligging, en onze reputatie als een land waar mensen veel vrijer zijn dan elders.
Dat beeld van een blij volkje sluit op geen enkele manier aan bij het beeld dat je krijgt als je de televisie aanzet, de krant open slaat, of naar de verhitte debatten in de ‘Tweede Kamer’ luistert. Demonstreren is een volkssport, maar staken doen we zelden. We geven echter wel ’24/7’ gretig onze ongezouten mening, die echter meestal bewijst dat we gruwelijk slecht geïnformeerd zijn. Waar het overal ‘rommelt’, maak ik mij ernstig zorgen. Anderen daarentegen halen de schouders op. Dat gemopper hoort bij Nederland, en we hebben de ‘sixties’ en ‘krakersrellen’ ook overleefd.
Maar dat was anders. In die tijd was het volk niet tevreden, en de overheid ‘autoritair’. Nu hebben we te maken met een ‘allemansvriend’ als overheid die alle problemen ‘wegmasseert’. Dat ‘masseren’ leidt tot een hoop schipperen en non-oplossingen, omdat de compromissen voor geen van de partijen werkt, maar de lieve vrede wordt bewaard door sloten ‘gratis geld’. Commissies, werkgroepen, platforms, ‘denktanks’, overlegorganen. Alles zonder duidelijke structuur, of mandaat, zodat we elkaar steeds vaker bij de ‘rechter’ treffen, die uit de brij aan wet- en regelgeving naar eigen inzicht een vonnis mag trekken, als was het een lot in de loterij. Wie er ‘wint’ is vooraf niet te zeggen, en de beelden van elkaar feliciterende ‘winnaars’ bij rechtbanken onderstreept dat ook. Ze hadden hun beste ’team’ opgesteld, nieuwe ‘topspelers’ aangetrokken, en het gehoopt, maar je weet het nooit…………
Naast grof geld vergt het ‘masseren’ ook de beheersing van ‘Haags jargon’. De indruk wekken. Maar iets héél anders van plan zijn. Het ene beloven, maar het andere doen. Overmacht, helaas. Het was het hoogst haalbare binnen de ‘coalitie’. Internationale wet- en regelgeving zat in de weg, of dicteerde een andere uitkomst. Maar daarnaast moet je ook behendig diefstal kunnen verkopen als ‘hulp’, zoals bij het verstrekken van rentedragende leningen, terwijl je zelf als overheid geld toe krijgt als je dat geld ‘leent’ (aftroggelt/bijdrukt) op de ‘kapitaalmarkt’. Aftroggelt van pensioenfondsen, en bijdrukt via de ‘Centrale Bank’. Met een ‘markt’ heeft het weinig uitstaande, maar zo moet je het wel verkopen.
Op zich is de ‘allemansvriend’ in grote gezelschappen ontzettend populair. Hij of zij waait met alle winden mee, heeft voor iedereen een ‘luisterend oor’, en zegt ‘verstandige dingen’, die echter niet gemeend zijn, maar bedoeld om iedereen ‘te vriend’ te houden. Het gaat gruwelijk mis ‘when the shit hits the fan’, als er een écht serieuze crisis is die alleen kan worden opgelost met doortastend en geïnformeerd handelen. Een écht serieuze crisis is iets anders dan een ‘opgeklopt verhaal’ na een groot ongeluk waar de uitkomst vastligt, want dood is dood, en kapot is kapot. Niets wat je nog doet kan de doden terugbrengen. Maar als je het goed ‘managet’ levert het een hoop krediet op. En zorg je ervoor dat anderen de schuld krijgen voor het falen dat er aan vooraf ging. Het was de schuld van ‘Rusland’, of ‘China’.
Een ‘allemansvriend’ maakt aan de lopende band keuzes, maar ze leiden nergens naartoe. Ze leiden slechts af. Ze zijn zo in het vat gegoten dat ze niemand teleurstellen. ‘Win-Win’. Ook waar de rationele oplossing zou zijn dat je je er als overheid beter niet mee kan bemoeien, en burgers het onderling uit moet laten maken. Het idee van de ‘markt’. Of waar een bepaald volkomen waanzinnig voorstel domweg direct van tafel geveegd had moeten worden, omdat het alleen maar vreselijk duur is en schade toebrengt. ‘Win-Win’ ligt in het verlengde van de manier waarop ‘Hoor-en-Wederhoor’ in onze tijd wordt ingevuld. Eenieder die wéét dat de overheid streeft naar ‘Win-Win’ zal alles uit de kast trekken om een zo extreem mogelijk standpunt te verkondigen, omdat je met lege handen naar huis gaat als je opponenten een extreem standpunt innemen, en jij exact vertelt wat je wilt. Want bij ‘Win-Win’ ligt de ‘waarheid’ in het ‘midden’.
Lethargische broodschrijvers die hun krant ‘aantrekkelijk’ moeten maken voor adverteerders, nemen gretig de grootst denkbare flauwekul over, en verdienen er leuk aan als het leidt tot een uitslaande brand in ‘commentaarland’, en een hele hoop misbaar in de ’Tweede Kamer’. Als journalist ben je dan niet helemaal lekker in je bovenkamer. Je geeft de ‘waarheidsvinding’ uit handen. En dat is een ander groot verschil met de ’sixties’. Journalisten ‘polemiseren’ niet langer, maar maskeren en manipuleren bij voorkeur. Als het maar geld oplevert. Ook zij zijn ‘anti-autoritair’, wat betekent dat ze kopschuw zijn voor het risico om te worden gezien als een ‘autoriteit’. Ze hebben een rolodex vol ‘deskundigen’, en een vlotte babbel, scherpe pen, en ‘politiek correcte’ presentatie als lid van een ‘minderheidsgroep’, maar geen begin van ambitie om verantwoordelijkheid te dragen voor de flauwekul die hun ‘deskundigen’ de arena in slingeren.
Inmiddels zijn de vliezen van de ‘Allesbubbel’ gebroken, en blijft de zaak alleen nog met veel kunst-en-vliegwerk bij elkaar, maar treden er overal slagaderlijke bloedingen op. Dit monster dat we hebben gebaard gaat ons niet redden, zo is mijn vrees. De ‘allemansvriend’ doet er alles aan om ons ervan te overtuigen dat het een geniale, oogstrelende baby is, maar dat is niet de realiteit. Ons oor laten hangen naar de statistici die ons vertellen hoe blij we zijn op deze heugelijke dag waar we zo lang naar uitgekeken hebben, is niet verstandig. Er moet nu handelend worden opgetreden. Niet dictatoriaal, maar wel met realiteitszin, om te redden wat er te redden valt. We kunnen het ons niet langer veroorloven het bestuur van het land, en van Europa, over te laten aan rechters en lobbyisten. Het feest is over. Wil iemand de ‘allemansvriend’ even thuisbrengen, want die heeft teveel gedronken en kan niet meer (be)sturen.