Vrede en veiligheid zijn niet vanzelfsprekend.
Vraag dat maar na in de landen waar wij ons de afgelopen twintig jaar aan de zijde van de NAVO, zonder VN-mandaat, bemoeid hebben met hun 'interne aangelegenheden'. Het genereerde de grootste volksverhuizing in mensenheugenis. Helaas zijn er in ons land niet zo héél veel mensen die beseffen dat we een scheve schaats rijden waar we de mond vol hebben over 'vrijheid'. Hoe komt dat?
Aard van het beestje, vrees ik. De mens is hardleers. Maar ook naïef. Koppel dat aan 'gekleurde' verhalen en religieuze en ideologische 'kleefstof' die de kudde bijeen houdt, en cynische politici die weten waar 'Abraham de Mosterd' (stemmen) haalt, en de kern van het probleem wordt zichtbaar. In onszelf zoeken naar dergelijke tendenzen is een historische opdracht die niet door iedereen even goed is begrepen.
Sla de krant maar op. Het ene na het andere pratende hoofd heeft het over 'de ander' die een bedreiging is. Zelfs waar ze zich quasi edelmoedig opwerpen als de verdediger van 'minderheden'. Zo zien we Gert Jan Segers van de Christenunie weer langskomen met een oproep om de EU te motiveren om zich in te spannen tegen 'anti-semitisme'. En hij is niet de enige politicus die daar rond de 'meidagen' goede sier mee maakt. Eén blik op mijn eigen stamboom, en ik begrijp waar die aandrift vandaan komt.
De Joden die zich rond de zestiende en zeventiende eeuw in ons chaotische land vestigden, vanwege het 'liberale' klimaat, ver voordat 'liberaal' een gangbare term was, waren niet gecharmeerd van wat de Katholieken hen te bieden hadden. Om het maar zachtjes uit te drukken. Zij vonden in meerderheid onderdak in de 'Lutherse' stromingen, als ze niet de moed hadden om zich, meer in de lijn met Spinoza, te ontworstelen aan het 'kerkelijke gezag', om verder te gaan als 'vrijdenker'. In eigen Joodse kring had Spinoza ook niet overdreven veel vrienden.
In die Joodse groepen, waarvan één van mijn voorouders, blij met de Godsdienst-vrijheid die men in Nederland had, nog een handig overzicht publiceerde van de Joodse families die zich in Amsterdam hadden gevestigd, dat later dodelijk bleek toen de Nazi's ons land onder de voet liepen, vinden we ook menigeen die rijk werd van de slavenhandel, waar ons land een bijzonder belangrijk aandeel in had. Maar mij gaat het erom dat waar Segers het doet voorkomen dat hij min of meer belangeloos een lans breekt voor de strijd tegen het 'anti-semitisme', dat niet alleen op zijn minst 'genuanceerd' ligt, gelet op al die Joden die zich ontpopten als volgers van Luther en aanverwanten, maar dat je hem minder snel zult betrappen op een uitbreiding van die nobele boodschap tot een breuk met alle vormen van racisme. Je zult hem ook niet betrappen op kritiek op de 'Joodse Staat', waar die vorm van 'apartheid' elders wel op weerstand stuit.
Zelf ben ik meer van de 'richting Spinoza', zal ik maar zeggen. Humanist. Vrijdenker. En tegen discriminatie. Met inbegrip van 'positieve' discriminatie. Wat echter allerminst wegneemt dat ik begrijp dat Joden sinds de gruwelen van de Holocaust in angst leven. En tot ik mijn laatste adem uitblaas zal ik verdedigen dat zij hun geloof in volle vrijheid moeten kunnen belijden, en dat we als Europese samenleving de plicht hebben er op toe te zien dat hen geen haar wordt gekrenkt. Wat echter niet wegneemt dat het uitoefenen van kritiek op iemand met een Joodse achtergrond, die zich bemoeit met de nationale- of Europese politiek, of vanuit de 'Joodse Staat' met de binnenlandse politiek in andere landen, niet alleen volkomen legitiem is, maar op geen enkele manier gelijk gesteld kan worden aan een blijk van 'anti-semitisme'.
Dat bepaalde Joodse families, net als bepaalde 'Huis-Tuin-en-Keuken' Nederlandse families met een andere religieuze achtergrond, zich bezondigden aan de slavenhandel, is geen smet op Joden of Nederlanders. Het is een smet op de mensheid. Wij, in deze tijd, dienen te waken tegen slavenhandel in deze tijd. Een handel die we met de NAVO weer op gang hebben gebracht, waar in het door ons 'bevrijde' Libië wordt gehandeld in mensen, er grof wordt verdiend aan de 'voor-' én 'achterkant' van de vluchtelingenstroom. Waar we door het 'liberaliseren' van de 'arbeidsmarkt', in een wereld waar de productie van goederen en diensten in rap tempo wordt overgenomen door geautomatiseerde systemen en robot-technologie, het verschil tussen arm en rijk met elke nieuwe dag verder groeit. Waar de zorg voor welvaart, veiligheid en elementaire rechten onder druk staat.
De vrijheid van meningsuiting wordt steeds verder ingeperkt. Als excuus geeft men op dat men haat en oproepen tot geweld wil uitbannen. De realiteit is een andere. De dreiging die uitgaat van 'geselecteerde' groepen wordt uitvergroot, en onze eigen rol wordt verdoezeld. Of opgehemeld. Want onze haat, en ons geweld, komt voort uit 'goede bedoelingen'. Ja toch? Nee dus. U en ik, wij zijn allen nog steeds kwetsbaar, en bij machte om te falen. En het is tenenkrommend om te zien hoe eenvoudig het is om de haat tegen 'Russen', 'Chinezen', 'Moslims', of geselecteerde regeringsleiders die onze oliebelangen niet dienen op te kloppen en uit te vergroten.