De vrijheid van de één, is de gevangenis van de ander.
Thomas Hobbes, John Locke en Jean Jaques Rousseau pikten van oude Griekse wijsgeren het idee van een 'Sociaal Contract' als fundament onder een 'Verlichte Samenleving'. Het principe is dat we uit eigen vrije wil een deel van onze vrijheid opgeven, in het besef dat het vrede, stabiliteit en welvaart brengt. Samen staan we sterker dan alleen. Samen zijn we productiever dan alleen.
Verschillende denkers die het 'Sociaal Contract' omarmden, dachten anders over de concrete invulling. Meer in het bijzonder welke menselijke activiteiten, en welk bezit, buiten de orde gehouden dienden te worden om de individuele vrijheid niet onnodig te beperken. In deze tijd zouden zij echter handenwringend staan kijken naar wat we er in de westerse samenleving van hebben gebrouwen.
Om lastig verklaarbare redenen veronachtzamen we de zorg voor het collectief, en leggen we ons toe op de beperking van de vrijheden van anderen die ons irriteren. Dat is het exacte spiegelbeeld van wat de 'Verlichtingsdenkers' voor ogen stond.
Op bezoek bij de troepen in Irak benadrukte Trump nog eens dat hij helemaal klaar was met landen die voor hun collectieve bescherming op de Verenigde Staten leunden, en dat het tijd werd dat ze ervoor gingen betalen. In de basis een gezond principe, maar waar hij geen ontmoeting had met de regering in Bagdad, of de regering in Berlijn tijdens zijn ronde, onderstreept het de indruk die velen hebben dat de Verenigde Staten in die landen uiteindelijk geen 'hulptroepen' zijn, maar een 'bezettingsmacht'. En reken er maar niet op dat Trump de vijf miljard-plus, per jaar, aan militaire ondersteuning voor Israël nu stop gaat zetten. Maar de zaak is aan het schuiven.
Dat geldt niet alleen voor dat 'veiligheidsaspect', maar Trump beschouwt de onhoudbare schuldenlast van de Verenigde Staten eveneens als een cadeau voor de ondankbare buitenwereld. In zijn beleving heeft China haar opkomst te danken aan de Amerikaanse consument, en geldt dat ook voor Europa. Meer in het bijzonder Duitsland. En dankzij de economische groei daar, had Rusland ook een 'markt'. Dat 'Contract' loopt nu af. Als we een nieuw 'Contract' willen, dan gaat het ons kosten. En als we niet willen betalen, dan bekijken we het maar!
De Nederlandse regering staat vooraan te dringen, met het chequeboek in de hand. 'Den Haag' wil door. Verslaafd aan verzorging en de Atlantische 'pampers'. Elders in Europa aarzelt men, of wil men wel verder zonder Amerikaanse supervisie, behalve in kersverse EU-lidstaten en Scandinavië. De Britten hebben het te druk met zichzelf. En Rusland en China vrezen dat Trump niet slechts uit is op een nieuw 'Contract', maar speelt met de gedachte om de verliezen van de afgelopen decennia terug te halen met geweld. En rente.
Een 'Sociaal Contract' tussen landen is in aanleg niet anders dan tussen mensen onderling, en tussen burgers en de overheid. Mits het uitgangspunt is dat landen elkaar's gelijke zijn, kan het werken om vrede, stabiliteit en welvaart te brengen. Helaas meent men in de Verenigde Staten, en landen als Israël, maar ook Groot Britannië, en zelfs in 'gidsland' Nederland, dat men een 'streepje voor heeft' op de rest.
De verwarring in Nederland is anders gestructureerd dan die in andere 'verheven' landen, en dat maakt ons in deze turbulente tijden extra kwetsbaar. Zie bijvoorbeeld de verontwaardiging in ons land over de 'slavenwet' van Orban in Hongarije. Die wet wordt zo genoemd omdat Orban, gesteund door een zéér ruime meerderheid van de bevolking, het 'Sociaal Contract' in zijn land heeft opgerekt om de mogelijkheid voor 'overwerk' ruimer te maken. Om onduidelijke redenen schijnt echter niemand bij ons te beseffen dat we in een land leven waar 'ZZP-ers' en mensen met een 'nul-uren' baan geen enkele bescherming genieten. We zien over het hoofd dat onze 'cheques' ongedekt zijn nu het gas op is. Dat het 'nestjes roven' door als belastingparadijs door het leven te gaan op zijn eind loopt als landen de jacht op 'klaplopers' in gaan zetten. En dat onze 'elektrische' auto's op steenkolen rijden, die in de centrales worden verstookt. Nederland is een 'sprookjesbos'.
Voor ons land geldt daarom dat we voor een dubbele uitdaging staan. Voordat we zelfs maar na kunnen gaan denken over een nieuw 'Sociaal Contract' met de landen om ons heen, moeten we het 'Sociale Contract' in eigen land herzien, om vast te stellen wie er voor de 'klaplopers' opdraait nu het gas op is, en de subsidies via 'nestjes roven' en 'handel' op hun eind lopen. Maar zet het nieuws aan, en het gaat nog steeds over de likdoorns van tante Truus, de egel in de tuin bij de familie Brouwer, en een aanrijding op de provinciale weg richting Luttelgeest. Aangelengd met Trump- en Ruslandhaat.
Het is uw vrijheid die op het spel staat……