De actuele welvaart van 'de Nederlander' is sinds het eind van de Tweede Wereldoorlog spectaculair verbeterd.
Ook met het welzijn van het leeuwendeel van de burgers in ons land is het nu beduidend beter gesteld dan zeventig jaar geleden. Sommige groepen, zoals de 'LGBT'-groepen, zijn er enorm op vooruitgegaan. En bepaalde verstikkende normen en waarden uit die jaren direct na de oorlog, en tot ruim in de jaren zestig van de vorige eeuw, behoren tot het verleden, wat voor de meesten voelt als een verbetering. Zelfs als een bevrijding in sommige gevallen. Al zijn er uiteraard ook mensen die nostalgisch terugblikken, en niet echt gecharmeerd zijn van gedrag dat zij ervaren als een gebrek aan fatsoen. Respect voor tradities behoort in Nederland inmiddels tot het 'donkerbruine, verzuilde' verleden.
Er zijn vele redenen aan te wijzen waarom we het als Nederlanders nu beter hebben dan in die na-oorlogse jaren, die een tijdlang bekend stonden als de jaren van 'wederopbouw'. Per saldo werd uiteindelijk niet weer opgebouwd wat vernietigd of onherstelbaar beschadigd was. De hele samenleving kreeg een grondige 'make-over'. Voor een deel hadden leidende politici daar de hand in, maar in een groot aantal gevallen stonden ze vele decennia juist op de rem om overspannen verwachtingen te blokkeren. De samenleving werd internationaler. Doorbraken kwamen overwaaien. En de meeste producten die ons leven ingrijpend veranderden, waren geen vindingen van eigen bodem. Maar op sommige gebieden excelleerden Nederlanders individueel, of Nederlandse bedrijven als collectief.
Wat ons uiteindelijk in de schoot werd geworpen, waren de inkomsten uit het aardgas. En de inkomsten uit doorvoer van producten die elders in Europa, meer in het bijzonder Duitsland, werden gemaakt. Ook op het gebied van de drugshandel, en productie van verdovende, en geestverruimende middelen scoorde Nederland goed. Wijze politici uit die na-oorlogse jaren drongen Nederland een pensioenstelsel op dat een combinatie was van een 'omslagstelsel' (AOW), en verplichte aanvullende pensioenen die per sector werden afgesproken, waarvoor werd gespaard. Dat geld kwam daardoor later, als men ouder was, en minder, of in het geheel niet meer productief, beschikbaar.
Zonder dat de Nederlander het door had, had hij zodoende een 'eigen vermogen', zelfs al bezat hij (of zij) geen cent, in de eigen beleving. Daarnaast kwam het 'eigen huis' in zwang, dat in later jaren echter steeds meer een 'melkkoe' werd, waardoor men zich misschien wel rijk voelde, maar 'achter de voorgevel' was behangen met schulden. Dat huis was niet 'eigen', maar van de bank. Wat echter niet wegnam dat het bijdroeg aan het welzijn, omdat we gaandeweg eerder steeds ruimer, en beter gingen wonen, en zo steeg al doende het 'GDP', wat voor economen de 'Heilige Graal' is. En voor de overheid een excuus om meer uit te geven aan dingen die 'BOEM!' zeggen, en 'Regime Change' operaties in 'Verweggistan'.
Als we dan naar de actuele situatie kijken, is onze levensstandaard zonder meer hoog. Iets waar de meest doorgewinterde klagers in de samenleving uiteraard niet van overtuigd zijn. Maar sla uw krant open, en kijk waarover men klaagt. Sla daarna uw krant maar weer dicht als u zocht naar gruwelijke misstanden, en doe er iets nuttigs mee: Vulling voor de kattenbak, bijvoorbeeld. Want 'dierenrechten'………
Natuurlijk kan het altijd beter. Maar ook slechter. En veel van mijn bijdragen hier zijn terug te voeren op bezorgdheid over wat ons te wachten staat, bij ongewijzigd beleid. Want waar politici in die vroege na-oorlogse jaren vooral goed waren in remmen, staan ze sinds het begin van deze eeuw eerder vol op het gas. De ene na de andere spilzieke politicus krijgt de kans om zijn 'progressieve getuigschrift' glans te geven door uitgaven te suggereren waarvoor het geld ontbreekt. De één wil meer wapens kopen. Mooie fonkelend nieuwe, opwindende vliegtuigen, schepen, raketten of 'drones' om mee te pronken bij 'oefeningen'. De volgende heeft ergens een 'niche-groepje' geïdentificeerd die nog geen eigen 'identiteit', of toilet heeft. En dan is daar Koenders die meer op Rusland gerichte propagandazenders wil. Of D66, dat gesubsidieerde, en door de overheid gereguleerde euthanasie hoog op de agenda heeft staan.
Het gas is praktisch op. Door de sancties tegen Rusland zijn we straks aangewezen op peperduur Amerikaans gas. Het spaargeld in de pensioenpotten is nu al niet voldoende om de geprognosticeerde pensioenen uit te betalen, en met het monetaire beleid van de westerse centrale banken valt daar ook geen verlichting te verwachten. Als de rente al omhoog gaat, wat voor de fondsen goed nieuws zou zijn, zakken de prijzen van de aandelen als een speer, en stijgen de woonlasten van mensen met een koophuis tot een onhoudbaar niveau, in veel teveel gevallen, waardoor het 'GDP' onder druk komt te staan. Drugshandel en -productie is nog wel een groeimarkt, maar sinds meer en meer landen ontdekken dat ze hun economie significant kunnen doen groeien door die handel te legaliseren, staan de winstmarges onder druk.
Daarnaast telt Nederland nu zoveel 'ZZP-ers', en mensen met een 'nul-uren-contract' die niet aan pensioenopbouw doen, dat wat nu zichtbaar is als 'groeiende welvaart' en 'stijgende koopkracht' simpelweg een 'sigaar-uit-eigen-doos' is. Naar voren gehaalde consumptie. Kiezersbedrog. En de gepensioneerden 'stijgen' niet mee om redenen die ik hierboven al noemde.
Hoewel automatisering en robotisering geen bedreiging hoeven te zijn voor welzijn en welvaart van de Nederlander, vraagt dat wel urgent om beleid. En meer euthanasie is wel een érg cynisch antwoord. We hebben het over een ontwikkeling waar je op tal van manieren mee om kunt gaan als je wil zorgen dat het de welvaart en het welzijn niet aantast, maar juist verbetert. De enige manier die zeker níet werkt, is niets doen, en 'potverteren'. Want dat leidt tot nieuwe 'na-oorlogse jaren' en 'wederopbouw' als je lang genoeg wacht. Die fase sla ik liever over……