Christiaan Weijts, columnist bij NRC, voelt nattigheid.
In een column die afgelopen vrijdag verscheen stond hij stil bij boze werknemers die werkten voor 'Vattenfall' bij de Hemcentrale, en nu zonder werk zitten, en bij boze boeren die datzelfde lot wacht. Het Zweedse 'Vattenfall' kreeg van de overheid zestig miljoen voor het sluiten van die centrale, waarmee het bedrijf de reclame kan betalen waarin ze goede sier maken met hun 'Groene Hart'. Maar als ze écht zo begaan waren met het klimaat en het milieu hadden ze dat 'grijze Nuon' nooit overgenomen, of afgezien van die premie van zestig miljoen, omdat Nederland dat geld nog hard nodig zal hebben om alle slachtoffers te compenseren voor het verlies van hun werkkring, en/of stijgende kosten voor energie. Maar dat terzijde.
Weijts was enige tijd geleden te gast bij de Hemcentrale toen die nog volop in bedrijf was. Dat was in de tijd dat de regering Nuon en andere elektriciteitsproducenten met miljarden subsidieerde om 'biomassa' (hout) te gaan stoken om het milieu en het klimaat te redden. Het zou veel 'duurzamer' zijn, maar bleek bij nader inzien slechter dan kolen, en dat wil wat zeggen! Bijna 12 Miljard door het toilet gespoeld, en nóg meer schade aan het klimaat aangericht, maar het was goed bedoeld. En nu sluiten we in Nederland de centrales om straks in Polen bruinkoolstroom te kunnen kopen, die uit oude centrales uit de tijd van de Sovjet-overheersing komt, en inclusief de transportverliezen de absolute climax van stupiditeit gaat worden. Weijts slofte met collega's door de toen nog in gebruik zijnde centrale, en zag de strakke koppen van de werknemers die in hem de vijand zagen. En zeker in het geval van NRC is dat in zoverre terecht dat die krant zichtbaar onderdeel is van de 'Groene Lobby'.
Op zich is dat uiteraard hun goed recht, maar het maakt hen wel degelijk mede verantwoordelijk, en in mijn optiek is dat iets waar een krant erg voorzichtig mee moet zijn. En niet alleen op het gebied van milieukwesties, maar eveneens op het gebied van binnenlandse- en buitenlandse politiek. Zelf hecht ik nog steeds aan de 'Fred Emmer-stijl' van gortdroge feiten waar het de nieuwsgaring betreft, met 'opinie-programma's' en 'weekbladen', en tegenwoordig de 'blogs' daar omheen voor het commentaar en de inzichten.
Dito waar het de wetten betreft, waar Weijts krampachtig tracht duidelijk te maken dat het niet persoonlijk bedoeld is dat al die mensen hun werk kwijtraken, hun bedrijf moeten sluiten, of worden uitgekleed via hogere tarieven en een stortvloed aan nieuwe en hogere belastingen om de subsidiepotten te kunnen vullen. Al die maatregelen zijn nodig om de 'Vattenfalls' en lobbyclubs tevreden te houden, met douceurtjes voor fabrikanten van 'bruinkool-auto's', of producenten van zonnepanelen, elektrische fornuizen en verwarmingsketels (mits niet Chinees, want die zijn te goedkoop). En de regering kan niet anders, want de rechter heeft hen hun marsorders gegeven.
Tegelijk probeert Weijts ook die rechters uit beeld te trekken door er op te wijzen dat ze niet anders konden, omdat dit beleid vastlag in de wetten en verdragen. Daar kun je over twisten, en de toelichting van Streefkerk die in hoger beroep vonnis wees, en het ook voor het gemak maar even had vertaald in het Engels, omdat er internationale belangstelling voor was, maakte duidelijk dat het hier niet ging om een gortdroge interpretatie van kristalheldere wetsteksten. Geheel los van het gegeven dat Nederland de wet en internationale verdragen net zo makkelijk aan de laars lapt als dat zo uitkomt. Zie 'Syrië' en 'Libië', en de wetten en verdragen die oorlogshandelingen verbieden gericht tegen een soeverein land, anders dan uit zelfverdediging, of na verkregen toestemming van de VN-Veiligheidsraad. En het helpen van groepen die staan aangemerkt als terroristische organisaties is al helemaal uit den boze, maar we doen het toch.
Net zoals ik een fan ben van 'gortdroog nieuws', ben ik een fan van 'gortdroge wetten'. Het mag wel, of het mag niet. Wat niet mag moet kristalhelder omschreven zijn, en in gelijke mate voor iedere burger gelden, zonder onderscheid. Daarbij dienen die wetten exclusief van toepassing te zijn op het hier-en-nu. Het beschrijven van een streven en dat vastleggen in een wetstekst is wat mij betreft uit den boze. Evenals 'positieve discriminatie', omdat wat voor de één 'positief' is, voor de ander 'negatief' uitpakt. Elke vorm van discriminatie is wat mij betreft negatief. Je kunt het niet uitbannen waar mensen keuzes maken met wie ze om willen gaan in hun privéleven, of met wie ze liever samenwerken in hun bedrijf, maar de overheid mag zich er onder geen beding zelf schuldig aan maken, en moet verre blijven van pogingen om gedachten die mensen hebben strafbaar te stellen, want dat loopt gegarandeerd mis.
Juristen zijn het in meerderheid niet met mij eens, omdat het hun broodwinning is. Hoe chaotischer de wetten, hoe groter de vraag naar juristen. 'Gedogen' en 'Discrimineren', 'Uitvoeringsbepalingen', 'Aanwijzingen', 'Jurisprudentie'. Hoe meer exotische ingrediënten in de soep, hoe beter hij voor hen smaakt. En het wordt helemaal smullen als er in de wet, of een verdrag, tal van volstrekt vage beloften staan die nog moeten worden 'uitgewerkt'. Laat de Rolls-Royce maar voorrijden, James! En vergeet die vork niet om de rekeningen mee te schrijven!
Dat die mannen en vrouwen bij die Hemcentrale, en die boeren, menen dat we collectief gek geworden zijn door de kip te slachten die de 'Gouden Eieren' legt, en dat we niet wijzer worden van die op excursie rondgeleide types die verveeld uitkijken naar de geheel verzorgde lunch aan het eind van de rondleiding, daar kan ik mij van alles bij voorstellen. Het gaat hier niet om 'Ludieten'. Het gaat om mensen die weten dat feeën en elfjes niet bestaan. En dat ze ook niet tot leven worden gewekt als je in de wet opneemt dat ze ons voor een bepaalde datum moeten komen redden. En dat al die doorgesnoven, onder subsidie en afkoopsommen begraven netwerken die het voor ons verpesten ongetwijfeld de beste bedoelingen hebben, maar dat een toga geen partij is voor een hooivork als het er op aan komt te vechten voor wat schaars is geworden als gevolg van wanbeleid.