Premier Rutte heeft, namens de Nederlandse regering, excuses aangeboden aan de Joden die de Shoah overleefden.
De directe aanleiding is onduidelijk, maar ik begrijp dat het iets te maken heeft met het gegeven dat de Russen vijfenzeventig jaar geleden het vernietigingskamp ‘Auschwitz’ bevrijdden. Dat monsterlijke kamp in Polen waar de Nazi’s druk werkten aan hun ‘eindoplossing’ voor Joden, Sinti en Roma. Een ontsporing van het menselijk intellect, en de menselijke moraal die we nooit mogen vergeten. Maar waarom zou Rutte daarvoor excuses aanbieden? En nog wel namens de Nederlandse regering.
Persoonlijk begrijp ik hoe dan ook niet dat iemand excuses aan kan bieden voor iets waar hij of zij op geen enkele wijze aan heeft deelgenomen. Ik begrijp het concept van ‘bestuurlijke verantwoordelijkheid’, waar iemand misschien niet wist wat er mis ging, maar in die positie had moeten weten wat er speelde, of het toezicht beter had moeten regelen, en duidelijker instructies had moeten doen uitgaan om ontsporingen te voorkomen. Maar daar is in dit geval hoegenaamd geen sprake van. Bij mijn weten was er niemand die deel uitmaakt van de huidige Nederlandse regering die voor 1945 geboren is. Of we moeten Beatrix erbij betrekken, die in 1938 werd geboren. Maar hoe had die kleuter de Shoa kunnen voorkomen, vanuit Canada?
Het is een kwestie van beleving, neem ik aan. Van mij mag Rutte zich overal voor excuseren waar hij meent dat het nuttig en nodig is, al vind ik dat een bedenkelijke insteek vanuit moralistisch standpunt. Erg calculerend, en daar ben ik niet zo van, zoals ik recent nog onderstreepte.
Mijn persoonlijke inzet is meer gericht op het voorkomen van herhaling, en het identificeren van lieden die in deze tijd de geschiedenis van die duistere periode vervalsen op een wijze die mij de koude rillingen bezorgt, omdat het er op duidt dat sommigen niet willen leren. Zoals HIER, en HIER, en HIER, en HIER en HIER.
Zeker, er waren Nederlanders die tijdens de bezetting een scheve schaats reden. Mensen in bestuurlijke functies die bleven zitten nadat de Nazi’s ons land onder de voet liepen, en niet langer gehoorzaamden aan de Nederlandse regering, die zelf de wijk nam naar Londen. Je kunt betogen dat de regering in Nederland had moeten blijven, maar dan waren degenen onder hen die wel bereid waren iets te ondernemen tegen de grootschalige deporatie van Joden, Roma en Sinti toen die op gang kwam, en iedereen wel begreep dat ze niet op weg gingen naar Madagascar, ook snel uit de vergelijking gehaald.
Eenmaal bezet door een vreemde mogendheid, worden de kaarten opnieuw geschut. Ieder maakt zijn of haar eigen keuze. En we mogen dankbaar zijn dat er mensen waren die de moed hadden om Joden, Roma en Sinti te verbergen, zodat ze het overleefden. Anderen werden gesnapt, en schoten er zelf het leven bij in. Velen waren passief. En dan waren daar de verraders. Niemand die tijdens die oorlog niet op een leeftijd was waarop men een rol kon spelen mag zich tooien met de heldenmoed van degenen die kozen voor het ‘verzet’, en niemand hoeft zich schuldig te voelen voor wat hun ouders of grootouders, gekozen vertegenwoordigers, of ambtenaren deden wat niet door de beugel kon. Je mag slechts hopen dat als zo’n situatie zich opnieuw voordoet, je je geen rad voor ogen laat draaien door de cynische types die lak hebben aan de feiten, of ze opzettelijk niet benoemen omdat het hen niet uitkomt, en die zichzelf presenteren als degenen die geroepen zijn om nog iets recht te zetten. Of die nog iemand willen wreken.
Er zijn zat dingen waar Rutte ‘sorry’ voor kan zeggen, omdat ze tijdens zijn ‘wacht’ gebeurden terwijl hij er wél invloed op had kunnen uitoefenen, of dat ook deed, maar het pakte verkeerd uit. Niets zo gruwelijk als de ‘Holocaust’, gelukkig. Al zullen velen die ‘bevrijd’ werden door Al Qaida en ISIS met Nederlandse hulp, of die terechtkwamen in vluchtelingenkampen, en in lekke bootjes op open water, zich afvragen wat precies het idee was? En ik zit nog met dat MH-17 verhaal, en mijn oordeel dat dat vliegtuig gewaarschuwd had moeten worden voor het overvliegen van het luchtruim boven dat deel van Oekraïne, gelet op wat de regering wist.
Maar goed, ik begrijp dat er ‘organisaties’ zijn die dankbaar zijn voor de excuses van Rutte, dus het zal wel ergens goed voor zijn? Daar zit mijn pijn niet. Mijn pijn zit ‘m in het gevoel dat ik heb dat het niet goed zit met de wijze waarop we de geschiedenis ‘herschrijven’ tot een cynische handel in slachtofferschap.
Bij voorbaat excuses als ik hier iemand mee tegen de haren in strijk, maar ik vind het welletjes. Het maakt van iets lugubers een ‘Hollywood-productie’, compleet met 'doordacht communicatie-traject', ten bate van 'coalitiepartners' en om steun te verkrijgen van belangrijke 'oppositiegroeperingen', en daar ben ik allergisch voor.