Die hele ophef over 'nepnieuws' is een lachertje.
Niet dat er geen mensen zijn die 'nepnieuws' verspreiden. Integendeel! Dat gebeurt al sinds Adam en Eva. Iedereen die wel eens voor de lol in de familiegeschiedenis is gedoken, stuit bijna vanaf de aftrap al op verschillende versies van dezelfde gebeurtenis. En wie vervolgens de archieven er op naslaat, vindt op 'dag 1' een document dat 'bewijst' welke versie juist is. Om vervolgens enige tijd later andere documenten aan te treffen die iets héél anders zeggen. Dat iemand een bepaalde versie op schrift heeft gesteld, maakt nog niet dat het 'bewijs' is. Zelfs niet als diegene in naam 'onafhankelijk' is.
Nu er zelfs op de televisie reclame wordt gemaakt voor het opzetten van je eigen 'genealogische onderzoek', waarvoor je niet eens achter je computer vandaan hoeft te komen, omdat het overgrote deel van de beschikbare documenten die je nodig hebt 'on line' beschikbaar is, groeit de belangstelling. En ik moet zeggen: Het is een enorme doorbraak!
Zonder u verder te vermoeien met mijn eigen onderzoek, dat stamt uit de tijd waarin je nog van archief naar archief moest pendelen, en afspraken moest maken om bepaalde documenten in te mogen zien, hoop ik eigenlijk dat deze 'hobby' nog vele volgers krijgt. Ten eerste omdat je, als je niet elk begin van objectiviteit mist, al snel ontdekt dat er geen absolute waarheden bestaan. Dat namen en data in het ene document niet overeenkomen met de namen en data in het andere. En dat beiden weer verschillen met wat je tegenkomt aan 'stambomen' die anderen in elkaar hebben geknutseld.
Historici zijn vertrouwd met dat fenomeen. Als ze een goede opleiding hebben gehad, richtte die zich primair op het voeden van de twijfel. Geschiedenisboeken die in het onderwijs worden gebruikt zijn de antithese van 'waarheidsvinding'. Hetzelfde geldt voor de meeste boeken die verhalen over de geschiedenis van een land, een oorlog, een individu, of een familie. Schrijvers die integer bronnen naast elkaar leggen, ze aan de lezer tonen, en verklaren waarom de ene versie (vermoedelijk) betrouwbaarder is dan de ander, zijn niet populair. Maar het is mijn hoop dat als mensen zich massaal op dat 'genealogisch onderzoek' storten, ze beginnen te beseffen hoe betrekkelijk het 'Grote Verhaal' is dat er met geweld in wordt geramd.
Daarnaast zou het leuk zijn als mensen nog wat dieper gaan graven, en bemerken hoe betrekkelijk 'rangen en standen' zijn, door de tijd gemeten. En hoe vaak dat leidt tot conflicten, en zelfs gruwelijk bloedvergieten. Want naar het zich laat aanzien zijn we hard op weg om terug te keren naar een 'tribaal' gestructureerde samenleving. Machtige 'clans' die loyaliteit eisen, via 'uithuwelijken' hun macht proberen te bestendigen, maar de wereld verder niks te bieden hebben. Behalve moord en doodslag.
Wantrouw uw bronnen! En blijf vragen: 'Cui Bono?' Wie heeft er baat bij dat we ons die versie van de gebeurtenissen eigen maken? Welke 'Raam-op-Rusland'-clan kleurt dit plaatje in? Wie betaalt hun rekeningen? Hoe is hun 'track-record'?