Jammerjoh

Website voor mensen die niet klagen

Baarmoeder

Is de ‘Homo Economicus’ op zijn retour?

 

De zuivere moralist is niet te pruimen. En zuiver calculerende mensen zijn gestoord, en een gevaar voor de mensheid. De ‘Homo Economicus’ is in zekere zin een vreemde eend in de bijt. Een product van het geloof dat de mens van nature goed is, en het allemaal op zijn pootjes terecht komt als we allemaal maar calculerend ons hoogst individuele geluk najagen. Pervers genoeg begon die beweging als een zuiver moralistische impuls in de ‘hippietijd’ met ‘Flower Power’, als een tegenwicht tegen de cynische strategen en politici die in Zuid-Oost Azië joegen op de spoken in hun hoofd, en de ‘spleetogen’ die ons zouden bedreigen, zoals de 'Joden' voor hen, en de 'Russen' en 'Chinezen' nu. Of geef er maar een draai aan.

 

Net als iedereen in de wereld zou ik het liefst zien dat we in harmonie met elkaar zouden samenleven en verstandig zouden omspringen met deze bescheiden en unieke planeet, terwijl we het toch steeds beter krijgen, materieel gesproken. Maar ik zie mijzelf niet als voorganger, noch als iemand die de naderende ondergang voorspelt. In mijn eigen beleving schuilt er tenminste een kern van waarheid in het gezegde dat na regen zonneschijn komt, oftewel dat veel bewegingen een cyclisch karakter hebben. De zuivere moralist zwelgt in voor- en tegenspoed. De calculerende mens zal proberen wegen te vinden om het hele jaar door aardbeien te eten als hij of zij daar trek in heeft. 

 

Er is geen ‘Gulden Tussenweg’ die het kan stellen zonder compromissen. Althans, ik zie ‘m niet. Maar vertel dat niet aan de ‘Homo Economicus’, want die heeft op het netvlies staan dat hij recht heeft op alle dagen taart. Als het de Hedonistische mens tegenzit, is dat de schuld van een ander, en heeft hij of zij het volste recht die ander te grazen te nemen. Als het de moralistische mens tegenzit, is het een ‘Straf van God’, of een ‘Offer’ ten bate van een ‘Hoger Doel’. 

 

Calculerend is niet hetzelfde als rationeel. De rationele mens gebruikt zijn of haar aanzienlijke verstandelijke vermogens om in de realiteit wegen te vinden die ons in balans houden. En hoe meer hij of zij ontdekt over het functioneren van de mens, de omringende natuur, de planeet die onze habitat is, en het omringende universum, hoe groter zijn of haar ontzag, en het besef dat we er goed aan doen de handen ineen te slaan om oplossingen te bedenken die voor iedereen werken, zonder de individuele bevrediging onnodig te dwarsbomen. Een onmetelijke opgave, en nog een heel avontuur voor toekomstige generaties, tenzij we het hele experiment opblazen, omdat ‘God’ ons dat influistert, of omdat we hebben uitgerekend dat we zelf dan meer over houden. 

 

In deze tijd is wat ik te zeggen heb niet populair. Ogenschijnlijke oplevingen van moralisme die bij nadere beschouwing kil en koud calculerend zijn overheersen in ons deel van de wereld. Dat door een ‘glitch’ blijkt dat het de vader van ‘Greta’ is die namens zijn dochter de wereld bestookt via haar ‘Facebook’-pagina, verrast mij niet. Het religieuze moralisme in die activistische kring gaat hand in hand met calculerende keuzes. En dat is geen innovatie. De geschiedenis van de wereld staat bol van de voorbeelden van ‘hybride vormen’ in deze geest, waar mensen met een missie het idee hebben dat ze iets moeten forceren. En mensen met ‘Dollartekens’ in de ogen pretenderen moralistisch bevlogen te zijn. Waar die twee groepen elkaar vinden is het oppassen geblazen!

 

Mijn verbeten weerstand tegen de notie dat het allemaal één groot complot is, komt voort uit het besef dat het eigenlijk allemaal verschrikkelijk onbeholpen is waar we getuige van zijn. Als Trump Iran waarschuwt om protesten in dat land niet te censureren, terwijl ‘Facebook’ geluiden die kritisch zijn over wat Amerika doet in die regio censureert, is dat ronduit knullig, en hoogstwaarschijnlijk ook niet gecoördineerd. En ja, als waar is dat Trump zeven maanden geleden de moord op Sulejmani al autoriseerde als er Amerikaanse slachtoffers zouden zijn, en een onbekende schiet projectielen af op een Amerikaanse basis waarbij één Amerikaanse huurling om het leven komt, dan kan dat een complot zijn om iets te forceren. Of een ‘Accident Waiting to Happen’. Maar vertel mij: Hoe gaat dit alles een betere wereld dichterbij brengen voor u, uw kinderen, uw kleinkinderen, en toekomstige generaties? Waar huist dat ‘genie’ die dit allemaal tot twintig decimalen achter de komma heeft uitgerekend? Wie is die moralist die in contact is met zijn of haar Schepper, en de opdracht kreeg om van het Midden-Oosten, Afrika, Zuid- en Midden-Amerika en delen van Azië een bloedbad te maken Zijn (of Haar) naam? 

 

Nu opstaan in de zaal, en roepen: ‘Zullen we weer normaal gaan doen?’, is een hachelijk avontuur aan het worden. Niet in de laatste plaats omdat elke extremist claimt normaal te zijn. Terwijl de rationele mens weet dat de ‘normale mens’ niet bestaat, en dat met ‘normaal’ wordt verwezen naar een statistische doorsnee, waar je niet op moet sturen, maar die je ook niet uit het oog moet verliezen als je de boel bij elkaar wilt houden. Een petitie kan een half miljoen keer ondertekend zijn, maar het is niet zo dat al die mensen hetzelfde willen, er goed over hebben nagedacht, of begrijpen wat de consequenties zijn. Geheel los van het gegeven dat ze niet in de buurt komen van een meerderheid. 

 

Kortom, ook waar mensen zich afzetten tegen de oprukkende ‘Homo Economicus’ in de wereld van de ‘wetenschap’, en pleiten voor een terugkeer naar moralisme en ethiek, vindt u mij wel terug in die hoek, maar deel ik daarmee hun idealen nog niet. Het door Ayatollah’s bestuurde Iran is voor mij niet het ‘Lichtende Voorbeeld’, en dat geldt voor alle landen die zich hebben opgehangen aan deze of gene religie, of waar ‘Wetenschap’ religieus wordt aanbeden, en de ‘Numerologie’ van de calculatie de leidraad is waaraan beleidsmakers zich hebben opgeknoopt. 

 

Je navel is wat er rest van de ingenieuze buis waardoor voedsel je rap groeiende lijf en hersenen bereikte toen je nog in de baarmoeder zat. Blijf er niet naar staren, maar richt je blik op al dat fraais dat er buiten die hedonistische bubbel te zien is. Dat is mijn advies. Ik vrees echter dat we met onze ‘Identity Focus’ de tegenovergestelde weg zijn ingeslagen. En dat ‘Uit de Kast’ staat voor ‘In de Kast’. Retour afzender. Retour naar de veiligheid van de baarmoeder, waar alles klopt, en je nergens over na hoeft te denken. Een degeneratie, en niet de kroon op het evolutionaire proces.

Go Back



Comment