In een gepolariseerde wereld, wordt de realist 'staatsvijand'.
Het is in ons deel van de wereld al geruime tijd 'verdacht' als je, naast 'westerse' nieuwsbronnen, ook het nieuws uit andere delen van de wereld tot je neemt. 'Verslaggever' Olaf Koens mocht maandagavond bij P&W ongehinderd een kwartier lang razen en tieren tegen alles wat Russisch is. Het had mijns inziens weinig te maken met iets wat je in alle redelijkheid een 'mening' zou mogen noemen. Los nog van het gegeven dat ik nog altijd van mening ben dat een verslaggever slechts verslag hoort te doen. En juist moet trachten zijn mening er buiten te laten. 'Poetin' zit 'onder zijn huid'. Het is persoonlijk. Het is emotie. Het is irrationele woede. Het was propaganda.
Omdat ik in het Nederlands schrijf, voor een Nederlandstalig publiek, dat via haar eigen kranten en zenders inmiddels niet of nauwelijks meer wordt verteld hoe mensen met een ander perspectief naar ontwikkelingen in dit deel van de wereld kijken, vind ik het belangrijk de aandacht te vestigen op feiten en argumenten die buiten onze 'Atlantische' cocon een rol spelen.
Hoe je gebeurtenissen meeweegt bij de vorming van je mening, dat staat eenieder uiteraard vrij, in een gezonde samenleving. Als je die gebeurtenissen welbewust buitensluit, of als ze je niet worden aangereikt, doe je jezelf tekort. En bestaat de kans dat je zelf, of je geliefden, eindigen als 'kanonnenvoer'. Afhankelijk van de uitkomst van de uiteindelijke confrontatie kun je daarna jezelf op je borst kloppen, omdat je geholpen hebt 'Het Beest' te verslaan. Of je kunt deemoedig prevelen: 'Wir haben Es nicht gewusst……..'.
Het verketteren van nieuwsbronnen op basis van de identiteit van de producent, of het land waar de krant, de zender of het agentschap zich bevindt, is propaganda. In een recensie in 'The Los Angeles Times' van de Engelse vertaling van het boek 'Propaganda - The formation of men's attitudes', geschreven door Jaques Ellul, noteert Robert R. Kirsch:
'… a far more frightening work than any of the nightmare novels of George Orwell. With the logic which is the great instrument of French thought, Ellul explores and attempts to prove the thesis that propaganda, whether its ends are demonstrably good or bad, is not only destructive to democracy, it is perhaps the most serious threat to humanity operating in the modern world'
Ellul publiceerde zijn boek in 1962. Slechts weinigen kennen het, is mij gebleken. Maar het is evident dat op de 'professionele' niveaus het werk niet onopgemerkt is gebleven. Waarbij zijn inzichten volop worden gebruikt om de grip op de publieke opinie, maar vooral de actiebereidheid in ons deel van de wereld te vergroten. Want zoals Elllul ook schrijft:
'The aim of modern propaganda is no longer to modify ideas, but to provoke action. It is no longer to change adherence to a doctrine, but to make the individual cling irrationally to a process of action. It is no longer to lead a choice, but to loosen the reflexes. It is no longer to transform an opinion, but to arouse an active and mythical belief'.
Die mythe is functioneel:
'Through the myth it creates, propaganda imposes a complete range of intuitive knowledge, susceptible of only one interpretation, unique and one-sided, and precluding any divergence. This myth becomes so powerful that it invades every area of consciousness, leaving no faculty or motivation intact. It stimulates in the individual a feeling of exclusiveness and produces a biased attitude. The myth has such motive force that, once accepted, it controls the whole of the individual, who becomes immune to any other influence. This explains the totalitarian attitude that the individual adopts - wherever a myth has been succesfully created - and that simply reflects the totalitarian action of propaganda on him'.
De grootste vijand van de propaganda, is de dialoog. En wie er oog voor heeft, vindt daarvoor meer dan voldoende bewijzen in de houding van het 'Atlantisch Bondgenootschap', sinds Bush verklaarde dat wie zijn beleid niet steunde, de facto heulde met de 'terroristen'. De meest recente manifestatie van dat fenomeen is de verwijdering van Rusland uit de 'G8', waardoor dat genootschap nu weer volledig is versmolten met de NAVO. Zonder pottenkijkers.
'Propaganda ceases where simple dialogue begins', stelt Ellul. Houdt dat in uw achterhoofd, als u straks de krant openslaat. Wie willen er praten? En wie gooien de deur dicht? Wie besteden er aandacht aan wat de ander zegt? En wie verzinnen er eigen 'interpretaties'?