'Service' staat in Nederland voor 'zorg'.
Het hangt samen met empathie en gastvrijheid. In het Engels bestaat het ook als werkwoord ('servicing'), wat iets anders is dan 'serveren' ('serving'), en dan betekent het 'onderhouden'. Menige Nederlander die met enige regelmaat in Engelstalige landen een uitgaansgelegenheid bezoekt, wordt getroffen door een 'perfecte service', die echter volkomen 'plastic' is. Aangeleerd, onecht, en als de 'tip' achterwege blijft, of te laag uitvalt, is het alsof er een schakelaar omgaat, en kun je ter plekke doodvallen.
In ons land is 'service' als regel 'inclusief'. Onderdeel van het product. In Angelsaksische landen is dat niet altijd het geval. Het verschil wordt doorgaans toegedicht aan culturele verschillen, maar op het moment dat je 'service' als een apart product gaat zien, begrijp je beter waar die verschillen vandaan komen. Wie zijn auto koopt bij de 'Dealer', maar het onderhoud uit laat voeren door een 'onderhoudsbedrijf', begrijpt ook dat voor dat onderhoud betaald moet worden. En dat het een bedrijf is als alle andere commerciële ondernemingen. Dus dat 'winst-maken' het oogmerk is.
Toen Nederland overschakelde van industriële productie en landbouw als de 'motor' van de economie naar een 'service-economie', is dat kwartje niet gevallen. Deels wel bij de bedrijven die profiteerden van die nieuwe koers, en daardoor ruimte kregen die in het puriteinse Nederland daarvoor niet in die mate bestond, maar het volk had geen idee wat hen boven het hoofd hing. Sterker nog, de associatie met 'zorg' sprak de meesten aan. Het voedde het idee dat we op weg waren van ons land een 'Moderne Heilstaat' te maken. Schoon ook. Vooral schoon! Met asfalt als een biljartlaken.
In de Angelsaksische wereld staat 'Service-Economy' voor iets héél anders. Eerder 'Nestjes Roven'. Zorgen dat je profiteert van wat anderen produceren. 'Debt Servicing' is het vermogen van een schuldenaar om de rente en aflossing op te hoesten. En niet het kopje koffie bij de bank waar je over je hypotheek komt praten.
Die Angelsaksische kijk op een 'Service Economy' draait om 'financiële dienstverlening', waarin je 'dienstverlening' met een enorme korrel zout moet nemen. Zij zorgen voor het geld. Jij zorgt voor de productie, en middels een heel palet aan 'producten' in de financiële sfeer, van leningen, via verzekeringen, 'beveiliging' van de handelsroutes, aandelen en 'rechten', romen zij de winst af voor eigen gebruik. Je kunt je voorstellen wat er gebeurt als de ondernemer geen leningen en verzekeringen meer nodig heeft, en geen aandelen meer uitgeeft, terwijl hij de eigendom van de productiemiddelen en grondstoffen in eigen hand houdt. Dat is wat nu dreigt te gebeuren, waar China, Rusland, Venezuela en Iran de Dollar buiten de deur zetten. Terwijl ook Turkije, Saoedi Arabië, Argentinië en Europa met die gedachte spelen.
Dat is een heel 'rafelig' proces, dat niet gladjes verloopt. Die transitie brengt met zich mee dat het onmogelijk is om een helder beeld te krijgen van de omvang van de economie van enig land, en de waarde van de munt die dat land uitgeeft. Een land, of groep landen die niet zijn aangewezen op de 'wereldhandelsmunt' voor hun productie, grondstoffen en onderlinge handel, kan ogenschijnlijk wegzakken, terwijl de bevolking er niks van merkt, zolang men het land of die 'zone' niet verlaat. Terwijl het land dat niet veel meer produceert dan de 'wereldhandelsmunt' ernstig in de problemen komt als de vraag naar die 'munt' opdroogt.
Dat is niet het probleem waar Nederland mee kampt. Onze bancaire sector is weliswaar overbemeten voor zo'n klein land, en onze pensioenfondsen zijn machtige spelers op de aandelen- en obligatiemarkt, terwijl we als 'belastingparadijs' ons deuntje meezingen bij het 'nestjes roven', maar in Nederland ligt het accent op 'zorg'. Wij zijn meesters in het laten 'circuleren' van geld, waarbij het boekhoudkundig steeds meer waard wordt. Via wetgeving en een keur aan belastingen, nemen we mensen geld af, en pompen we het vervolgens terug in de economie als subsidie, 'opdrachten aan het bedrijfsleven', en een waaier aan 'overleg- en adviesorganen'. En daarnaast hadden we nog het gas.
Door producenten in het buitenland direct, of indirect, op te zadelen met de kosten voor 'compliance' (voldoen aan de steeds veranderende wetten en hogere normen), zijn we er lange tijd in geslaagd de bal hoog te houden. Maar ik vrees dat we onze hand overspeeld hebben. En dat ons aanzien als 'Gidsland' in de verdrukking is gekomen. De markt voor 'Gidslanden' is recent in rook opgegaan. Daar is ons land ook zelf debet aan, waar we steeds vaker de hand lichten met internationale wet en regelgeving als die ons niet goed uitkomt, en we er niet in geslaagd zijn de 'Internationale Gemeenschap' bij elkaar te houden. De financiering van projecten, bureaus, onderzoeken, conferenties en op subsidie drijvende 'NGO's' staat onder druk. De vraag naar 'kletsmajoors' neemt af. En landen bestoken elkaar steeds vaker met miljardenboetes en sancties die niet goed zijn voor een 'zorgzaam' land.
Je kunt erover twisten of de onderliggende keuzes verstandig waren. Het bracht die Angelsaksische landen en ons eigen Nederland jaren van voorspoed. En nu de koek op is, zie je die Angelsaksische landen als bezetenen tekeer gaan om te redden wat er te redden valt, wat tot gevaarlijk oplopende spanningen in de wereld leidt, en een risico van een implosie als de bakens niet worden verzet. Maar in Nederland lijkt zelfs niemand te beseffen welke veranderingen er aan zitten te komen, en wat dat voor consequenties heeft. Onze bestuurders en hun voornaamste adviseurs zitten keurig ongelijnd met hun rug in de rijrichting. Een jaar lang jubelen ze over de economie, en zien ze louter 'optimisme'. En als tegen de kerst de beurzen de hik krijgen, signaleren ze groeiende 'bezorgdheid'. Sorry hoor, maar als politicus, en al helemáál als adviseur, 'expert', 'deskundige', hoor je ontwikkelingen te zien aankomen. En anders: 'Inleveren dat Service-loon!' Ons land is geen zorginstelling. Vergeet 'Zwarte Piet', en ga aan je werk!