Wat is de waarde van een 'contract'?
Dat hangt er vanaf. Van de cultuur, het land waar men woont, en wie de betrokken partijen zijn. Zelf groeide ik op in Nederland, toen nog vrij algemeen gold dat 'Afspraak is Afspraak'. Ook al stond het niet op papier. Zeker van mensen die behangen waren met 'autoriteit' was het cruciaal dat ze 'Goed waren voor hun Woord'. Maar daar is niets meer van over.
Ook als iets 'Op Papier' is gezet, met honderdvijftig handtekeningen van 'Volksvertegenwoordigers' eronder, betekent dat allerminst dat je er vanuit mag gaan dat de verplichtingen die eruit voortvloeien ook worden nagekomen. Als er één 'Contractpartij' is die zich systematisch niets aantrekt van een 'contract', dan is dat wel de overheid. Maar voordat u nu in de pen klimt om zittende politici voor 'Rotte Vis' uit te maken, dient u zich wellicht eerst af te vragen hoe dat zo gekomen is?
Ergens rond de jaren zeventig groeide de behoefte aan een 'Maakbare Samenleving'. Velen vonden het simpelweg onverteerbaar dat allerlei wetten en afspraken uit het verleden een 'flexibele' aanpak in de weg stonden. Aanvankelijk was het antwoord meer een 'En-En'-benadering. 'Moderniseren', maar niet tornen aan bestaande afspraken en verplichtingen. Een andere aanpak moest zichzelf verkopen. Mensen moesten uit eigen vrije wil afstand kunnen nemen van traditionele aanspraken, in ruil voor bepaalde vrijheden die binnen het eerder opgebouwde systeem niet bestonden.
Je kon toen al aan voelen komen dat de volgende stap zou zijn dat 'contracten' met de overheid uit het verleden vroeger of later simpelweg eenzijdig zouden worden opgezegd. Vooral onder druk van mensen die op enig moment hadden gekozen voor de 'Moderne' opties, maar zodra het tegenzat aanspraak zouden maken op de 'Rechten' die behoorden bij de 'Oude Afspraken'. Want wie ben jij, met je 'Priviléges'!?!
Achter elkaar sneuvelden 'contracten' die de overheid met haar burgers had gesloten. De AOW, WAO, WW, het 'Ziekenfonds', de 'Hypotheekrente-aftrek' en nog véél meer regelingen werden in stappen 'versoberd', of in één klap gesloopt na een stemming in de 'Tweede Kamer'. Weg 'contract'. Vakkundig 'Gemoderniseerd', omdat de overheid het geld nodig had voor belangrijker zaken. Dingen die 'BOEM!' zeggen. Missies in Afghanistan, Libië, Mali, Syrië en Irak. Op Rusland gerichte propagandazenders. 'Ontwikkelingshulp' die per saldo een subsidie is voor uiteenlopende 'NGO's' en grote bedrijven. De banken moesten gered. En 'we' hadden blijkbaar behoefte aan een 'eerlijke verdeling' van het aantal ministersposten. En die minister hebben weer behoefte aan 'adviseurs'.
Het aantal geld-verslindende projecten dat de overheid sinds de jaren zeventig heeft opgezet om de maatschappij te 'vervolmaken' is gigantisch. Het geld daarvoor kwam niet alleen uit 'versoberde' of in de prullenbak geworpen 'contracten'. Men 'verkocht' ook staatsbedrijven die voorheen gezien werden als volstrekt essentieel voor het land, en daarom waren aangemerkt als 'Nuts-bedrijven'. De sobere, maar degelijke 'Postbank' werd 'ING'. De 'Spoorwegen' werd 'NS-BV'. 'Openbaar-Vervoer' werd 'geprivatiseerd'. Het 'Ziekenfonds' werd overgedragen aan particuliere verzekeraars. De elektra-producerende bedrijven werden verkocht.
In al die gevallen bleven de bedrijven die de 'dienstverlening' overnamen aan het 'infuus' hangen van de belastingbetaler, waardoor de eenmalige opbrengsten bij verkoop uiteindelijk in noodtempo konden worden afgeboekt, en er weer meer 'versoberd' moest worden in de 'contracten' die de overheid had afgesloten met haar burgers. Dat kunstje kun je niet eindeloos blijven herhalen. 'Netto' betekent het dat je steeds nadrukkelijker kapitaal 'leent', waar geen toekomstige verdiensten tegenover staan. In het ene land zijn ze wat verder gevorderd op de tijdsbalk dan in het andere. Maar vroeger of later valt de rekening op de mat, en moet er betaald worden.
Daarom is het van belang dat burgers zich wat meer bewust worden van de waarde van een 'contract', en dat ze hun wensenlijstje nog eens doornemen. Ja, we kunnen doorgaan met die missies in Afghanistan, Mali, Libië, Syrië, het volpompen van 'NGO's', en het redden van alle dieren die ons zo 'lief' aankijken, of zulke leuke kunstjes kunnen doen, of anderszins niet buiten onze warmte en hulp kunnen. We kunnen scheepsladingen Ministers en adviseurs inhuren om tot vier decimalen achter de komma uit te rekenen hoeveel toiletten voor 'Transgenders' we nodig hebben. En wat de beste 'mix' is tussen 'Zwarte-' en 'Regenboog-Pieten'. En nog meer dingen kopen die 'BOEM!' zeggen. Of geld lenen aan Oekraïne, terwijl je weet dat het nooit terugkomt. Maar als u leest dat uw 'Koopkracht' er op vooruit gaat, realiseer u dan wel dat de hiervoor genoemde 'producten' ook een prijs hebben. En dat de mensen die u kiest in de Volksvertegenwoordiging hoe langer hoe meer van uw 'Koopkracht' reserveren voor dingen die zij nuttig en nodig vinden, door er via de 'Indirecte Belastingen', zoals de BTW, en accijnzen nog wat meer van af te snoepen.
Heel goed mogelijk dat u heel content bent met alle 'versoberingen' van de afgelopen decennia, en blij bent met alle uitgaven van de overheid. Maar voor mijzelf ligt dat anders, en maak ik mij daarnaast ernstig zorgen over de lichtvaardigheid waarmee de overheid omspringt met het 'Sociale Contract'. Het groeiende aantal mensen dat zich opwindt over 'Priviléges' van deze of gene, met als argument dat die 'bevoorrechte groepen' in het verleden goed voor zichzelf hebben gezorgd, terwijl de realiteit is dat zij diezelfde 'Priviléges' hadden kunnen hebben, als ze die niet hadden gesloopt om 'vandaag' geld te hebben om uit te geven, vind ik zorgelijk.
Als je mensen die te hoop lopen tegen de afbraak van de AOW, of de oplopende kosten voor medische zorg, voorhoudt dat ze zelf andere keuzes hebben gemaakt, en wel 'mooie' missies in Afghanistan, Irak, Libië, Mali en Syrië hebben bekostigt met dat geld, en een 'Dierenpolitie' in het leven hebben geroepen, 'Opvangcentra' hebben ingericht, inplaats van grenscontroles, en een prachtig nieuw, futuristisch hoofdkantoor van de NAVO hebben nagelaten, kijken ze je glazig aan. Ze begrijpen het gewoon niet. Ze zien het verband niet. Het hele idee, dat je een verdiende 'Euro' maar één keer uit kunt geven, is niet besteed aan de 'Moderne' mens. Maar wat wil je ook van mensen die een 'handleiding' nodig hebben voor ze een meetlint of een hamer kunnen gebruiken? Of ben ik nou té cynisch?